1 grosz (1835–1841)

1 grosz (1835–1841)

Państwo	Imperium Rosyjskie
Typ monety	moneta obiegowa
Nominał	1 grosz
Rocznik	1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841
Emisja
Mennica	Warszawa
Nakład	ok. 16 000 000 sztuk
Data emisji	18 maja 1835
Data wycofania	luty 1851
Opis fizyczny
Masa	2,9 g
Średnica	19 mm
Materiał	miedź
Rant	gładki
Stempel	zwykły

1 grosz (1835–1841) – moneta groszowa Królestwa Kongresowego okresu po powstaniu listopadowym, wprowadzona do obiegu jako następczyni monety 1 grosz polski (1816–1835), po zatwierdzeniu 18 maja 1835 r. przez cara Mikołaja I zmodyfikowanych rysunków monet miedzianych i bilonowych dla Królestwa Polskiego^[1]. Była bita na podstawie ukazu cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., w miedzi, w latach 1835–1849, z datą na monecie 1835–1841, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej^[2][3]. Wycofano ją z obiegu w lutym 1851 r^[4].

Na tej stronie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu powalającym smoka, wokół tarczy łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja, na skrzydłach orła sześć tarcz z herbami – z lewej strony Kazania, Astrachania, Syberii, z prawej strony Królestwa Polskiego, Krymu i Wielkiego Księstwa Finlandii^[5]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W^[5]. W roczniku 1837 istnieją monety, na których umieszczono błędny znak mennicy – W M^[6].

Na tej stronie w wieńcu umieszczono nominał 1, poniżej napis „GROSZ”, a pod nim rok 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840 lub 1841^[6].

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w miedzi, na krążku o średnicy 19 mm, masie 2,9 grama, z rantem gładkim. Według sprawozdań mennicy w latach 1835–1849 w obieg wypuszczono 16 002 969 sztuk monet^[3]. Dokładne podanie nakładu jest jednak niemożliwe, ponieważ w 1835 roku monetę bito razem z 1 grosz polski (1816–1835), a mennica w swoich sprawozdaniach raportowała jedynie liczbę wprowadzanych do obiegu monet konkretnego nominału, bez podawania typu^[3].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli:

Rocznik	Znak mennicy	Stopień rzadkości	Szacowana liczba egzemplarzy	Uwagi	Liczba odmian[7]	Liczba odmiana z wariantami[7]	Zdjęcie
1 grosz 1835	M W	R[8]	80 001–400 000	bito również monety 1 grosz polski (1816–1835); odmiany różnią się liczbą pęczków liści na rewersie – 5 albo 6 (R5)[9]	2[10]	3[10]
1 grosz 1836	M W	R[11]	80 001–400 000	odmiany różnią się: Św. Jerzym w płaszczu lub bez, ogonem orła o siedmiu albo o pięciu piórach[12]	3[13]	4[13]
1 grosz 1837	M W	R[14]	80 001–400 000	odmiany różnią się: Św. Jerzym w płaszczu lub bez, koroną małą lub dużą, literą G z szeryfem lub bez[15]	3[16]	5[16]
	W M	R5[17]	26–120
1 grosz 1838	M W	R[18]	80 001–400 000	odmiany różnią się: Św. Jerzym w płaszczu lub bez, literą G z szeryfem lub bez[19]	2[20]	3[20]
1 grosz 1839	M W	R[21]	80 001–400 000	odmiany różnią się: Św. Jerzym w płaszczu lub bez, wąską lub szeroką tarczą herbową, małymi lub dużymi cyframi daty; istnieją również odmiany z dodatkową kropką lub dodatkowymi kropkami na rewersie[22]	5[22]	7[22]
1 grosz 1840	M W	[23]	> 400 000	odmiany różnią się: literą G z szeryfem lub bez, małymi lub dużymi cyframi daty[24]	2[25]	4[25]
1 grosz 1841	M W	R[26]	80 001–400 000

W przypadku jednogroszówki odmiany z dodatkowymi kropkami na rewersie występują dla rocznika 1839, inaczej niż dla pozostałych nominałów groszowych. W tabeli poniżej zebrano rozpoznane odmiany kropkowe^[22]:

	Dodatkowe kropki	Stopień rzadkości	Szacowana liczna egzemplarzy	Zdjęcie
1 grosz 1839	kropka po roku 1839	[27]	> 400 000
	kropka po GROSZ	[28]	> 400 000
	kropki po roku i po GROSZ	R[29]	80 001–400 000

Moneta była bita w latach panowania Mikołaja I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara^[30].

Dla wszystkich roczników, poza 1835, istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie^[31].

• 1 grosz polski (1816–1835)
• 1 grosz polski (1822–1825)
• 3 grosze (1835–1841)
• monety polsko-rosyjskie
• monety zaboru rosyjskiego
• tabela cennikowa Bolcewicza
• rosyjskie monety bite dla Polski (1815–1841)