Bezpłucnik srebrzysty

Bezpłucnik srebrzysty

Plethodon glutinosus[1]
(Green, 1818)
Dwójka bezpłucników srebrzystych
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Podgromada	Lissamphibia
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	bezpłucnikowate
Podrodzina	Plethodontinae
Rodzaj	Plethodon
Gatunek	bezpłucnik srebrzysty
Synonimy
Plethodon glutinosus glutinosus (Green, 1818)[1] Salamandra glutinosa Green, 1818[1] Cylindrosoma glutinosum (Green, 1818)[1] Cylindrosoma albopunctata Duméril, Bibron & Duméril, 1854[1] Plethodon variolosum Duméril, Bibron & Duméril, 1854[1] Salamandra elongata Duméril, Bibron & Duméril, 1854[1] Salamandra melanoleuca Wied-Neuwied, 1865[1] Amblystoma melanoleuca (Wied-Neuwied, 1865)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Bezpłucnik srebrzysty, plethodon srebrzysty^[3], salamandra srebrzysta^[3] (Plethodon glutinosus) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny bezpłucnikowatych (Plethodontidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Dawniej takson ten był bardzo szeroko ujmowany, lecz dowiedziono, że w rzeczywistości stanowi on kompleks kilkunastu gatunków^[2][4][5]. W oparciu m.in. o badania Highton et al. 1989 i Vieties et al. 2011 z Plethodon glutinosus wydzielono następujące gatunki: P. albagula, P. chattahoochee, P. chlorobryonis, P. cylindraceus, P. grobmani, P. kiamichi, P. kisatchie, P. mississippi, P. ocmulgee, P. savannah, P. sequoyah i P. variolatus^[2]. Taksonomia w obrębie tego kompleksu gatunków wymaga dalszych badań^[2][5].

Występuje szeroko we wschodnich Stanach Zjednoczonych: od stanów Connecticut, Illinois, Georgia, Alabama, Kentucky, Wirginia po Missisipi i Karolinę Południową^[3][4][8]. Bezpłucnik srebrzysty zamieszkuje bagna i rozlewiska, kryje się pod kamieniami, powalonymi pniami drzew i w norach^[4].

Płaz średniej wielkości; długość ciała do 17 cm, samica zwykle większa od samca^[3][4]. Ciało jest granatowoczarne^[4]. Na ciele występuje żółto-biała pstrokacizna^[4]. Ogon jaśniejszy od tułowia i grzbietu, zwykle szarawy i walcowaty^[4]. Duże wyłupiaste oczy^[3]. Samiec w okresie godowym ma żółte podgardle i brodę^[4].

Bezpłucnik srebrzysty odżywia się tym co inne bezpłucnikowate, owadami i pająkami^[3].

Gdy jest zagrożony, wydziela duże ilości śluzu ze specjalnych gruczołów, mogącego spowodować zadławienie się drapieżnika^[3][4]. Szponiaste, koty lub lisy często więc omijają bezpłucnika srebrzystego^[3].

Mniejszy samiec w okresie godowym ma żółte podgardle, które ma uwodzić większą partnerkę^[4]. Po godach samica składa od 6 do 35 ziaren skrzeku w październiku^[3][4][8]. Następnie będzie go chronić przez najbliższe kilka miesięcy (co jest rzadkością wśród płazów), tzn. będzie go oczyszczać i ocieplać^[3]. Jeśli coś zagrozi jajom, samica pochyla głowę i macha ogonem^[3]. Naukowcy odkryli, że jaja pozostawione same sobie nie rozwijają się i zarodki powoli obumierają^[3]. Nie występuje stadium kijanki, młode dojrzewają po 3 latach^[3][4].

P. glutinosus krzyżuje się z P. teyahalee w południowo-wschodniej części stanu Tennessee^[8].

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje bezpłucnika srebrzystego za gatunek najmniejszej troski. Liczebność populacji nie jest znana, ale prawdopodobnie przekracza 100 tysięcy osobników; jej trend uznaje się za stabilny. Zagrożenie dla gatunku stanowi wycinka drzew. W przyszłości może mu zagrażać patogeniczny grzyb Batrachochytrium salamandrivorans^[2].