Phrymaceae
 Phryma leptostachya | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Phrymaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Phrymaceae Schauer A.P. de Candolle & A.L.P.P. de Candolle, Prodr. 11: 520. 25 Nov 1847[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Phryma L. (1753)[3] | |
Phrymaceae – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się 13 rodzajów ze 188 gatunkami, z czego większość należy do rodzajów Erythranthe (111) i Diplacus (46). Przedstawiciele tej rodziny są najbardziej zróżnicowani w zachodniej części Ameryki Północnej i Australii, ale poza tym spotykani są niemal w całej Ameryce Północnej, w Ameryce Środkowej i wzdłuż Andów w Ameryce Południowej, w Afryce południowej i środkowej, w południowo-wschodniej i wschodniej Azji oraz na wyspach Oceanii[2]. We florze Polski jedynymi przedstawicielami tej rodziny są zawleczone tu z Ameryki Północnej gatunki kroplika (Mimulus)[4].
_-_detail_-_geograph.org.uk_-_867443.jpg)
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zielne jednoroczne do bylin, rzadko półkrzewy i krzewy. Łodyga kanciasta, czworoboczna, czasem oskrzydlona lub bardzo zredukowana[5].
- Liście
- Naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie lub piłkowane[5].
- Kwiaty
- Pojedynczo wyrastające w kątach liści lub zebrane w szczytowe kłosy, rzadziej grona i wierzchotki. Kielich zrosłodziałkowy, z 5 ząbkami. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa, przy czym dolna warga z trzema łatkami, a górna z dwoma. Pręciki dwa lub cztery, jeśli cztery to dwa dłuższe. Zalążnia górna, z dwóch zrośniętych owocolistków, jedno- lub dwukomorowa. Znamię dwułatkowe[5].
- Owoce
- Zwykle wielonasienne, rzadko jednonasienne niełupki (np. Phryma), torebki (np. Mimulus) lub rzadko jagodopodobne (Leucocarpus)[5].
Systematyka
Przynależność do tej rodziny różnych roślin i jej pozycja systematyczna pozostawała bardzo zmienna. Na przełomie XX i XXI wieku ujmowana była jako monotypowa, tylko z rodzajem Phryma o niejasnej pozycji systematycznej w grupie rodzin jasnotowatych-werbenowatych-trędownikowatych. Później badania molekularne wykazały zagnieżdżenie tego rodzaju w obrębie grupy kilku rodzajów z Mimulus, dotychczas włączanych do trędownikowatych[6]. W szerszym ujęciu rodzina ta znalazła się w systemie APG III z 2009. W systemie APG IV z 2016 z rodziny tej wyodrębniono trzy rodzaje w osobną rodzinę Mazaceae[7].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
| jasnotowce |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział na rodzaje według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2][8]
- Diplacus Nuttall
- Elacholoma F. Mueller
- Erythranthe Spach
- Glossostigma Wight & Arnott
- Hemichaena Bentham
- Leucocarpus D. Don
- Microcarpaea R. Brown
- Mimetanthe Greene
- Mimulus L. – kroplik
- Peplidium Delile
- Phryma L.
- Thyridia W. R. Barker & Beardsley
- Uvedalia R. Brown
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- 1 2 3 4 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- 1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. University of Maryland. [dostęp 2017-02-25].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- 1 2 3 4 Hongbin Cui & Deyuan Hong: Phrymaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-25].
- ↑ Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 250. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
- ↑ List of Genera in PHRYMACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-02-25] (ang.).