Brian Dennehy
![]() Brian Dennehy (2009) | |
| Imię i nazwisko |
Brian Manion Dennehy |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1938 |
| Data i miejsce śmierci |
15 kwietnia 2020 |
| Zawód |
aktor, reżyser, producent telewizyjny, scenarzysta |
| Współmałżonek |
Judith Scheff |
| Lata aktywności |
1977–2020 |
Brian Manion Dennehy[1][2] (ur. 9 lipca 1938 w Bridgeport, zm. 15 kwietnia 2020 w New Haven[3]) – amerykański aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Zdobywca Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę Williama „Willy’ego” Lomana w telewizyjnej wersji Śmierci komiwojażera (2000). Laureat Laurence Olivier Award oraz dwóch nagród Tony jako Willy Loman w spektaklu Śmierć komiwojażera (1999) i za rolę Jamesa Tyrone’a w przedstawieniu Zmierzch długiego dnia (2003)[4]. Początkowo zyskał uznanie za rolę szeryfa Willa Teasle’a w Rambo – Pierwsza krew (1982). Wystąpił w wielu filmach, w tym Park Gorkiego (1983), Silverado (1985), Kokon (1985), F/X (1986), Uznany za niewinnego (1990), Romeo i Julia (1996) i Rycerz pucharów (2015)[5].
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się w Bridgeport w Connecticut w rodzinie katolickiej pochodzenia irlandzkiego[6] jako syn Hannah (z domu Mannion) i Edwarda „Eda” Dennehy, redaktora agencji prasowej dla Associated Press[7]. Miał dwóch braci, Michaela i Edwarda. Jego rodzina przeprowadziła się na Long Island. Uczęszczał do Chaminade High School w Mineola.
W 1956, po ukończeniu szkoły średniej, dzięki stypendium piłkarskiemu rozpoczął studia na wydziale historii na Uniwersytecie Columbia, gdzie grał w futbol amerykański[8]. W 1959 opuścił uczelnię i przez pięć lat służył w United States Marine Corps[9]. Pracował jako kelner, barman, kierowca ciężarówki i pracownik motelu. Następnie podjął studia na kierunku sztuki dramatyczne w Uniwersytecie Yale[10]. Grał w rugby union w Old Blue Rugby Football Club. W połowie lat 70. pracował jako makler giełdowy dla Merrill Lynch w biurze na Manhattanie.
Kariera
Karierę aktorską zaczął około 40. roku życia. Stworzył wiele charakterystycznych kreacji. Zagrał w przeszło 180 filmach i serialach. Swoje największe sukcesy odnosił w latach 80., kiedy to wystąpił w tak słynnych produkcjach jak: dramat sensacyjny Rambo – Pierwsza krew (1982), western Silverado (1985) czy komedia science fiction Kokon (1985). Kolejnymi znaczącymi pozycjami w jego filmografii były role w takich filmach jak: F/X (1986), Orły Temidy (1986), Brzuch architekta (1987) czy Uznany za niewinnego (1990). W latach 90. występował głównie w mało znaczących filmach telewizyjnych. Z tego okresu na uwagę zasługują jednak jego role w ekranizacji dramatu Williama Szekspira Romeo i Julia (1996)[11] oraz w komedii Tomcio Grubasek (1995). Regularnie pojawiał się na ekranie, a także próbował swoich sił w dubbingu.
Ponadto w latach 1992–1997 zagrał główną rolę w serii filmów telewizyjnych o przygodach niezłomnego policjanta, sierżanta Jacka Reeda. Na serię składają się następujące tytuły: Złamane śluby (1992), Człowiek honoru (1993), Za wszelką cenę (1994), Jeden z naszych (1995), Morderca jest wśród nas (1996) oraz Śmierć i zemsta (1997). Dennehy sam wyreżyserował cztery z tych filmów. Wystąpił także gościnnie w kilkudziesięciu serialach telewizyjnych, m.in.: Kojak, M*A*S*H, Dallas, Dynastia, Cagney i Lacey, Policjanci z Miami, Ja się zastrzelę, 4400, Sposób użycia, Żona idealna i Partnerki.
