Afropipistrellus

	Afropipistrellus
	Thorn, Kock & Cuisin, 2007
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	mroczki
Plemię	mroczaki
Rodzaj	Afropipistrellus
	Typ nomenklatoryczny
	Vesperugo (Vesperus) grandidieri Dobson, 1876
Synonimy
	Parahypsugo Hutterer, Decher, Monadjem & J. Astrin, 2019;
	Parahypsugo Hutterer, Decher, Monadjem & J. Astrin, 2019;
Gatunki
	6 gatunków – zobacz opis w tekście
	6 gatunków – zobacz opis w tekście

Afropipistrellus – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 43–56 mm, długość ogona 25–37 mm, długość ucha 8–13 mm, długość tylnej stopy 5,8–10 mm, długość przedramienia 28–38 mm; masa ciała 4–12 g^[4]^[3].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 2007 roku międzynarodowy zespół zoologów (Kanadyjczyk Eric Thorn, Niemiec Dieter Kock i Francuz Jaques Cuisin) w artykule zatytułowanym Status afrykańskich nietoperzy Vesperugo grandidieri Dobson 1876 i Vesperugo flavescens Seabra 1900 (Chiroptera, Vespertilionidae) z opisem nowego podrodzaju, opublikowanym w czasopiśmie „Mammalia”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) afrokarlik żółty (A. grandidieri).

Etymologia

Afropipistrellus: łac. Afer, Afra ‘afrykański, Afrykanin, z Afryki’, od Africa ‘Afryka’; rodzaj Pipistrellus Kaup, 1829 (karlik)^[1].
Parahypsugo: gr. παρα para ‘blisko, obok’; rodzaj Hypsugo Kolenati, 1856 (przymroczek)^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Parahypsugo happoldorum Hutterer, Decher, Monadjem & J. Astrin, 2019.

Podział systematyczny

We wcześniejszych ujęciach systematycznych pięć gatunków tworzyło rodzaj Parahypsugo (eisentrauti, crassulus, bellieri, happoldorum i macrocephalus), natomiast szósty gatunek należał do rodzaju Neoromicia (grandidieri). Analizy przeprowadzone w 2020 roku wykazały, że rodzaj Nycticeinops nie jest monofiletyczny bez gatunków z rodzaju Parahypsugo i jednego z rodzaju Neoromicia, dlatego zaproponowano przeniesienie ww. gatunków do Nycticeinops^[5]. Jednak w 2024 roku analizy oparte na danych molekularnych i morfologicznych wykazały, że między rodzajami Nycticeinops i Afropipistrellus występuje głęboka rozbieżność w intronach jądrowych, i powinny być one uznane za odrębne taksony^[6].

W takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki^[7]^[8]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[8]	Podgatunki^[4]^[3]^[9]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[9]	Podstawowe wymiary^[4]^[9]^[a]	Status IUCN^[10] ^[11]
Afropipistrellus eisentrauti	(J. Edwards Hill, 1968)	przymroczek dżunglowy	gatunek monotypowy	endemit Kamerunu: góry Rumpi oraz szczyty Kupe i Nionako; zakres wysokości: 850–2235 m n.p.m.	DC: brak danych DO: 2,9–3,7 cm DP: 3,3–3,6 cm MC: 7–8,3 g	DD
Afropipistrellus crassulus	(O. Thomas, 1904)	przymroczek szerekogłowy	gatunek monotypowy	rozproszone populacje w południowym Kamerunie, południowym Gabonie, południowym Kongu, północno-zachodniej Angoli, Demokratycznej Republice Konga, południowo-zachodnim Sudanie Południowym, zachodniej i południowej Ugandzie oraz zachodniej Kenii; zakres wysokości: 300–1600 m n.p.m.	DC: 4,4–5 cm DO: 2,7–3,1 cm DP: 2,8–3,2 cm MC: 4–7 g	LC
Afropipistrellus bellieri	(De Vree, 1972)		gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia w południowo-wschodniej Gwinei, Liberii, południowym Wybrzeżu Kości Słoniowej i południowej Ghanie; zakres wysokości: 70–600 m n.p.m.	DC: 4,7–5,2 cm DO: 2,5–3,2 cm DP: 2,8–3,3 cm MC: 4–8 g	NE
Afropipistrellus happoldorum	(Hutterer, Decher, Monadjem & J. Astrin, 2019)		gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia w południowo-wschodniej Gwinei i północnej Liberii (szczyt Nimba)	DC: około 6,2 cm DO: 2,8–3,7 cm DP: 3,5–3,7 cm MC: 7,3–9,5 g	NE
Afropipistrellus macrocephalus	(Hutterer & Kerbis Peterhans, 2019)		gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia w Rwandzie i wschodnio-środkowej Demokratycznej Republice Konga; zakres wysokości: 1950–2500 m n.p.m.	DC: około 5,3 cm DO: około 3,5 cm DP: 3,7–3,8 cm MC: 9,8–12 g	NE
Afropipistrellus grandidieri	(Dobson, 1876)	afrokarlik żółty	2 podgatunki	Kamerun, Angola, Uganda, Burundi, południowo-wschodnia Kenia, północno-wschodnia Tanzania (wraz z wyspą Zanzibar) oraz Malawi; być może Somalia; zakres wysokości: 120–1635 m n.p.m.	DC: 5,1–5,6 cm DO: 3–3,4 cm DP: 3,3–3,8 cm MC: 7–8 g	DD

