Żałobnica (owady)

Żałobnica
Hemipenthes
Loew, 1869
Okres istnienia: oligocen–dziś
33.9/0
33.9/0
Ilustracja
żałobnica białopasa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

muchówki

Rodzina

bujankowate

Podrodzina

Exoprosopinae

Plemię

Villini

Rodzaj

żałobnica

Typ nomenklatoryczny

Musca morio Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Isopenthes Osten-Sacken, 1886
Drogosz żałobny
Hemipenthes lepidota
Hemipenthes sinuosa
Hemipenthes celeris

Żałobnica[1], drogosz[2] (Hemipenthes) – rodzaj muchówek z rodziny bujankowatych i podrodziny Exoprosopinae. Larwy są nadpasożytami parazytoidalnych błonkoskrzydłych i rączycowatych. Owady dorosłe żerują na nektarze i spadzi.

Morfologia

Muchówki o ciele długości od 5 do 14 mm[3][4]. Głowę w widoku bocznym mają półkulistą, w widoku od przodu mniej więcej okrągłą. Potylica jest przeciętnie rozwinięta, porośnięta delikatnym, przylegającym owłosieniem. Oczy złożone są nerkowate wskutek obecności na ich tylnym brzegu płytkiego i szerokiego wykrojenia, u samic niewiele szerszej rozstawione niż u samców. Przyoczka rozmieszczone są na planie trójkąta równobocznego. Dość szerokie czoło porastają szczeciniaste włoski sterczące, a czasem też przylegające i krótkie łuski. Pokrycie twarzy jest podobne. Policzki są stosunkowo wąskie. Czułki rozstawione są węziej niż u rodzajów pokrewnych[3], trzeci ich człon jest asymetrycznie cebulowaty z aristą zwieńczoną włoskiem[5]. Ryjek jest krótki[3], niewiele dłuższy niż otwór gębowy[5], zaopatrzony w walcowate lub nitkowate, nierzadko poskręcane głaszczki[3].

Tułów jest z tyłu szerszy niż z przodu, między skrzydłami tak szeroki jak głowa[3]. Za głową występuje na nim kreza o dominującej barwie czarnej[5]. Guzy barkowe są dość mocno rozrośnięte na boki[3]. Długie szczecinki występują na krawędzi śródplecza i tarczki. Na pteropleurach obecne są kępy włosów; poza nimi boki tułowia są skąpo owłosione[5]. Skrzydła mają w nasadowych połowach czarny lub rudobrązowy, wyraźnie odgraniczony wzór o kształcie charakterystycznym dla gatunku[3][5]; wzór ten bywa rozleglejszy i może nawet obejmować całe skrzydło[4]. Obecne są na nich dwie komórki submarginalne[3], a komórka dyskoidalna jest szeroka i tępo zwieńczona[4]. Kolec kostalny jest ostry i cierniowaty. Płatek skrzydłowy jest wąski. Stosunkowo grube odnóża mają stopy zwieńczone ostrymi i prawie prostymi pazurkami[3], pozbawione przylg lub o przylgach słabo rozwiniętych[5]. Golenie przedniej pary porastać mogą czarne szczecinki, natomiast brak na nich kolców[5][4].

Odwłok jest krótko-owalny, o siedmiu widocznych tergitach. Genitalia samca są małe, asymetryczne, wyposażone w długie i szerokie, szpatułkowate lub języczkowate nadprącie z wklęsłymi bokami oraz edeagus o bardzo krótko-owalnej podstawie[3].

Ekologia i występowanie

Owady te zasiedlają zwykle lasy, ich skraje i inne obszary mniej lub bardziej zadrzewione[6]. Występuje u nich nadpasożytnictwo. Larwy ich są parazytoidami błonkówek z rodziny gąsienicznikowatych oraz muchówek z rodziny rączycowatych, które same są parazytoidami gąsienic motyli nocnych[3][5]. Osobniki dorosłe odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze[3]. Mogą także żerować na spadzi[2]. Chętnie przysiadają na nasłonecznionych powierzchniach, w tym glebie i skałach[6].

Rodzaj ten najliczniej reprezentowany jest w Holarktyce. Mniej gatunków występuje w neotropikalnej, nieliczne zaś w północnych krańcach krainy orientalnej[7]. W Polsce stwierdzono trzy gatunki – żałobnicę białopasą, drogosza żałobnego i H. velutina[7].

Taksonomia

Rodzaj ten wprowadzony został w 1869 roku przez Hermanna Loewa. W 1910 roku Daniel William Coquillett wyznaczył jego gatunkiem typowym opisanego w 1758 roku przez Karola Linneusza Musca morio[3]. W zapisie kopalnym żałobnice znane są z oligocenu i miocenu[6].

Do rodzaju tego należy ponad 90 opisanych gatunków[8]:

