14 Armia (III Rzesza)

14 Armia
14. Armee
ilustracja
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

1939, 1943

Rozformowanie

1939, 1945

Tradycje
Kontynuacja

12 Armia

Dowódcy
Pierwszy

Wilhelm List

Ostatni

Joachim Lemelsen

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Podległość

Grupa Armii Południe

14 Armia (niem. 14. Armee Oberkommando) – jedna z niemieckich armii z okresu II wojny światowej, uczestniczyła w agresji na Polskę i w walkach z wojskami aliantów zachodnich we Włoszech.

Formowanie i walki

Utworzona 1 sierpnia 1939 roku w Wiedniu. W czasie agresji na Polskę dowodzona była przez gen. Wilhelma Lista i wchodziła w skład Grupy Armii Południe[1]. Atakowała oddziały Armii Kraków z terenu Górnego Śląska i Słowacji w kierunku Krakowa i przepraw na Dunajcu z zadaniem osłaniania prawego skrzydła uderzającej na Warszawę 10 Armii[2]. Wspierana była przez 2 dywizje słowackie[3]. Jej VIII Korpus Armijny i XVII Korpus Armijny nacierały z zachodu i południowego zachodu przez Pszczynę i Cieszyn, a XVIII Korpus Armijny i XXII Korpus Armijny z południa przez Nowy Targ i Jordanów. W początkowej fazie wojny siły 14 Armii rozbiły polską 6 Dywizję Piechoty[4].

Do 14 Armii przydzielona została Einsatzgruppe I brigadeführera SS Brunona Streckenbacha, która zgodnie z zeznaniem jej oficera łącznikowego Waltera Huppenkothena otrzymała listy proskrypcyjne przygotowane przez Policję Bezpieczeństwa i Biuro Kontrwywiadu Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu[5]. 4 września żołnierze 8 Dywizji Piechoty należącej do 14 Armii po zajęciu Katowic zamordowali 80 osób w parku Kościuszki[6].

Początkowo 14 Armia posuwała się w kierunku północnym, dążąc do odcięcia odwrotu Armii Kraków. 5 września 1939 otrzymała rozkaz marszu na północny wschód przez San na Lublin, gdzie miała wyjść na tyły polskich sił wycofujących się po zachodnim brzegu Wisły[7][8]. 6 września zajęła Kraków[9]. Jej sztab został przesunięty do Bielska[10]. 11 września jej XVII Korpus i XVIII Korpus przekroczyły San na północ i południe od Przemyśla, wypierając polską 24 Dywizję Piechoty na wschód i skłaniając część oddziałów 11 Dywizji Piechoty do obsadzenia Twierdzy Przemyśl, po czym ruszyły na Lwów[11]. 15 września 14 Armia zajęła Twierdzę Przemyśl, a 16 września została odparta spod Lwowa[12]. W chwili wstrzymania ofensywy 19 września zajmowała przyczółki pod Kockiem i Zamościem. Między 17 a 27 września wzięła udział w dwufazowej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim[13]. Do 29 września wycofała się za San[14].

Po zakończeniu działań wojennych okupowała część Lubelszczyzny z Krasnystawem i Zamościem[15].

W październiku 1939 przerzucona na zachód i przemieniona w 12 Armię. Ponownie utworzona w listopadzie 1943 roku, walczyła na terenie Włoch w składzie Grupy Armii C aż do 2 maja 1945 roku, kiedy to skapitulowała.

Dowódcy armii

Struktura organizacyjna

Skład we wrześniu 1939[1]
Skład w maju 1944[17]

Przypisy

Bibliografia

  • Chris Bishop: Niemiecka piechota w II wojnie światowej. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11-428-9.
  • Benedikt Erenz, Karl-Heinz Janssen: Niemcy o zbrodniach Wehrmachtu. Warszawa: 1997. ISBN 83-11-08722-9.
  • Zygmunt Mańkowski: Między Wisłą a Bugiem 1939-1944. Studium o polityce okupanta i postawach społeczeństwa. Lublin: 1978.
  • Robert M. Kennedy, The German Campaign in Poland (1939), Washington, DC: Department of the Army, 1956.
  • Horst Rohde, Hitler's First Blitzkrieg and Its Consequences for North-Eastern Europe, [w:] Klaus A. Maier i inni, Germany and the Second World War, Dean S. McMurry, Ewald Osers (tłum.), t. 2, Oxford: Clarendon Press, 1991, s. 67–150, ISBN 0-19-822885-6.
  • Alexander B. Rossino, Hitler Strikes Poland: Blitzkrieg, Ideology, and Atrocity, Lawrence, KS: University Press of Kansas, 2003, ISBN 0-7006-1234-3.
  • Władysław Steblik: Armia Kraków 1939. Warszawa: 1989. ISBN 83-11-07434-8.
  • 14 Armia w leksykonie Wehrmachtu. Internetowy leksykon Wehrmachtu. [dostęp 2023-06-06]. (niem.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.