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 E. Thorn, D. Kock & J. Cuisin. Status of the African bats Vesperugo grandidieri Dobson 1876 and Vesperugo flavescens Seabra 1900 (Chiroptera, Vespertilionidae), with description of a new subgenus. „Mammalia”. 71 (1–2), s. 75, 2007. DOI: 10.1515/MAMM.2007.013. (ang.).
1 2 R. Hutterer, J. Decher, A. Monadjem & J. Astrin. A new genus and species of vesper bat from West Africa, with notes on Hypsugo, Neoromicia, and Pipistrellus (Chiroptera: Vespertilionidae). „Acta Chiropterologica”. 21 (1), s. 1–22, 2019. DOI: 10.3161/15081109ACC2019.21.1.001. (ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 228. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 815–816, 823. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ A. Monadjem, T.C. Demos, D.L. Dalton, P.W. Webala, S. Musila, J.C. Kerbis Peterhans & B.D. Patterson. A revision of pipistrelle-like bats (Mammalia: Chiroptera: Vespertilionidae) in East Africa with the description of new genera and species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (4), s. 1114–1146, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa087. (ang.).
↑ T.C. Demos, P.W. Webala, A. Monadjem & B.D. Patterson. Nuclear introns support the subtribe Laephotina and recently proposed genera of African Vespertilionidae.. „Acta Chiropterologica”. 26 (2), s. 143–152, 2024. DOI: 10.3161/15081109ACC2024.26.2.001. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).
1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 117, 123. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 536–537. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Taxonomy: Hypsugo – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).
↑ Taxonomy: Pipistrellus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[tho&inni-1] 1 2 3 E. Thorn, D. Kock & J. Cuisin. Status of the African bats Vesperugo grandidieri Dobson 1876 and Vesperugo flavescens Seabra 1900 (Chiroptera, Vespertilionidae), with description of a new subgenus. „Mammalia”. 71 (1–2), s. 75, 2007. DOI: 10.1515/MAMM.2007.013. (ang.).

[hut&inni-2] 1 2 R. Hutterer, J. Decher, A. Monadjem & J. Astrin. A new genus and species of vesper bat from West Africa, with notes on Hypsugo, Neoromicia, and Pipistrellus (Chiroptera: Vespertilionidae). „Acta Chiropterologica”. 21 (1), s. 1–22, 2019. DOI: 10.3161/15081109ACC2019.21.1.001. (ang.).

[icmw-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 228. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-4] 1 2 3 4 5 R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 815–816, 823. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[mon&inni-5] A. Monadjem, T.C. Demos, D.L. Dalton, P.W. Webala, S. Musila, J.C. Kerbis Peterhans & B.D. Patterson. A revision of pipistrelle-like bats (Mammalia: Chiroptera: Vespertilionidae) in East Africa with the description of new genera and species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (4), s. 1114–1146, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa087. (ang.).

[dem&inni-6] T.C. Demos, P.W. Webala, A. Monadjem & B.D. Patterson. Nuclear introns support the subtribe Laephotina and recently proposed genera of African Vespertilionidae.. „Acta Chiropterologica”. 26 (2), s. 143–152, 2024. DOI: 10.3161/15081109ACC2024.26.2.001. (ang.).

[mdd-7] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[miiz-8] 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 117, 123. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[amw-9] 1 2 3 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 536–537. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[11] Taxonomy: Hypsugo – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[12] Taxonomy: Pipistrellus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]

[11]