Drogosz żałobny
| Hemipenthes morio | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
_-_(imago)%252C_Molenhoek%252C_the_Netherlands.jpg) Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
drogosz żałobny | ||
| Synonimy | |||
| |||
Drogosz żałobny[1][2] (Hemipenthes morio) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Exoprosopinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Musca morio. Jako miejsce typowe wskazano Europę[3]. W 1910 roku Daniel William Coquillett wyznaczył go gatunkiem typowym wprowadzonego w 1869 roku przez Hermanna Loewa rodzaju Hemipenthes[4].
Morfologia
_-_(imago)%252C_Molenhoek%252C_the_Netherlands_-_2.jpg)
Muchówka o ciele długości od 6,5 do 14 mm. Ubarwienie ma matowoczarne[5][2] z czarnym opyleniem. Kulista głowa cechuje się bardzo krótkim, niewiele dłuższym od otworu gębowego ryjkiem[5]. Oprócz łusek czarnych wzdłuż tylnej krawędzi oczu złożonych występują łuski żółtobrunatne. Czułki mają człon trzeci asymetrycznie cebulowaty, wyposażony w zwieńczoną włoskiem aristę. Za głową znajduje się kreza z włosów czarnych, w części górnej z domieszką brunatnożółtych. Na śródpleczu występują jasne łuski, ale nie układają się one w prążki[5][2]. Łuseczki skrzydłowe są brunatnobiałe z drobnymi, brunatnożółtymi łuskami na krawędziach[5]. Przezmianki mają brunatne trzonki i białawe główki. Przed nasadą przezmianki wyrasta pęczek żółtobrunatnych włosków. Barwa plumuli również jest żółtobrunatna[5][2]. Skrzydło na mniej więcej połowie powierzchni jest zaczernione, przy czym zaczernienie to pozostawia wierzchołek pierwszej komórki radialnej przezroczystym, co odróżnia ten gatunek od żałobnicy białopasej[5][2][1]. Owłosienie odwłoka jest czarne, tylko na bokach dwóch pierwszych tergitów występują pęczki żółtobrunatnych włosków; jasnych przepasek brak zupełnie[5][2].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla lasy, parki, ogrody, łąki i murawy[1], przy czym najczęstszy jest w borach iglastych i lasach mieszanych[2][5]. Osobniki dorosłe latają od maja do sierpnia[2][1]. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze. Ponadto zlizują spadź[1]. Chętnie przysiadają na nasłonecznionych powierzchniach, takich jak leśne dukty, gleba i rośliny[2]. Larwy wykazują nadpasożytnictwo. Są one parazytoidami błonkówek z rodziny gąsienicznikowatych oraz muchówek z rodziny rączycowatych, które same są parazytoidami gąsienic motyli[2][1][5].
Gatunek holarktyczny[2]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Finlandii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji[6]. Poza tym znany jest z Azji Zachodniej, wschodniej Palearktyki i nearktycznej Ameryki Północnej[5][6]. W Polsce jest owadem pospolitym[2][5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Hemipenthes morio – Drogosz żałobny. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-09-25].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Drogosz żałobny. Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758). [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2021-09-25].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 590. (łac.).
- ↑ Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- 1 2 Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-09-25].