Bogdan Kroll

Bogdan Kroll

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	7 października 1928 Łódź
Data i miejsce śmierci	15 października 1999 Warszawa
Dr hab. nauk historycznych
Specjalność: archiwistyka, historia najnowsza Polski
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1975 – historia Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1982 – historia
Archiwista
Archiwum	Archiwum Akt Nowych
Okres zatrudn.	1953–1994
Odznaczenia

Bogdan Kroll (ur. 7 października 1928 w Łodzi, zm. 15 października 1999 w Warszawie) – polski historyk, archiwista, dyrektor Archiwum Akt Nowych 1980–1994.

Urodził się jako syn Gustawa (1898–1982), oficera stacjonującego w Łodzi 28 pp. Strzelców Kaniowskich Wojska Polskiego, i Stanisławy z Kłodawskich. Jego ojciec brał udział w bitwie pod Kockiem w październiku 1939, od maja 1940 do aresztowania przez Niemców w marcu 1944 był komendantem Podobwodu ZWZ-AK Szydłowiec^[1][2], a od 1951 należał do łódzkiej siatki wywiadu amerykańskiego i Organizacji Gehlena założonej na terenie Polski za zgodą Rządu RP na uchodźstwie przez Wincentego Broniwoja-Orlińskiego i Mariana Szymczaka, rozbitej przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w 1953^[3]; zmarł w budzących podejrzenia okolicznościach w kilka tygodni po ogłoszeniu w Polsce stanu wojennego i śmierci żony^[4].

Pod koniec lat 30. i w czasie okupacji niemieckiej Kroll mieszkał z rodziną w kamienicy przy pl. 3 Maja w Szydłowcu^[2]. Po wojnie uczył się w Dwuletniej Oficerskiej Szkole Broni Pancernej, potem w latach 1949–1950 pracował w Zarządzie Wojewódzkim ZMP w Poznaniu. Tam też zaczął studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Po dwóch latach przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie w 1954 skończył studia I stopnia, a w 1959 uzyskał tytuł magistra. W 1975 został doktorem broniąc rozprawy Opieka i samopomoc społeczna w Warszawie 1939–1945, habilitację otrzymał w 1982 na podstawie pracy Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945.

1 września 1953 rozpoczął pracę w Archiwum Akt Nowych, początkowo jako praktykant, potem jako kierownik oddziału akt okupacyjnych i kierownik Pracowni Naukowej, od marca 1978 był zastępcą dyrektora, a od maja 1980 do przejścia na emeryturę w marcu 1994 dyrektorem AAN. W 1990 przewodniczył komisji ds. zbiorów archiwalnych MSW.

W czasie swojej pracy porządkował wiele zespołów archiwalnych, m.in. z lat okupacji niemieckiej oraz akta przedwojennego MSZ. Jako współpracownik „Archeionu” publikował na jego łamach artykuły poświęcone metodyce archiwalnej oraz propozycje dotyczące opracowywania archiwaliów. Działał w gremiach Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

Jako znawca dziejów II wojny światowej zajmował się też omówieniami źródeł archiwalnych do tego okresu.

Odznaczony był m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Dwukrotnie żonaty; z drugą żoną, Eugenią Joanną Pawel, miał syna Andrzeja (ur. 1984).

Zmarł 15 października 1999 w Warszawie, pochowany na cmentarzu Północnym.

• Opieka i samopomoc społeczna w Warszawie 1939–1945. Stołeczny Komitet Samopomocy Społecznej i warszawskie agendy Rady Głównej Opiekuńczej, PWN, Warszawa 1977.
• Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, Książka i Wiedza, Warszawa 1985.

• E.E. Kołodziej E.E., Bogdan Kroll, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 2, Warszawa 2002, s. 96–97 .

• Dr hab. Bogdan Kroll, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-07-20] .
• Zdjęcie młodego Bogdana Krolla z ojcem w 1939
• Archeion. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.