Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu
| Data założenia |
15 października 1927 |
|---|---|
| Dyrektor |
ks. dr Piotr Lasota |
| Państwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Plac Katedralny 4A, |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu – instytucja Kurii Archidiecezjalnej Przemyskiej, przechowująca i gromadząca archiwalia wytworzone na terenie archidiecezji przemyskiej[1].
Historia
W 1918 roku bp Józef Sebastian Pelczar ustanowił urząd archiwariusza Kurii diecezjalnej, którym został ks. dr Jan Kwolek. W maju 1926 roku archiwum konsystorskie otrzymało własny lokal w nowym budynku Kurii Biskupiej. Do października 1927 roku został uporządkowany zasób archiwum, który podzielono na działy:
- Dział I – pergaminy.
- Dział II – księgi konsystorskie.
- Dział III – akta diecezjalne.
- Dział IV – akta konsystorskie.
- Dział V – akta i księgi parafialne.
- Dział VI – ekstrakta metrykalne.
- Dział VII – teki większe.
- Dział VIII – druki kurialne[2].
15 października 1927 roku bp Anatol Nowak erygował Archiwum Diecezjalne jako instytucję ogólnodiecezjalną, które otrzymało statut i regulamin opracowany przez ks. dra Jana Kwolka. Archiwum zaczęło przyjmować parafialne księgi metrykalne. W wrześniu 1939 roku w archiwum było 2098 ksiąg[2].
We wrześniu 1939 roku Przemyśl został zajęty przez sowietów. W styczniu 1940 roku sowieci upaństwowili archiwum diecezjalne, a w listopadzie NKWD zarekwirowało 2086 ksiąg i wywiozło do Lwowa. Część zbiorów archiwalnych i bibliotecznych została zniszczona przez sowietów. W 1942 roku ks. dr Jan Kwolek rozpoczął rozmowy z Niemcami o zwrot zasobu archiwum. W czerwcu 1943 roku odzyskano część zasobu. Zbiory, które we Lwowie zatrzymano, Niemcy wywieźli w 1944 roku na zachód[2].
Dyrektorzy
- ks. dr Jan Kwolek (1927–1955)
- ks. dr Julian Ataman (1955–1976)
- ks. kan. Mieczysław Kociubiński (1976–1991)
- ks. prał. dr Henryk Borcz (1991–2024)
- ks. dr Piotr Lasota (od 2024)
Przypisy
- ↑ Działalność naukowo-dydaktyczna
- 1 2 3 Stanisław Nabywaniec, Wojciech Ziobro, Zaginione księgi Archiwum Diecezjalnego w Przemyślu. Katalog strat wojennych [online], www.ur.edu.pl.
Bibliografia
- ks. dr Jan Kwolek, Archiwa Diecezji Przemyskiej Ob. Łac. Przemyśl 1927
- ks. Stanisław Nabywaniec, Wojciech Ziobro, Zaginione księgi Archiwum Diecezjalnego w Przemyślu. Katalog strat wojennych Rzeszów 2024 ISBN 978-83-66231-43-6