  • Hemipenthes albus Avalos-Hernandez, 2009
  • Hemipenthes apiculata Yang, Yao & Cui, 2012
  • Hemipenthes beijingensis Yao, Yang & Evenhuis, 2008
  • Hemipenthes bigradata (Loew, 1869)
  • Hemipenthes blanchardiana (Jaennicke, 1867)
  • Hemipenthes castanipes Bigot, 1892
  • Hemipenthes catulina (Coquillett, 1894)
  • Hemipenthes caucasica Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes celeris (Wiedemann, 1828)
  • Hemipenthes cheni Yao, Yang & Evenhuis, 2008
  • Hemipenthes chimaera (Osten Sacken, 1887)
  • Hemipenthes comanche (Painter, 1962)
  • Hemipenthes constituta (Walker, 1852)
  • Hemipenthes curta (Loew, 1869)
  • Hemipenthes differens (Hall, 1976)
  • Hemipenthes discolor (Hall, 1976)
  • Hemipenthes ditaenia (Wiedemann, 1828)
  • Hemipenthes divisa (Walker, 1852)
  • †Hemipenthes dominicana Evenhuis, 2013
  • Hemipenthes edwardsii (Coquillett, 1894)
  • Hemipenthes edwarsi (Oldroyd, 1938)
  • Hemipenthes epilais (Wiedemann, 1828)
  • Hemipenthes ethiops Greathead, 1967
  • Hemipenthes eumenes (Osten Sacken, 1887)
  • Hemipenthes eversmanni Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes exoprosopoides Paramonov, 1928
  • Hemipenthes extensa (Wulp, 1888)
  • Hemipenthes floridana (Macquart, 1850)
  • †Hemipenthes gabbroensis (Handlirsch, 1907)
  • Hemipenthes galapagensis (Painter & Painter, 1974)
  • Hemipenthes galathea (Osten Sacken, 1886)
  • Hemipenthes gaudanica Paramonov, 1927
  • Hemipenthes gayi (Macquart, 1840)
  • Hemipenthes gussakovskyi Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes hamifera (Loew, 1854)
  • Hemipenthes hebeiensis Yao, Yang & Evenhuis, 2008
  • Hemipenthes ignea (Macquart, 1846)
  • Hemipenthes incisiva (Painter, 1962)
  • Hemipenthes inops (Coquillett, 1887)
  • Hemipenthes jaennickeana (Osten Sacken, 1886)
  • Hemipenthes jezoensis (Matsumura, 1916)
  • Hemipenthes lepidota (Osten Sacken, 1887)
  • Hemipenthes leucocephala (Wulp, 1882)
  • Hemipenthes martinorum (Painter in Painter & Painter, 1962)
  • Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758) – żałobnica białopasa
  • Hemipenthes melaleuca (Wiedemann, 1828)
  • Hemipenthes melana Bowden, 1965
  • Hemipenthes mesasiaticus Zaitzev, 1962
  • Hemipenthes micromelas (Bigot, 1892)
  • Hemipenthes minas (Macquart, 1848)
  • Hemipenthes mischanensis Paramonov, 1927
  • Hemipenthes mobile (Coquillett, 1894)
  • Hemipenthes mongolica Zaitzev, 1980
  • Hemipenthes montanorum (Austen, 1936)
  • Hemipenthes morio (Linnaeus, 1758) – drogosz żałobny
  • Hemipenthes neimengguensis Yao, Yang & Evenhuis, 2008
  • Hemipenthes ningxiaensis Yao, Yang & Evenhuis, 2008
  • Hemipenthes nitidofasciata (Portschinsky, 1892)
  • Hemipenthes noscibilis (Austen, 1936)
  • Hemipenthes nudiuscula (Thomson, 1869)
  • Hemipenthes pamirensis Zaitzev, 1962
  • Hemipenthes panfilovi Zaitzev, 1981
  • Hemipenthes pauper (Becker, 1916)
  • Hemipenthes pima (Painter, 1962)
  • Hemipenthes pleuralis (Williston, 1901)
  • Hemipenthes praecisa (Loew, 1869)
  • †Hemipenthes provincialis (Handlirsch, 1907)
  • Hemipenthes pullata (Coquillett, 1894)
  • Hemipenthes referens (Walker, 1852)
  • Hemipenthes robusta Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes ruficollis (Bigot, 1892)
  • Hemipenthes scylla (Osten Sacken, 1887)
  • Hemipenthes semifucata (Hall, 1976)
  • Hemipenthes seminigra Loew, 1869
  • Hemipenthes sichuanensis Yao & Yang, 2008
  • Hemipenthes sinuosa (Wiedemann, 1821)
  • Hemipenthes splendida Zaitzev, 1962
  • Hemipenthes subarcuata (Loew, 1871)
  • Hemipenthes subvelutina Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes tarapacensis (Hall, 1976)
  • Hemipenthes tenuirostris (Macquart, 1850)
  • †Hemipenthes tertiaria (Handlirsch, 1907)
  • Hemipenthes translucens Avalos-Hernandez, 2009:
  • Hemipenthes tusheticus Zaitzev, 1966
  • Hemipenthes velutina (Meigen, 1820)
  • Hemipenthes villeneuvi François, 1970
  • Hemipenthes vockerothi François, 1969
  • Hemipenthes webberi (Johnson, 1919)
  • Hemipenthes wilcoxi (Painter, 1933)
  • Hemipenthes xizangensis Yang, Yao & Cui, 2012
  • Hemipenthes yaqui (Painter, 1962)
  • Hemipenthes yunnanensis Yao & Yang, 2008

Przypisy

  1. ↑ Hemipenthes maurus – Żałobnica białopasa. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-06-30].
  2. 1 2 Hemipenthes morio – Drogosz żałobny. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-06-30].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.
  4. 1 2 3 4 Omar Ávalos-Hernández. A Review Of The North American Species Of Hemipenthes Loew, 1869 (Diptera: Bombyliidae). „Zootaxa”. 2074, s. 1-49, 2009. DOI: 10.5281/zenodo.187152.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
  6. 1 2 3 N.L. Evenhuis. A new species of Hemipenthes Loew (Diptera: Bombyliidae: Anthracinae) from Miocene Dominican amber. „Polish Journal of Entomology”. 82, s. 281-286, 2013.
  7. 1 2 N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 290-532. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  8. ↑ Hemipenthes Loew, 1869. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2021-06-30].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.