Życie prywatne
20 kwietnia 1960 ożenił się z Judith Scheff, z którą miał trzy córki: Elizabeth (ur. 1 października 1960), Kathleen i Dierdre. Jednak po 15 latach związku, małżeństwo zakończyło się rozwodem. 17 lipca 1988 poślubił Jennifer Arnott. Wychował z nią dwoje adoptowanych dzieci: syna Cormaca (ur. 1993) i córkę Sarah (ur. 1995).
Zmarł 15 kwietnia 2020 w New Haven w Connecticut z przyczyn naturalnych[12] w wieku 81 lat[13]. Jego agent, Brian Mann, powiedział „Chicago Tribune”, że przyczyną śmierci było nagłe zatrzymanie krążenia wynikające z sepsy[14][15].
Filmografia
- Filmy fabularne
| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1977 | W poszukiwaniu idealnego kochanka | chirurg | Richard Brooks |
| Pół pary (Semi-Tough) | T.J. Lambert | Michael Ritchie | |
| 1978 | F.I.S.T. | Frank Vasco | Norman Jewison |
| Nieczyste zagranie | detektyw Ferguson „Fergie” | Colin Higgins | |
| Ruby i Oswald (TV) | George Paulsen | Mel Stuart | |
| 1979 | Butch i Sundance – Lata młodości | O.C. Hanks | Richard Lester |
| Dziesiątka | Donald „Don”, barman | Blake Edwards | |
| 1980 | Słodki zakład (Little Miss Marker) | Herbie | Walter Bernstein |
| 1982 | Fałszywa wiara (Split Image) | Kevin Stetson | Ted Kotcheff |
| Rambo – Pierwsza krew | szeryf Will Teasle | ||
| 1983 | Już nigdy nie zawyje wilk | Rosie Little | Carroll Ballard |
| Park Gorkiego | William Kirwill | Michael Apted | |
| 1984 | Kto pierwszy, ten lepszy (Finders Keepers) | major Frizzoli | Richard Lester |
| The River Rat | Doc Cole | Thomas Rickman | |
| 1985 | Kokon | Walter | Ron Howard |
| Silverado | szeryf Cobb | Lawrence Kasdan | |
| Dwa razy w życiu | Nick | Bud Yorkin | |
| 1986 | F/X | porucznik Leo McCarthy | Robert Mandel |
| The Check Is in the Mail | Richard Jackson | Joan Darling | |
| Orły Temidy | C. J. Cavanaugh | Ivan Reitman | |
| 1987 | Brzuch architekta | Stourley Kracklite | Peter Greenaway |
| Bestseller (Best Seller) | porucznik Dennis Meechum | John Flynn | |
| 1988 | Witaj w domu | Frank Roberts Sr. | Gary Sinise |
| Powrót nad Śnieżną Rzekę ('The Man from Snowy River II) | Harrison | Geoff Burrowes | |
| Kokon: Powrót | Walter | Daniel Petrie | |
| Afrykański lew (The Lion of Africa, TV) | Sam Marsh / Trader | Kevin Connor | |
| 1989 | Siedem minut (Georg Elser - Einer aus Deutschland) | Wagner | Klaus Maria Brandauer |
| Indio | Whytaker | Antonio Margheriti | |
| 1990 | Uznany za niewinnego | Raymond Horgan | Alan J. Pakula |
| Policyjna gorączka (Blue Heat) | Frank Daly | John Mackenzie | |
| Czcij ojca swego (TV) | Gus Robinson | John David Coles | |
| 1991 | F/X 2 (F/X2: The Deadly Art of Illusion) | porucznik Leo McCarthy | Richard Franklin |
| 1992 | Gladiator | Jimmy Horn | Rowdy Herrington |
| Złapać mordercę (To Catch a Killer, TV) | John Wayne Gacy | Eric Till | |
| 1993 | Cios w serce (Murder in the Heartland, TV) | John McArthur | Robert Markowitz |
| 1994 | Za wszelką cenę (Jack Reed: A Search for Justice, TV) | sierżant Jack Reed | Brian Dennehy |
| Nieobecność usprawiedliwiona (Leave of Absence, TV) | Sam | Tom McLoughlin | |
| 1995 | Tomcio Grubasek | Thomas „Big Tom” Callahan Jr. | Peter Segal |
| Jeden z naszych (Jack Reed: One of Our Own, TV) | sierżant Jack Reed | Brian Dennehy | |
