Acre (1945)
![]() „Acre” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia |
Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, |
| Położenie stępki |
28 grudnia 1940 |
| Wodowanie |
30 maja 1945 |
| Wejście do służby |
10 grudnia 1951 |
| Wycofanie ze służby |
26 lipca 1974 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1340 ton |
| Długość | |
| Szerokość |
10,7 m |
| Zanurzenie |
średnie: 2,59 m |
| Napęd | |
| 2 turbiny parowe General Electric o łącznej mocy 35 000 KM 3 kotły Babcock & Wilcox 2 śruby | |
| Prędkość |
33,5 węzła |
| Zasięg |
6000 Mm przy prędkości 15 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa kal. 127 mm (4 x I) 2 działka plot. kal. 40 mm (1 x II) 6 działek plot. kal. 20 mm (4 x I) 2 mbg, 2 zrzutnie bg (stan początkowy; zmiany opisane w tekście) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
8 x 533 mm (2 x IV) |
| Wyposażenie | |
| system kierowania ogniem, radary, sonar | |
| Załoga |
150 |
Acre (A-4) – brazylijski niszczyciel z okresu „zimnej wojny”, jedna z sześciu jednostek typu Acre. Okręt został zwodowany 30 maja 1945 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w grudniu 1951 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w lipcu 1974 roku.
Projekt i budowa
„Acre” był jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli typu Acre, zbudowanych w Brazylii w miejsce zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej sześciu jednostek typu H[1]. Okręt został zbudowany według oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft, z tą jednak różnicą, że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie miało być produkcji USA[2][3][a]. Inna niż w pierwowzorze siłownia spowodowała również zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostki, przejawiające się m.in. w użyciu jednego komina zamiast dwóch[1][2]. Sylwetka okrętu stała się tym samym podobna do amerykańskich niszczycieli typu Gridley[1]. Długi, ponaddziesięcioletni czas budowy jednostki spowodowany był zarówno brakami materiałowymi, jak też innymi trudnościami spowodowanymi toczącą się wojną[2].
Niszczyciel zamówiony został w końcu 1939 roku[2] w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro[1][4]. Stępkę okrętu położono 28 grudnia 1940 roku[1][5], a zwodowany został 30 maja 1945 roku[1][4]. Niszczyciel otrzymał nazwę pochodzącą od rzeki Acre[3] i numer taktyczny A-4[1][5].
Dane taktyczno-techniczne
„Acre” był dużym niszczycielem, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 10,7 metra i średnie zanurzenie 2,59 metra (maksymalne 3,3 metra)[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, a pełna 1800 ton[1][4][b]. Okręt napędzany był przez dwie turbiny parowe General Electric z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 35 000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 33,5 węzła (marszowa wynosiła 20 węzłów)[1][5]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM (okręt posiadał też generator wysokoprężny Cummins 450 V o mocy 136 KM)[5]. Okręt zabierał 450 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1][5].
Okręt był uzbrojony w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm Mark 21/30 L/38 (jedno na pokładzie dziobowym[c], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji)[1][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa działka Bofors kal. 40 mm Mark 1 L/56 (1 x II) oraz sześć pojedynczych działek Oerlikon kal. 20 mm Mark 4 L/70[1][5]. Uzbrojenie uzupełniały: dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm oraz dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 i dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4[1][5]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (SF-1 i VJ-1), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i sonar QCR-1[5].
Załoga okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][d].
