Antoni Moskau

Antoni Moskau

podporucznik obserwator
Data i miejsce urodzenia	10 marca 1904 Sulmierzyce
Data i miejsce śmierci	4–7 kwietnia 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1939–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	3 Pułk Lotniczy
Stanowiska	obserwator
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa

Antoni Moskau (ur. 10 marca 1904 w Sulmierzycach, zm. 4–7 kwietnia 1940 w Katyniu) – polski lekkoatleta i piłkarz, ekonomista, podporucznik rezerwy lotnictwa Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Syn Stanisława i Marii z Simińskich^[1]. Ukończył Wyższą Szkołę Handlową w Poznaniu^[2] uzyskując tytuł magistra ekonomii^[1]. W 1926 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Lotnictwa mianowany od 1 stycznia 1932 podporucznikiem^[1]. W 1934 przydzielony do 3 pułku lotniczego^[1][3].

Był jednym z najlepszych piłkarzy Gimnazjalnego Klubu Sportowego Venetia Ostrów Wielkopolski^[1]. W późniejszym okresie należał do AZS Poznań. W latach 1927–1930 czołowy sprinter w Wielkopolsce. Wicemistrz Polski w biegu sztafetowym 4x100 metrów na 10. Mistrzostwach Polski Seniorów w Lekkoatletyce w 1929 (wraz z Pawlarczykiem, Piechockim, Pernakiem)^[4]. Działacz sportowy poznańskiego środowiska akademickiego^[5]. W 1927 założyciel Koła Sportowego Studentów WSH w Poznaniu^[6].

W okresie międzywojennym pracował m.in. w firmach „Sirius”, „Blask” oraz „Wspólnota Interesów” w Katowicach^[1].

W sierpniu 1939 zmobilizowany do 3 pułku lotniczego^[2]. We wrześniu 1939 pilot-obserwator na lotnisku Ławica. W czasie kampanii wrześniowej 1939, po agresji ZSRR na Polskę, dostał się w okolicach wsi Zwiniacz, niedaleko Tarnopola w rejonie czortkowskim, do niewoli sowieckiej^[2] w trakcie ewakuacji personelu z bazy lotniczej nr 3 w kierunku Rumunii. Początkowo przebywał w obozie przejściowym w Szepetówce^[2]. Następnie od 17 października 1939 był osadzony w obozie orańskim^[2]. Według stanu z 1 listopada 1939 był już jeńcem obozu specjalnego w Kozielsku^[2]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego^[2] – lista wywózkowa bez numeru z 1 kwietnia 1940^[2][1]. Między 4 a 7 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu^[2][7] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[8][9]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[10][11][12], jednak Antoni Moskau nie został zidentyfikowany.

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień porucznika^[13]. Awans został ogłoszony 10 listopada 2007^[14] w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

13 kwietnia 2016, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1^[15][16][17].

• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.