| Pod niebem Henrietty | Big Dave McDermot | James Keach | |
| Cień podejrzenia (Shadow of a Doubt, TV) | Charley Sloan | Brian Dennehy | |
| 1996 | Romeo i Julia | Ted Monteki | Baz Luhrmann |
| 1998 | Rejs pod przymusem (Voyage of Terror, TV) | prezydent | Brian Trenchard-Smith |
| 1999 | Sekrety milionerki (Too Rich: The Secret Life of Doris Duke, TV) | Louis Bromfield | John Erman |
| Powrót z piekła (Out of the Cold) | David Bards | Aleksandr Buravskiy | |
| NetForce (TV) | Lowell Davidson | Robert Lieberman | |
| Silicon Towers | Tom Warner | Serge Rodnunsky | |
| 2000 | Ocalić Nowy Jork (Fail Safe, TV) | generał Bogan | Stephen Frears |
| Dish Dogs | Frost | Robert Kubilos | |
| 2001 | Letnia przygoda | trener John Schiffner | Michael Tollin (w napisach: Mike Tollin) |
| 2002 | Skradzione lato | ks. Kelly | Pete Jones |
| 2003 | Rzymska wiosna pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone) | Tom Stone | Robert Allan Ackerman |
| 2004 | Ona mnie nienawidzi | Billy Church | Spike Lee |
| Tornado zagłady (Category 6: Day of Destruction, TV) | Andy Goodman | Dick Lowry | |
| 2005 | Upodleni (The Exonerated, TV) | Gary Gauger | Bob Balaban |
| Ojcowie nasi (Our Fathers, TV) | ks. Dominic Spagnolia | ||
| Atak na posterunek | sierżant Jasper O’Shea | Jean-François Richet | |
| 2006 | Za cenę życia | agent Horvath | Robert Moresco |
| Bezcenny dar (The Ultimate Gift) | Gus | Michael O. Sajbel | |
| I ty możesz zostać bohaterem | Babe Ruth (głos) | Christopher Reeve | |
| 2007 | Ratatuj | Django (głos) | Brad Bird |
| Marco Polo (TV) | Kublai Khan | Kevin Connor | |
| 2008 | Zawodowcy | porucznik Hingis | Jon Avnet |
| 2010 | Alleged Gangster (Alleged) | Clarence Darrow | Tom Hines |
| Dzień jak co dzień (Every Day) | Ernie Freed | Richard Levine | |
| Dla niej wszystko (2010) | George Brennan | Paul Haggis | |
| Oto Monica Velour (Meet Monica Velour) | Pop Pop | Keith Bearden | |
| 2011 | Wielki rok | Raymond Harris | David Frankel |
| 2012 | Twelfth Night | Sir Toby Belch | Barry Avrich |
| 2013 | The Challenger | przewodniczący William Rogers | James Hawes |
| 2015 | Rycerz pucharów | Joseph | Terrence Malick |
| 2018 | Mewa (The Seagull) | Sorin | Michael Mayer |
| Berek | pan Cilliano, ojciec Randy’ego | Jeff Tomsic | |
| Pieśń jeziora Sway (The Song of Sway Lake) | Hal Sway | Ari Gold | |
| 2019 | Driveways | Del | Andrew Ahn |
| Master Maggie (krótkometrażowy) | w roli samego siebie | Matthew Bonifacio | |
| 3 Days with Dad (Life Support) | Bob Mills | Larry Clarke | |
| 2020 | Son of the South | dziadek | Barry Alexander Brown |
- Seriale
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1977 | Kojak | Peter Connor | odc.: „The Godson” |
| Sierżant Anderson | Burrows | odc.: „Shadow of Doubt” | |
| Lou Grant | Wilson | odc.: „Nazi” | |
| M*A*S*H | sierżant Ernie Connors | odc.: „Souvenirs” | |
| 1978 | Perła (Pearl) | sierżant Otto Chain | 3 odcinki |
| Dallas | Luther Frick | odc.: „Winds of Vengeance” | |
| 1979 | Knots Landing | James Cargill | odc.: „Chance of a Lifetime” |
| 1981 | Dynastia | Jake Dunham | 5 odcinków |
| 1984 | Cagney i Lacey | Michael MacGruder | odc.: „The Bounty Hunter” |
| Detektyw Hunter | dr Bolin | odc.: „Hunter” | |
| 1985 | The Last Place on Earth | Frederick Albert Cook | 2 odcinki |
