Bondyrz

Bondyrz
wieś
Ilustracja
Czołg T-34-85 przed Muzeum Historycznym Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego w Bondyrzu
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

zamojski

Gmina

Adamów

Liczba ludności (2021)

558[1][2]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-442[3]

Tablice rejestracyjne

LZA

SIMC

0884921[4]

Położenie na mapie gminy Adamów
Mapa konturowa gminy Adamów, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Bondyrz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Bondyrz”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Bondyrz”
Położenie na mapie powiatu zamojskiego
Mapa konturowa powiatu zamojskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Bondyrz”
Ziemia50°34′08″N 23°06′11″E/50,568889 23,103056[5]

Bondyrz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Adamów[6][4]. Leży w dolinie Wieprza, około 5 km na południowy zachód od Adamowa.

Nazwa miejscowości pochodzi od rusińskiego słowa bondar oznaczającego bednarza[7].

Wieś jest sołectwem w gminie Adamów[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 667 mieszkańców i była drugą co do liczby ludności miejscowością gminy[9].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Opatrzności Bożej[10].

Części wsi

Integralne części wsi Bondyrz[6][4]
SIMCNazwaRodzaj
0884938Gamlówkaczęść wsi
0884944Kątekczęść wsi
0884950Kolonia Bondyrskaczęść wsi
0884967Krakowska Ulicaczęść wsi
0884973Mazuryczęść wsi
0884980Miętałówczęść wsi
0884996Półkoczęść wsi
0885004Rowyczęść wsi
0885010Ulicaczęść wsi
0885027Warszawaczęść wsi
0885033Wygonczęść wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1620 roku W 1670 r. wieś należała Piotra Latyczyńskiego, a w 1788 r. Bondyrz znajdował się w dobrach adamowskich hrabiego Antoniego Fortunata Tarnowskiego. Spis z 1827 r. notował wieś w powiecie zamojskim i parafii Krasnobród. Liczyła wówczas 66 domów i 452 mieszkańców. W 1885 r. istniał tutaj mały tartak parowy zatrudniający jednego pracownika. W 1888 r. powstała fabryka mebli giętych[11] założona przez Wilhelma Gebethnera z Warszawy. Produkowała ona meble składane, letniskowe, salonowe, wojskowe, drabiny itp. W 1906 r. zatrudniała 63 robotników. W 1920 r. bondyrski folwark należał do dóbr Witolda Łosia. Według spisu z 1921 r. we wsi było 116 domów i 790 mieszkańców, w tym 19 Żydów i 1 Ukrainiec, natomiast folwark liczył 3 domy i 95 mieszkańców, wyłącznie Polaków. We wrześniu 1975 r. została erygowana w Bondyrzu parafia rzymskokatolicka pw. Opatrzności Bożej, a w roku 1979 założono cmentarz grzebalny o powierzchni 0,55 ha.

W latach 1954-1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bondyrz, po jej zniesieniu w gromadzie Krasnobród. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Muzeum

W Bondyrzu mieści się Muzeum Historyczne Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego im. Stanisława Prusa (ps. „Adam”), dowódcy 9 Pułku Piechoty AK Ziemi Zamojskiej. Muzeum zostało utworzone i było prowadzone przez Jana Sitka (zm. 2010[12]), który posiadał także pokaźne zbiory skamieniałości i minerałów.

Inne informacje

W Bondyrzu znajduje się także zabytkowy młyn wodny i kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej, zbudowany w stylu zakopiańskim w latach 1948–1949 według projektu Adama Klimka. Oprócz wyznawców kościoła rzymskokatolickiego są w Bondyrzu również Świadkowie Jehowy[13].

Galeria zdjęć

Przypisy

  1. ↑ Wieś Bondyrz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-01-01], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-01-01].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 78 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 8111
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa
  8. ↑ BIP gminy, sołectwa [dostęp 2024-02-12]
  9. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  10. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  11. ↑ W dwudziestoleciu międzywojennym należała do firmy „Polski Przemysł Drzewny – Czerski i Jakimowicz” , po wojnie znacjonalizowana, funkcjonowała jako przedsiębiorstwo państwowe „Roztoczańska Fabryka Mebli w Bondyrzu”, obecnie „Fabryka Mebli Poznańscy Sp. z o.o.” www.poznanscy.nowemeble.pl.
  12. ↑ Pożegnanie Jana Sitka
  13. ↑ Nowa Gazeta Biłgorajska.

Bibliografia

  • Józef Niedźwiedź, Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość: Oficyna Wydawnicza Kresy, 2003, s. 51, ISBN 83-906745-7-2, OCLC 836903923.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.