Anafalis perłowy

Anafalis perłowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	anafalis
Gatunek	anafalis perłowy
	Nazwa systematyczna
	Anaphalis margaritacea (L.) Benth. & Hook.f.; Gen. Pl. 2: 303 (1873)
Synonimy
	Antennaria margaritacea (L.) DC.; Gnaphalium margaritaceum L.; Helichrysum margaritaceum (L.) Moench;
	Antennaria margaritacea (L.) DC.; Gnaphalium margaritaceum L.; Helichrysum margaritaceum (L.) Moench;

Anafalis perłowy (Anaphalis margaritacea (L.) Benth. & Hook.f.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Zasięg obejmuje Amerykę Północną na północ od północnego Meksyku, Azję w jej części południowej i wschodniej (od Pakistanu po Japonię i Rosyjski Daleki Wschód). Jako gatunek introdukowany rośnie w wielu krajach Europy od Hiszpanii i Wysp Brytyjskich po zachodnią część Rosji^[3]. W Polsce jest zadomowionym antropofitem^[4].

Rośliny z tego gatunku uprawiane są jako ozdobne. Liście są też jadalne po ugotowaniu^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina kłączowa z krótkimi, brązowymi i pokrytymi łuskami rozłogami. Łodygi pojedyncze lub kępiasto skupione są prosto wzniesione lub podnoszące się, zwykle nierozgałęzione, osiągają od 30 do 60 cm, rzadziej do ok. 1 m wysokości. U nasady drewnieją. Są popielato, kutnerowato owłosione^[6].
Liście: Dolne zasychają w czasie kwitnienia. U nasady zwężone mniej lub bardziej, czasem z nasadą dość szeroką i obejmującą łodygę. Równowąskie do lancetowatych, na wierzchołku dolne liście są tępe, górne zaostrzone. Liście osiągają do 10 cm długości i 1,2 cm szerokości, wraz z wysokością na pędzie są coraz mniejsze. Blaszki są 1-, 3- lub 5-żyłkowe, zwykle nieco skórzaste, od spodu gęsto, kutnerowato owłosione popielato lub czerwonobrązowo. Góra strona blaszki owłosiona pajęczynowato lub naga^[6].
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe. Kwiaty zebrane są w liczne koszyczki tworzące szczytowy podbaldach. Okrywa szeroko dzwonkowata lub półkulista o długości do 8 mm i szerokości do 13 mm^[6]. Cały koszyczek ma średnicę ok. 1–1,5 cm^[7]. Listki okrywy w 5–7 rzędach, zwykle mniej lub bardziej odstające, dolne szersze i owłosione, górne węższe. W kwiatostanach z dominującymi kwiatami żeńskimi, kwiaty męskie występują w centrum koszyczka w liczbie kilku lub kilkunastu. W kwiatostanach z dominującymi kwiatami męskimi wypełniają one całą środkową część koszyczka, a kwiaty żeńskie tworzą pojedynczy szereg na jego skraju. Korony kwiatów osiągają 3–5 mm długości^[6].
Owoce: Podługowate niełupki o długości ok. 0,7 mm. Puch kielichowy biały, nitkowaty, do 5 mm długości^[7].

Biologia i ekologia

Bylina kwitnąca od czerwca do października, czasem nawet dłużej^[6]^[8]. Rośnie w szerokim spektrum siedlisk – w lasach suchych, topolowych^[8], brzozowych, iglastych^[6] i mieszanych^[8], zwłaszcza na ich obrzeżach, przy drogach, na różnego rodzaju siedliskach otwartych, w tym zaburzonych – przydrożach, odłogach, polach^[8]; ale też półnaturalnych i naturalnych murawach oraz zaroślach w niższych i subalpejskich obszarach górskich, na skalistych stokach^[6], także na wydmach^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-26] (ang.).
1 2 3 Anaphalis margaritacea (L.) Benth. & Hook.f., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-26] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Wyd. drugie poszerzone. Krosno: Chemigrafia, 2004, s. 27. ISBN 83-904633-5-0.
1 2 3 4 5 6 7 Anaphalis margaritacea (Linnaeus) Bentham & Hooker f., [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-26] .
1 2 KrystynaK. Grodzińska KrystynaK., Anaphalis DC., [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 179 .
1 2 3 4 5 Anaphalis margaritacea (Linnaeus) Bentham & Hooker f., [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-26] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-26] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 Anaphalis margaritacea (L.) Benth. & Hook.f., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-26] .

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[5] Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Wyd. drugie poszerzone. Krosno: Chemigrafia, 2004, s. 27. ISBN 83-904633-5-0.

[china-6] 1 2 3 4 5 6 7 Anaphalis margaritacea (Linnaeus) Bentham & Hooker f., [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-26] .

[grodz-7] 1 2 KrystynaK. Grodzińska KrystynaK., Anaphalis DC., [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 179 .

[america-8] 1 2 3 4 5 Anaphalis margaritacea (Linnaeus) Bentham & Hooker f., [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-26] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]