| 1987 | Policjanci z Miami | wielebny Billy Bob Proverb | odc.: „Amen...Send Money” |
| 1996 | Nostromo | Joshua C. Holyrod | 4 odcinki |
| 1998–2003 | Ja się zastrzelę | Red Finch | 4 odcinki |
| 2005 | Prezydencki poker | Senator Rafe Framhagen | odc.: „Ninety Miles Away” |
| 2006 | 4400 | Mitch Baldwin | odc.: „Blink” |
| 2007 | Prawo i porządek: sekcja specjalna | sędzia Tierney | odc.: „Scheherezade” |
| Mistrzowie science-fiction | Bedzyk | odc.: „The Discarded” | |
| 2008 | Rockefeller Plaza 30 | Mickey J | odc.: „Sandwich Day” |
| 2009 | Sposób użycia | Roy | odc.: „Dad's Visit” |
| 2010 | Partnerki | detektyw Kenny Leahy | odc.: „Boston Strangler Redux” |
| 2012 | Żona idealna | Bucky Stabler | 2 odcinki |
| 2013 | Słowo na R | Pan Tolkey | odc.: „The Finale” |
| 2015 | Bez zasad | Joe Patton | 8 odcinków |
| 2016–2019 | Czarna lista | Dominic Wilkinson | 8 odcinków |
| 2017 | Hap i Leonard | szeryf Valentine Otis | 6 odcinków |
| 2020 | Penny Dreadful: City of Angels | Charlton Townsend | odc. 9 |
Przypisy
- ↑ Brian Dennehy. Listal. [dostęp 2018-11-21]. (ang.).
- ↑ Personalidade: Brian Dennehy (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-11-21]. (port.).
- ↑ Zmarł hollywoodzki aktor. Miał 81 lat. tvp.info. [dostęp 2020-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)].
- ↑ Ryan Gilbey (2020-04-17): Brian Dennehy obituary. „The Guardian”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
- ↑ Brian Dennehy. Rotten Tomatoes. [dostęp 2018-11-21]. (ang.).
- ↑ Brian Dennehy – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-03-02]. (ang.).
- ↑ Brian Dennehy Biography (1938-). Film Reference. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
- ↑ Hal Erickson: Brian Dennehy Biography. AllMovie. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
- ↑ Brian Dennehy, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-04-18] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ Brian Dennehy Biography. TV.com. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
- ↑ Brian Dennehy. MYmovies. [dostęp 2018-11-21]. (wł.).
- ↑ Nie żyje Brian Dennehy. Aktor miał 81 lat. Onet.pl. [dostęp 2020-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (pol.).
- ↑ Duane Byrge, Mike Barnes (2020-04-16): Brian Dennehy, Burly Actor in 'First Blood,' 'Cocoon' and 'Death of a Salesman,' Dies at 81. „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2020-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-16)]. (ang.).
- ↑ Neil Genzlinger (2020-04-16): Brian Dennehy, Tony Award-Winning Actor, Dies at 81. „The New York Times”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
- ↑ Chris Jones (2020-04-16): Brian Dennehy, a giant of Chicago and America’s stages, is dead at 81. „Chicago Tribune”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Brian Dennehy w bazie IMDb (ang.)
- Brian Dennehy w bazie Filmweb
- Brian Dennehy w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000114420346
- VIAF: 37106227
- LCCN: n92086024
- GND: 136190170
- BnF: 139394063
- SUDOC: 060748257
- SBN: RAVV089868
- NLA: 41606485
- NKC: pna2004259338
- BNE: XX1296390
- NTA: 074054767
- BIBSYS: 98011302
- PLWABN: 9810599541305606
- NUKAT: n2008138677
- J9U: 987007342240105171
- CANTIC: a10926057
- KRNLK: KAC2020L5673
- LIH: LNB:BTuM;=Bu
