Andrzej Chołoniewski (wojskowy)

Andrzej Adam Chołoniewski de Myszka

„Korczak”, „Łodyga”

porucznik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	2 września 1909 Lwów
Data śmierci	11 marca 1992
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	6 Pułk Strzelców Konnych 24 Pułk Ułanów 2 Batalion Pancerny Obwód Lwów Wschód AK 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa II wojna światowa
Odznaczenia

Andrzej Adam Chołoniewski de Myszka herbu Korczak, ps. „Korczak”, „Łodyga” (ur. 2 września 1909 we Lwowie, zm. 11 marca 1992 w Dusznikach Zdroju.^[1])^[a] – porucznik kawalerii Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Syn oficera artylerii austriackiej, Stanisława oraz romanistki, Janiny Chaintreuil. Uczył się kolejno w gimnazjach w Kołomyi, Łomży, Ostrowi Mazowieckiej, Rzeszowie. Spowodowane było to częstymi przeprowadzkami związanymi ze zmianą miejsca służby ojca. Po zdaniu matury wstąpił, 15 września 1930, wstąpił do Wojska Polskiego. W latach 1931–1933 był podchorążym Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. 5 sierpnia 1933 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1933 roku i 56. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 6 pułku strzelców konnych w Żółkwi^[3]. Był młodszym oficerem szwadronu. W 1936 przeniesiono go do 24 pułku ułanów w Kraśniku. 19 marca 1937 awansował do stopnia porucznika. W latach 1937–1938 dokształcał się w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Modlinie. W formowanym na poligonie w Baryczy od sierpnia do grudnia 1938 Dywizjonie Rozpoznawczym 10 Brygady Kawalerii, który w październiku tego roku w składzie 24 puł wziął udział w aneksji Zaolzia, dowodził jednym z dwóch plutonów czołgów rozpoznawczych TKS, wystawionych przez 2 Batalion Pancerny z Żurawicy^[4]. W 1939 roku służył w 2 Batalionie Pancernym w Żurawicy^[5].

W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył jako dowódca II plutonu 3 kompanii 2 Batalionu Czołgów Lekkich. 17 września w okolicach Woronienki przekroczył granicę z Węgrami. Do końca 1939 roku Chołoniewski był internowany w obozie niedaleko Budapesztu. Na początku 1940 roku przeszedł przez „zieloną granicę” i udał się do Lwowa. Otrzymał od konsulatu polskiego zadanie wejścia do konspiracji.

Z początkiem 1942 roku został dowódcą II odcinka Dzielnicy Wschodniej Okręgu Lwów Armii Krajowej, rok później dowodził III Dzielnicą. W tym czasie był także oficerem organizacyjnym. W roku 1944 został dowódcą oddziałów leśnych 14 pułku Ułanów Jazłowieckich AK. Ponadto był organizatorem trzech plutonów i trzech szwadronów. 15 lipca 1944 roku przejął dowództwo nad I Dzielnicą Wschodnią Lwowa. 31 lipca 1944 roku został aresztowany przez sowietów. 8 września umieszczono go w obozie Bakończyce, a 5 października przewieziono go w głąb ZSRR. Był więziony w Riazaniu, Diagilewie, Czerepowcu, obozie jenieckim NKWD w Griazowcu.

W 1948 roku zwolniono go z obozu na podstawie uznania go za obywatela Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Przybył do Lwowa, skąd w 1950 roku, po długich staraniach, dostał się do Polski. Zatrudnił się w Uzdrowisku Duszniki-Zdrój, gdzie pracował do 1975 roku. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Dusznikach-Zdroju^[1].

W 1937 roku poślubił Zofię Pulnarowicz (1914–1992)^[1], córkę senatora II RP Władysława Pulnarowicza, łączniczkę Armii Krajowej (1942–1944), z którą miał trójkę dzieci – Witolda Antoniego (1938–1981)^[1], córkę Marię (ur. 1941-2019), a także Jerzego Marka (ur. 1952).

Andrzej Chołoniewski otrzymał ordery i odznaczenia:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1986)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1976)
• Krzyż Walecznych (1974)
• Krzyż Partyzancki (1974)
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1982)

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Eugeniusz PiotrE.P. Nowak Eugeniusz PiotrE.P., Dywizjon Rozpoznawczy 10 Brygady Kawalerii 1938–1939, Kraków: Towarzystwo Sympatyków Historii, 1999, ISBN 83-912784-0-9 .
• RyszardR. Rybka RyszardR., KamilK. Stepan KamilK., Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006, ISBN 978-83-7188-899-1 .
• JerzyJ. Węgierski JerzyJ., GrzegorzG. Mazur GrzegorzG., Konspiracja lwowska 1939–1944. Słownik biograficzny, Katowice: Unia, 1997, ISBN 83-86250-09-7 ..
• JerzyJ. Węgierski JerzyJ., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa: Pax, 1989, ISBN 83-211-1044-4 ..