Białouch

Białouch
	Hyomys
	O. Thomas, 1904
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	białouch
	Typ nomenklatoryczny
	Hyomys meeki O. Thomas, 1904 (= Mus goliath Milne-Edwards, 1900)
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Białouch^[2] (Hyomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Nowej Gwinei^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 295–390 mm, długość ogona 245–381 mm, długość ucha 18–28 mm, długość tylnej stopy 53–64 mm; masa ciała 750–985 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1904 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Wystawa okazów i opisy nowych gatunków ssaków z Nowej Gwinei, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) białouch wschodni (H. goliath).

Etymologia

Hyomys: gr. ὑς hus, ὑος huos ‘świnia, wieprz’^[7]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]^[3]^[2]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[10]
	Hyomys dammermani	Stein, 1933	białouch zachodni	gatunek monotypowy	Indonezja i Papua-Nowa Gwinea (Nowa Gwinea (góry Arfak, Góry Centralne od pasma górskiego Weyland na wschód do góry Hagen)); zakres wysokości: 1400–2800 m n.p.m.	DC: 29–32 cm DO: 24–32 cm MC: 800–985 g	DD
	Hyomys goliath	(Milne-Edwards, 1900)	białouch wschodni	2 podgatunki	endemit Papui-Nowej Gwinei (wyżynna wschodnia Nowa Gwinea od obszaru Hagen do skrajnie wschodniego półwyspu Papuan, półwysep Huon; zakres wysokości: 1400–2800 m n.p.m.	DC: 36–39 cm DO: 30–38 cm MC: 750–945 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 O. Thomas. Exhibition of specimens and descriptions of new species of mammals from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 73 (2), s. 198, 1903. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 269. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 492. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 687. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hyomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].
1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 316. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 120.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).
↑ Taxonomy: Hyomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas-1] 1 2 O. Thomas. Exhibition of specimens and descriptions of new species of mammals from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 73 (2), s. 198, 1903. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 269. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 492. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 687. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hyomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].

[amw-6] 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 316. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=160_120]-7] Jaeger 1959 ↓, s. 120.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[mdd-9] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[11] Taxonomy: Hyomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]