Bandera wojenna

Bandera wojenna – rodzaj bandery używanej na okrętach (i innych jednostkach pływających) marynarki wojennej, określającej ich przynależność państwową.

Do noszenia polskiej bandery wojennej są uprawnione:

• okręty
• motorówki, kutry i łodzie okrętowe, sztabowe oraz będące w dyspozycji dowódców i szkół Marynarki Wojennej.
• jachty należące do Marynarki Wojennej.

Jednostkom pomocniczym (pjp) przysługuje bandera pomocniczych jednostek pływających. Krypy transportowe, nurkowe, barki grzewcze, śmieciarki, dźwigi pływające, doki pływające i inne jednostki niemające z zasady własnego napędu, nie mają prawa podnosić żadnej bandery.

Podczas postoju okrętu (pjp) banderę z zasady podnosi się na drzewcu rufowym – flagsztoku, a podczas ruchu – na gaflu masztu głównego. Na okręcie podwodnym w ruchu na powierzchni banderę podnosi się na drzewcu przy pomoście, a podczas postoju – na drzewcu rufowym. Podczas postoju okrętu (pjp) w porcie i na kotwicy banderę podnosi się o godzinie 08.00, a spuszcza o zachodzie słońca. W czasie postoju na kotwicy bandera może być podniesiona przed godziną 08.00 i po zachodzie słońca, na czas oddania ukłonu. Do codziennego podniesienia bandery przeprowadza się zbiórkę na pokładzie okrętu. Zbiórki nie zarządza się podczas wykonywania prac okrętowych i alarmowych, przygotowania okrętu do wyjścia na morze i do walki, a także w dni sprzątania generalnego. W tych wypadkach banderę podnosi służba okrętowa, bez udziału całej załogi. Okręty przeniesione do drugiej rezerwy oraz w czasie fumigacji nie podnoszą bandery, nie oddają honorów gwizdkiem oficerskim. W porcie zagranicznym banderę podnosi się równocześnie z podniesieniem bandery na okrętach danego państwa, a jeśli ich brak – o godzinie 08.00 czasu miejscowego.

Okręt w ruchu ma zawsze podniesioną banderę, bez względu na porę doby. Przeniesienie bandery z drzewca rufowego na gafel następuje w momencie zrzucenia ostatniej cumy lub „puszczenia” kotwicy, a z gafla na drzewce rufowe w momencie założenia oka pierwszej cumy na poler, beczkę lub rzucenia kotwicy. Na komendę dowódcy okrętu /z.d.o./: "BANDERĘ PRZENIEŚĆ" wyznaczony marynarz spuszcza (podnosi) banderę podniesioną na drzewcu rufowym, a sygnalista podnosi (spuszcza) banderę na gaflu. Spuszczenie i podniesienie bandery odbywa się jednocześnie. W czasie żałoby banderę podnosi się do połowy drzewca. W takim przypadku banderę podnosi się najpierw „na miejsce”, a następnie spuszcza się ją do połowy.

Ceremoniał morski dotyczący bandery wojennej jest bardzo bogaty i obejmuje postępowanie z nią w różnych okolicznościach (podnoszenie, opuszczanie, ukłon, żałoba, walka itp.)

W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej polska bandera wojenna przedstawiała Orła Białego na czerwonym tle, statki handlowe nosiły natomiast czerwoną banderę z wizerunkiem ramienia trzymającego pałasz^[1].

• 
  Proporzec bojowy polskich okrętów wojennych w XVII w.
• 
  Bandera polska używana od roku 1919, praktycznie do roku 1930
• 
  Bandera polska 1927–1945 i po 1993
• 
  Bandera polska 1945–1993
• 
  Bandera Austro-Węgier
• 
  Flaga Świętego Cesarstwa Rzymskiego
• 
  Flaga Prus 1701–1870
• 
  Bandera Cesarstwa Niemieckiego 1903–1918
• 
  Bandera III Rzeszy 1938–1945
• 
  Bandera rosyjska przed 1917 i po 1992
• 
  Bandera ZSRR 1935-1992
• 
  White Ensign Royal Navy
• 
  Bandera Marynarki Skonfederowanych Stanów Ameryki (1861–1865)
• 
  Bandera Królestwa Francji
• 
  Bandera Królestwa Grecji (1833–1862)
• 
  Bandera Królestwa Grecji (1862–1973)
• 
  Flaga wojenna Hiszpanii (1785–1931)
• 
  Bandera Cesarstwa Japonii
• 
  Bandera portugalska 1834–1910
• 
  Flaga Królestwa Włoch od 1861
• 
  Hanzeatycka flaga Gdańska
• 
  Bandera Imperium Osmańskiego 1453–1789
• 
  Flaga/bandera Zjednoczonych Prowincji Niderlandów

• proporzec marynarki wojennej
• Skróty przed nazwami okrętów