Assapan
| Glaucomys | |||
| O. Thomas, 1908[1] | |||
 Assapan południowy (G. volans) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
assapan | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mus volans Linnaeus, 1758 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Assapan[2] (Glaucomys) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). W polskiej literaturze zoologicznej nazwa zwyczajowa „assapan” używana była dla oznaczenia gatunku Glaucomys volans[3]. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano assapan południowy, rezerwując nazwę assapan dla rodzaju Glaucomys[2].
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Gwatemali i Hondurasie[4][5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 115–190 mm, długość ogona 80–160 mm; masa ciała 42–185 g[5][7].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1908 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Rodzaje i podrodzaje grupy Sciuropterus, z opisami trzech nowych gatunków, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) assapan południowy (G. volans).
Etymologia
Glaucomys: gr. γλαυκος glaukos ‘lśniący, błyszczący’[8]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[9].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[10][7][4][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][a] | Status IUCN[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Glaucomys oregonensis | (Bachman, 1839) | gatunek monotypowy | południowo-zachodnia Kanada (południowo-zachodnia Kolumbia Brytyjska; być może dalej na północ) i Stany Zjednoczone (zachodni [{Waszyngton (stan)|Waszyngton]] na południe do południowej Kolumbii) | DC: około 16,9 cm DO: około 14,3 cm MC: brak danych |
NE | |
 |
Glaucomys sabrinus | (G.K. Shaw, 1801) | assapan północny | 18 podgatunków | Alaska, większość Kanady i rozłącznie w północnych Stanach Zjednoczonych (osiąga południowy Utah, Dakotę Południową i wschodnie Tennessee) | DC: 11,5–19 cm DO: 12,2–16 cm MC: 110–185 g |
LC |
 |
Glaucomys volans | (Linnaeus, 1758) | assapan południowy | 11 podgatunków | południowo-wschodnia Kanada (południowe Ontario na wschód do Nowej Szkocji), wschodnia połowa Stanów Zjednoczonych oraz góry meksyku, południowej Gwatemali i Hondurasu; zakres wysokości: 1200–3000 m n.p.m. | DC: 11,7–13,8 cm DO: 8–12 cm MC: 42–141 g |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 O. Thomas. The genera and subgenera of the Sciuropterus Group, with descriptions of three new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 1 (1), s. 5, 1908. (ang.).
- 1 2 3 4 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Z. Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja nazewnictwa zwierząt kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczna.
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 600–602. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–761. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Glaucomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
- 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 385. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 110.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Glaucomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).
Bibliografia
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).