Jasnotowce
 Jasnota biała | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd |
jasnotowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Lamiales Bromhead Mag. Nat. Hist., ser. 2, 2: 210. Apr 1838 | |
Jasnotowce, wargowce (Lamiales Bromhead) – rząd roślin okrytonasiennych z kladu astrowych (ang. asterids) czy też szeroko ujmowanego nadrzędu astropodobnych Asteranae. Rośliny tu zaliczane wyewoluowały około 97 milionów lat temu[3]. Należy tu 12,5% współczesnych gatunków dwuliściennych właściwych (ang. eudicots)[3], zaliczanych do 25 rodzin (według systemu APG IV z 2016), ok. 1060 rodzajów i ok. 23.810 gatunków[2]. Klasyfikacja rodzin i przynależność do nich rodzajów uległa istotnym zmianom w wyniku zastosowań na wielką skalę badań genetycznych DNA w badaniach powiązań filogenetycznych. Większość jasnotowców to rośliny zielne lub krzewiaste o liściach naprzeciwległych i kwiatach grzbiecistych, często dwuwargowych. Pod względem chemicznym rośliny te cechują się obecnością werbaskozydów, które działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie[3], i brakiem irydoidów[2].
Morfologia
Większość jasnotowców to rośliny zielne lub krzewiaste[2]. Liście mają najczęściej naprzeciwległe. Kwiaty często okazałe, o symetrii grzbiecistej, zebrane w kwiatostany wierzchotkowate, nierzadko tworzące kwiatostany złożone. Kielich zwykle jest zrosłodziałkowy i trwały[2]. Korona zrosłopłatkowa, często dwuwargowa, z nitkami pręcików przyrastającymi do rurki korony[3]. U połowy gatunków owoce zawierają liczne i drobne nasiona, u pozostałych, mimo że nasion zwykle jest niewiele, także są one niewielkie[2].
Systematyka
- Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
Jeden z rzędów z grupy astrowych roślin okrytonasiennych. Grupa siostrzana dla ogórecznikowców Boraginales.
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
| jasnotowce |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- 1 2 3 4 Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 555–557. ISBN 978-1-84246-634-6.