Plethodon

	Plethodon
	Tschudi, 1838
	; Przedstawiciel rodzaju – P. albagula
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	bezpłucnikowate
Podrodzina	Plethodontinae
Rodzaj	Plethodon
	Typ nomenklatoryczny
	Salamandra glutinosa Green, 1818
Synonimy
	Sauropsis Fitzinger, 1843; Saurophis – J.E. Gray, 1850; Hightonia Vieites, Román, M.H. Wake & D.B. Wake, 2011;
	Sauropsis Fitzinger, 1843; Saurophis – J.E. Gray, 1850; Hightonia Vieites, Román, M.H. Wake & D.B. Wake, 2011;
Gatunki
	58 gatunków – zobacz opis w tekście
	58 gatunków – zobacz opis w tekście

Plethodon – rodzaj płazów ogoniastych z podrodziny Plethodontinae w rodzinie bezpłucnikowatych (Plethodontidae). Należy do najstarszych Plethodontidae – skamieniałości płazów należących do tego rodzaju są znane już z oligoceńskich osadów w stanie Montana^[6].

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Kanadzie, zachodnich i wschodnich Stanach Zjednoczonych, ale nieobecne w regionie Wielkich Równin; jedna populacja występuje w południowych Górach Skalistych w Nowym Meksyku^[7].

Systematyka

Etymologia

Plethodon: gr. πληθω plēthō „być pełnym”^[8]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[9].
Sauropsis (Saurophis): gr. σαυρος sauros „jaszczurka”^[10]; οψις opsis „wygląd”^[11]. Gatunek typowy: Salamandra erythronota Rafinesque, 1818 (= Salamandra cinerea Green, 1818).
Hightonia: Richard Highton (ur. 1927), amerykański herpetolog^[5]. Gatunek typowy: Ambystoma vehiculum Cooper, 1869.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]:

†Plethodon ainsworthi Lazell, 1998
Plethodon albagula Grobman, 1944
Plethodon amplus Highton & Peabody, 2000
Plethodon angusticlavius Grobman, 1944
Plethodon asupak Mead, Clayton, Nauman, Olson & Pfrender, 2005
Plethodon aureolus Highton, 1984
Plethodon caddoensis Pope & Pope, 1951
Plethodon chattahoochee Highton, 1989
Plethodon cheoah Highton & Peabody, 2000
Plethodon chlorobryonis Mittleman, 1951
Plethodon cinereus (Green, 1818) – bezpłucnik czerwonogrzbiety^[12]
Plethodon cylindraceus (Harlan, 1825)
Plethodon dixi Pope & Fowler, 1949
Plethodon dorsalis Cope, 1889
Plethodon dunni Bishop, 1934
Plethodon electromorphus Highton, 1999
Plethodon elongatus Van Denburgh, 1916
Plethodon fourchensis Duncan & Highton, 1979
Plethodon glutinosus (Green, 1818) – bezpłucnik srebrzysty^[12]
Plethodon grobmani Allen & Neill, 1949
Plethodon hoffmani Highton, 1972
Plethodon hubrichti Thurow, 1957
Plethodon idahoensis Slater & Slipp, 1940
Plethodon jacksoni Newman, 1954
Plethodon jordani Blatchley, 1901 – bezpłucnik czerwonopoliczkowy^[12]
Plethodon kentucki Mittleman, 1951
Plethodon kiamichi Highton, 1989
Plethodon kisatchie Highton, 1989
Plethodon larselli Burns, 1954
Plethodon meridianus Highton & Peabody, 2000
Plethodon metcalfi Brimley, 1912
Plethodon mississippi Highton, 1989
Plethodon montanus Highton & Peabody, 2000
Plethodon neomexicanus Stebbins & Riemer, 1950
Plethodon nettingi Green, 1938
Plethodon ocmulgee Highton, 1989
Plethodon ouachitae Dunn & Heinze, 1933
Plethodon pauleyi Felix, Wooten, Pierson & Camp, 2019
Plethodon petraeus Wynn, Highton & Jacobs, 1988
Plethodon punctatus Highton, 1972
Plethodon richmondi Netting & Mittleman, 1938
Plethodon savannah Highton, 1989
Plethodon sequoyah Highton, 1989
Plethodon serratus Grobman, 1944
Plethodon shenandoah Highton & Worthington, 1967
Plethodon sherando Highton, 2004
Plethodon shermani Stejneger, 1906
Plethodon stormi Highton & Brame, 1965
Plethodon teyahalee Hairston, 1950
Plethodon vandykei Van Denburgh, 1906
Plethodon variolatus (Gilliams, 1818)
Plethodon vehiculum (Cooper, 1860)
Plethodon ventralis Highton, 1997
Plethodon virginia Highton, 1999
Plethodon websteri Highton, 1979
Plethodon wehrlei Fowler & Dunn, 1917
Plethodon welleri Walker, 1931
Plethodon yonahlossee Dunn, 1917

Uwagi

↑ Niepoprawna, późniejsza pisownia Sauropsis Fitzinger, 1843.

Przypisy

↑ Plethodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 92. (niem.).
↑ L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Wien: Braumüller et Seidel, 1843, s. 33. (łac.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of Amphibia in the Collection of the British Museum. Cz. 2: Batrachia Gradientia, etc. London: Printed by Order of the Trustees, 1850, s. 35. (ang.).
1 2 D.R. Vieites, S.N. Román, M.H. Wake & D.B. Wake. A multigenic perspective on phylogenetic relationships in the largest family of salamanders, the Plethodontidae. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 59 (3), s. 632, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2011.03.012. (ang.).
↑ M.S. Min, S.Y. Yang, R.M. Bonett, D.R. Vieites, R.A. Brandon i D.B. Wake. Discovery of the first Asian plethodontid salamander. „Nature”. 435, s. 87–90, 2005. DOI: 10.1038/nature03474. (ang.).
1 2 D. Frost: Plethodon Tschudi, 1838. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 203.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
1 2 3 Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 425. ISBN 83-01-14344-4.

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).

[a-4] Niepoprawna, późniejsza pisownia Sauropsis Fitzinger, 1843.

[itis-1] Plethodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Tschudi-2] J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 92. (niem.).

[Fitzinger-3] L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Wien: Braumüller et Seidel, 1843, s. 33. (łac.).

[Gray-5] J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of Amphibia in the Collection of the British Museum. Cz. 2: Batrachia Gradientia, etc. London: Printed by Order of the Trustees, 1850, s. 35. (ang.).

[Vieites&inni-6] 1 2 D.R. Vieites, S.N. Román, M.H. Wake & D.B. Wake. A multigenic perspective on phylogenetic relationships in the largest family of salamanders, the Plethodontidae. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 59 (3), s. 632, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2011.03.012. (ang.).

[Min05-7] M.S. Min, S.Y. Yang, R.M. Bonett, D.R. Vieites, R.A. Brandon i D.B. Wake. Discovery of the first Asian plethodontid salamander. „Nature”. 435, s. 87–90, 2005. DOI: 10.1038/nature03474. (ang.).

[Frost-8] 1 2 D. Frost: Plethodon Tschudi, 1838. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=208_178]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 178.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=233_203]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 203.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=185_155]-12] Jaeger 1944 ↓, s. 155.

[pwn-13] 1 2 3 Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 425. ISBN 83-01-14344-4.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]