Aniela Zdanowska
| Data i miejsce urodzenia |
17 kwietnia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1970 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
ziemianka, działaczka społeczna i polityczna |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg.png){kind=small} | |
Aniela z Godlewskich Zdanowska herbu Gozdawa (ur. 17 kwietnia 1882 w Klonowie, zm. 1970) – polska ziemianka, działaczka społeczna i polityczna, propagatorka kół gospodyń wiejskich[1].
Życiorys
Była córką Gabriela Godlewskiego z Bukowskiej Woli, który współorganizował Kieleckie Towarzystwo Rolnicze i w 1899 założył organizację chłopską „Jutrzenka”, a Stanisław Wyspiański zadedykował mu Wesele. Matką Anieli była Paulina Klotylda z Woźniakowskich[2].
Aniela Godlewska wyszła za Juliusza Zdanowskiego (1874–1937), współzałożyciela kółek rolniczych w Królestwie Polskim, gubernatora Kieleckiej Izby Rolniczej, prezesa Głównego Komitetu Ratunkowego i Krajowej Rady Gospodarczej z siedzibą w Lublinie. Zarządzali wspólnie dobrami w Śmiłowicach[1].
Działała na rzecz polskich szkół w zaborze rosyjskim[3]. Angażowała się na rzecz kół gospodyń wiejskich. Przed I wojną światową założyła takie w Nowym Brzesku, Śmiłowicach, Sierosławicach, Gruszowcu i Hebdowie[4].
W 1927 Zdanowska wydała publikację Koła Gospodyń Wiejskich (rok później ukazało się wnowienie), w której omawiała potrzebę zakładania kół gospodyń wiejskich, informowała o procesie, podawała wzory druków, by pomóc w rejestracji nowych kół. Pełniła wówczas funkcję przewodniczącej Kół Gospodyń Centralnego Towarzystwa Rolniczego, a tę objęła w 1924. Publikowała w „Głosie do Kobiet Wiejskich”, dodatku do tygodnika „Przewodnik Kółek i Stowarzyszeń Rolniczych”[5], jak również w „Przodownicy”, dwutygodniku dla kobiet wiejskich[6], „Zorzy”[7] oraz w „Gazetce dla Kobiet”[8].
W 1929 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi nad podniesieniem kultury wsi polskiej[9][10].
Była członkinią Ligi Narodowej[11], a w okresie międzywojennym Narodowej Organizacji Kobiet[12], gdzie pełniła funkcję wiceprzewodniczącej[13].
Po śmierci męża w 1937 wyjechała z Warszawy, w której dotąd działała, do Śmiłowic. Następnie przekazała zarząd dobrami siostrzeńcowi Gabrielowi Osuchowskiemu[1]. Reforma rolna w 1944 pozbawiła rodziny majątku[4].
Zmarła bezpotomnie. Została pochowana na cmentarzu rzymskokatolickim w Miechowie[3].
Przypisy
- 1 2 3 Historia :: Pałac Śmiłowice [online], palacsmilowice.com [dostęp 2021-05-13].
- ↑ Marek Jerzy Minakowski, Aniela Godlewska z Godlewa h. Gozdawa [online].
- 1 2 Nieobecni.com.pl – polskie cmentarze i groby [online], www.nieobecni.com.pl [dostęp 2021-05-13].
- 1 2 Cmentarz w Miechowie :: miechowski_kuferek [online], miechowski_kuferek.manifo.com [dostęp 2021-05-13].
- ↑ Aniela Zdanowska, Koła gospodyń wiejskich. Wyd. 2, Warszawa: Gazeta Gospodarska, 1928 [dostęp 2021-05-13].
- ↑ Aniela Zdanowska, Co widziałam w Okuniewie?, „Przodownica”, 1 (4), 1930, s. 27–28.
- ↑ Pierwszy kurs w Polsce dla kobiet KGW w Szarbii [online], www.24ikp.pl [dostęp 2021-05-13].
- ↑ Katarzyna Jóźwik, Narodowa Organizacja Kobiet (1918-1939), [w:] Krzysztof Kawęcki (red.), Encyklopedia ruchu, narodowego. Organizacje, pojęcia, wydarzenia, Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, 2022, s. 6.
- ↑ Ignacy Mościcki, Zarządzenie, 8 lipca 1929 [online].
- ↑ Muzeum Ziemi Miechowskiej, ul. Warszawska 1, Miechów (2021) [online], www.findglocal.com [dostęp 2021-05-13].
- ↑ Jan Engelgard, Kobiety – działaczki polityczne, kobiety w Sejmie Ustawodawczym, [w:] Tadeusz Skoczek, Jolanta Załęczny (red.), Kobiety aktywne w walce o wolną Polskę i własne prawa. Materiały z debaty historycznej, Warszawa 2019, s. 27.
- ↑ Piotr Błaszkowski, Damy Narodowe, czyli pierwsze pokolenie Narodowej Organizacji Kobiet – Prawy.pl [online] [dostęp 2021-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-13] (pol.).
- ↑ Ewa Maj, Wzorce aktywności kobiet w Narodowej Demokracji (1893–1939), [w:] Teresa Kulak, Małgorzata Dajnowicz (red.), Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku), Wrocław 2016, s. 147–171 [dostęp 2021-05-13] (ang.).