Akacjoszczur

Akacjoszczur
Thallomys
O. Thomas, 1920[1]
Ilustracja
Akacjoszczur czarnoogonowy (T. nigricauda)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Arvicanthini

Rodzaj

akacjoszczur

Typ nomenklatoryczny

Mus nigricauda O. Thomas, 1882

Gatunki

8 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Akacjoszczur[2] (Thallomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[3][4][5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 112–165 mm, długość ogona 120–210 mm, długość ucha 16–25 mm, długość tylnej stopy 20–28 mm; masa ciała 32–116 g[4][6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1920 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Pozycje rodzajowe „Mus” nigricauda, Thos., i woosnami, Schwann, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) akacjoszczur czarnoogonowy (T. nigricauda).

Etymologia

Thallomys: gr. θαλλoς thallos ‘gałązka’[7]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[9][6][3][2]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[2] Podgatunki[4][3][6] Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] Podstawowe wymiary[4][6][a] Status
IUCN[10]
Thallomys loringi (E. Heller, 1909) akacjoszczur sawannowy gatunek monotypowy wąsko rozpowszechniony w zachodniej Kenii i skrajnie północnej Tanzanii DC: 13–16 cm
DO: 12–18,3 cm
MC: około 80 g
 LC 
Thallomys nigricauda (O. Thomas, 1882) akacjoszczur czarnoogonowy gatunek monotypowy przybrzeżna zachodnia Angola, Namibia, zachodnia Botswana i północno-zachodnia Południowa Afryka DC: 11,2–16,5 cm
DO: 12,3–19,5 cm
MC: 38–85 g
 LC 
Thallomys paedulcus (Sundevall, 1846) akacjoszczur zaroślowy gatunek monotypowy od południowej Etiopii i południowej Somalii przez Afrykę Wschodnią do północno-wschodniej Namibii, Botswany i północno-wschodniej Południowej Afryki DC: około 13,1 cm
DO: 12–18,4 cm
MC: 32–116 g
 LC 
Thallomys shortridgei O. Thomas & Hinton, 1923 akacjoszczur dziuplowy gatunek monotypowy endemit Południowej Afryki: znany z 2 miejsc (Goodhouse i Upington) na południowym brzegu rzeki Oranje DC: 14–15 cm
DO: 18,3–21 cm
MC: brak danych
 DD 

Kategorie IUCN:  LC gatunek najmniejszej troski,  DD gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również gatunki wymarłe[11]:

Uwagi

  1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. 1 2 O. Thomas. The generic Positions of "Mus" nigricauda, Thos., and woosnami, Schwann. „The Annals and magazine of natural history”. Ninth Series. 5 (25), s. 141, 1920. (ang.).
  2. 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol.  ang.).
  3. 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 516. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 776–777. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  5. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thallomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].
  6. 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 331. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  7. Jaeger 1959 ↓, s. 261.
  8. Jaeger 1959 ↓, s. 160.
  9. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-28]. (ang.).
  10. Taxonomy: Thallomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  11. J.S. Zijlstra, Thallomys Thomas, 1920, Hesperomys project (Version 24.9.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2025-02-28] (ang.).
  12. R. Broom. Some South African Pliocene and Pleistocene mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 21 (1), s. 34, 1948. (ang.).
  13. H.B. Wesselman: The Omo micromammals. Systematics and paleoecology of early man sites from Ethiopia. W: M.K. Hecht & F.S. Szalay (redaktorzy): Contributions to Vertebrate Evolution. Cz. 7. Basel: Karger, 1984, s. 1–219. ISBN 978-3-8055-3935-7. (ang.).
  14. Ch. Denys: Fossil rodents (other than Pedetidae) from Laetoli. W: M.D. Leakey & J.M. Harris (redaktorzy): Laetoli: a Pliocene Site in northern Tanzani. London: Oxford Science Publications, 1987, s. 118–170. ISBN 0-19-854441-3. (ang.).
  15. J.-J. Jaeger: Les Rongeurs (Mammalia, Rodentia) du Pléistocène inférieur d’Olduvai Bed I (Tanzanie). Iè partie: les Muridés. W: R.J.G. Savage & S.C. Coryndon (redaktorzy): Fossil vertebrates of Africa. London: Academic, 1976, s. 58–120. (fr.).

Bibliografia