Służba
„Acre” został wcielony do służby w Marinha do Brasil 10 grudnia 1951 roku[1][5]. 31 stycznia 1953 roku okręt wszedł w skład 2 Dywizjonu 1. Eskadry Niszczycieli[9]. W tym czasie zmieniono jego numer burtowy na D-10[1][10]. W sierpniu 1956 roku niszczyciel reprezentował marynarkę brazylijską w obchodach Święto Niepodległości Urugwaju, a w końcu listopada tego roku wziął udział w ćwiczeniach wysadzania desantu o kryptonimie „Badejo”[11]. Trzy lata później okręt uczestniczył w identycznych ćwiczeniach, tym razem pod nazwą „Corvina”[11]. Od stycznia do września 1960 roku niszczyciel poddano modernizacji: usunięto jedną armatę kal. 127 mm i cztery działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian podwójne stanowisko działek kal. 40 mm (na podstawie Mark 1 Mod 6); zamieniono też poczwórne aparaty torpedowe na dwa potrójne Mark 14 Mod 12[5]. Unowocześniono również wyposażenie radioelektroniczne, wymieniając m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (na AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), a także dodając radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 i dwa urządzenia naprowadzania kierunku Mk 51 dla dział kal. 40 mm[5]. W rezultacie tych zmian wyporność okrętu wzrosła do 1450 ton (standardowa) i 2180 ton (bojowa)[6]. Niedługo po zakończeniu przezbrojenia, w listopadzie 1960 roku, okręt wziął udział w międzynarodowych manewrach „Unitas I”, a rok później w kolejnej ich edycji – „Unitas II”[11]. W listopadzie i grudniu 1962 roku jednostka wzięła udział w operacji ściągania ze skały w Zatoce Ilha Grande nieopodal Rio de Janeiro bliźniaczego niszczyciela „Ajuricaba”[11]. W 1963 roku dokonano reorganizacji struktury brazylijskiej marynarki, w wyniku której „Acre” znalazła się w składzie 21 Dywizjonu 2 Eskadry Niszczycieli[9]. W marcu tego roku niszczyciel wziął udział w ćwiczeniach „Lagosta”, a na przełomie sierpnia i września – w manewrach „Unitas IV”[11]. W marcu 1965 roku na pokładzie okrętu przewieziono z Rio de Janeiro do Cabedelo szczątki byłego prezydenta Brazylii – Epitácio Pessoa, a w maju i lipcu uczestniczył w ćwiczeniach „Pré-Unitas”[11]. Od 18 marca do 19 kwietnia 1966 roku okręt wraz z bliźniaczymi niszczycielami „Araguari” i „Amazonas” uczestniczył w rejsie szkoleniowym, a następnie wraz z niszczycielem „Mariz e Barros” wziął udział w paradzie morskiej nieopodal Mar del Plata[11]. W roku 1968 okręt był jednym z uczestników manewrów „Unitas IX” (sierpień – wrzesień), a także ćwiczeń o kryptonimie „Atlantis I” (listopad – grudzień)[11]. W styczniu 1969 roku niszczyciel wraz z krążownikiem „Tamandaré” wziął udział w rejsie szkoleniowym, a od 6 lutego do 29 marca uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach „Springboard 69” i „Veritas II” na Morzu Karaibskim (wraz z „Pará”, „Paraná”, „Piauí”, „Santa Catarina”, „Araguari” i „Mariz e Barros”)[6]. W latach 1970–1971 okręt przeszedł przegląd stoczniowy, a po jego zakończeniu do 1973 roku brał udział w wielu rejsach szkoleniowych[12]. Jednostka została skreślona z listy floty 26 lipca 1974 roku[12][13]. W ciągu swojej służby niszczyciel przebywał w morzu 1056 dni, pokonując w tym czasie 295 435 mil morskich[12].
Uwagi
- ↑ Identycznie jak na budowanych jednocześnie niszczycielach typu Marcílio Dias.
- ↑ H. Ehlers podaje wyporność standardową 1418 ton i bojową 2065 tony[6], J. Lipiński zaś – 1450 ton[7]; według Jane’s Fighting Ships of World War II wyporność wynosiła 1376 ton[8].
- ↑ Dziobowe działo jako jedyne osłonięte było maską przeciwodłamkową[1][5].
- ↑ H. Ehlers podaje, że początkowo załoga niszczyciela liczyła 190 osób, a po modernizacji 230 osób (w tym 15 oficerów)[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 72.
- 1 2 Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 26.
- 1 2 3 4 5 Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 417.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 76.
- 1 2 3 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 75.
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 491.
- ↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 100.
- 1 2 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 73.
- ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 77.
- 1 2 3 Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 78.
- ↑ Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: 1996, s. 29.
Bibliografia
- Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949–1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-28]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
.jpg)
