Opiętek sztafirowany

Opiętek sztafirowany
	Agrilus graminis
	Gory et Laporte, 1837
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	bogatki
Rodzina	bogatkowate
Podrodzina	Agrilinae
Plemię	opiętki
Podplemię	Agrilina
Rodzaj	Agrilus
Gatunek	opiętek sztafirowany
Synonimy
	Agrilus disparicornis Bedel, 1921; Agrilus akbesinus Obenberger, 1924; Agrilus hungerbuehleri Pochon, 1964;
	Agrilus disparicornis Bedel, 1921; Agrilus akbesinus Obenberger, 1924; Agrilus hungerbuehleri Pochon, 1964;

Opiętek sztafirowany^[1] (Agrilus graminis) – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae. Zamieszkuje Europę, zachód Azji i północ Afryki.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1837 roku przez Hippolyte’a Louisa Gory’ego i François Louisa de Laporte’a^[2].

Morfologia

Chrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 4,5 do 7 mm, ubarwionym ciemnooliwkowobrązowo, smuklejszym i jaśniejszym niż u A. hastulifer. Głowa zaopatrzona jest w duże oczy niemal stykające się z przednią krawędzią przedplecza. U samca czułki mają człony od szóstego do dziesiątego silnie rozszerzone dozewnętrznie i słabiej dowewnętrznie. Czułki samicy mają drugi człon dwukrotnie dłuższy niż szeroki. Przedplecze ma podwójną krawędź boczną oraz wystający przed kąty przednie środkowy odcinek krawędzi przedniej. Pokrywy mają przy szwie, przynajmniej w tylnej części rozległą, podłużną plamę jasnego owłosienia, za środkiem długości przerwaną poprzeczną przepaską ze słabo widocznych włosków ciemnych. Przedpiersie ma pędzelek z długich włosków na przedzie. Wyrostek przedpiersia ma między biodrami przedniej pary równoległe brzegi boczne. Odnóża tylnej pary cechują się małymi kępkami włosków na biodrach. Odwłok ma drugi z widocznych sternitów niezmodyfikowany, pozbawiony guzków na krawędzi tylnej. Rowek wzdłuż krawędzi ostatniego widocznego sternitu odwłoka jest przy wierzchołku odgięty do wewnątrz, a powierzchnia przed nim lekko pobrużdżona^[3].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony jest od nizin po tereny górskie^[4]. Zasiedla prześwietlenia w lasach, nasłonecznione pobrzeża lasów i polany, a także zadrzewione doliny rzeczne i ogrody^[1]. Kambiofagiczne larwy przechodzą rozwój w korze i pod korą gałęzi dębów^[4], a przypuszczalnie także buków i olch^[3]. Osobniki dorosłe są foliofagami odżywiającymi się blaszką liściową^[1]. Postacie dorosłe obserwuje się od czerwca do sierpnia^[4]^[3], czasem już w końcu maja^[1].

Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji^[2]. Poza Europą notowany jest z Afryki Północnej^[2]^[4], Zakaukazia i Syrii^[4].

Przypisy

1 2 3 4 Agrilus graminis – Opiętek sztafirowany. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2025-04-21].
1 2 3 Agrilus graminis Gory & Laporte, 1837. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-12].
1 2 3 Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.
1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.

[insektarium-1] 1 2 3 4 Agrilus graminis – Opiętek sztafirowany. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2025-04-21].

[fe-2] 1 2 3 Agrilus graminis Gory & Laporte, 1837. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-12].

[fhl-3] 1 2 3 Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.

[Burakowskietal-4] 1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.

[1]

[2]

[3]

[4]