Brodziec paczulka

Brodziec paczulka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	brodziec
Gatunek	brodziec paczulka
	Nazwa systematyczna
	Pogostemon cablin (Blanco) Benth.; A. L. P. P. de Candolle, Prodr. 12:156. 1848
Synonimy
	Mentha cablin Blanco; Pogostemon patchouly Pellet.;
	Mentha cablin Blanco; Pogostemon patchouly Pellet.;

Brodziec paczulka, paczulka wonna, paczulka^[4], paczula^[5] (Pogostemon cablin) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Nazwa „paczula” pochodzi z języka tamilskiego, od பச்சை paććai (zielony) i இலை ilai (liść). Gatunek występuje w tropikach Azji (od Indii poprzez Półwysep Indochiński i Archipelag Malajski po Filipiny)^[4]^[3]. Uprawiany jest poza tym na Karaibach, w zachodniej^[4] i wschodniej Afryce oraz w Brazylii^[5]. W klimacie umiarkowanym uprawiany bywa w szklarniach^[4].

Morfologia

Pokrój: Bylina lub półkrzew osiągający 1 m wysokości.
Liście: Jajowatotrójkątna, ząbkowana, owłosiona i ogruczolona blaszka.
Kwiaty: Niewielkie, białe lub biało-różowe, zebrane w nibyokółkach w szczytowe nibygrona^[4].

Zastosowanie

Roślina kosmetyczna – dostarcza olejku paczulowego, podobnie jak szereg innych gatunków z tego rodzaju (Pogostemon cablin, P. commosum, P. hortensis, P. heyneasus oraz P. plectranthoides). Za najlepszy uważany jest olejek właśnie z paczulki. Olejek wytwarzany jest metodą tzw. destylacji parowej. Jest utrwalaczem zapachów, dodającym świeżości perfumom i zwiększającym percepcję innych składników^[5]. Używa się go także w rozmaitych kosmetykach, m.in. w mydłach^[5]. Ma barwę żółtą lub zieloną o zapachu piżmowo-kamforowym. Roślina była szczególnie popularna w XIX wieku, kiedy też przekładano jej suszonymi pędami czystą bieliznę, w celu jej aromatyzowania i odstraszania moli^[4].

Składnik środków odstraszających owady^[6]. Liście odstraszają mole, stąd umieszczane są w szafach. Olejek paczulowy stosowano także do zabezpieczania ubrań, akcesoriów i materiałów w czasie transportu^[5].

Znaczenie w hinduizmie

Paczulka według ruchu Hare Kryszna jest zamieszkiwana przez Krysznę^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
1 2 3 4 5 6 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
1 2 3 4 5 Bohumir Hlava, Frantisek Stary, Frantisek Pospisil: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 172. ISBN 83-09-00765-5.
↑ Phytotherapy Research 2005, vol 19, pp 303–9.
↑ #1031906 [online], www.organicthailand.com [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[grin-3] 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].

[slownik-4] 1 2 3 4 5 6 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[hlava-5] 1 2 3 4 5 Bohumir Hlava, Frantisek Stary, Frantisek Pospisil: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 172. ISBN 83-09-00765-5.

[phyto-6] Phytotherapy Research 2005, vol 19, pp 303–9.

[7] #1031906 [online], www.organicthailand.com [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]