Brodzik (ssaki)

Brodzik
	Colomys
	O. Thomas & Wroughton, 1907
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Praomyini
Rodzaj	brodzik
	Typ nomenklatoryczny
	Colomys goslingi O. Thomas & Wroughton, 1907
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście

Brodzik^[2] (Colomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Gwinea, Liberia, Kamerun, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska (występowanie niepewne), Gwinea Równikowa, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Zambia, Angola)^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 109–151 mm, długość ogona 134–189 mm, długość ucha 14–22 mm, długość tylnej stopy 32–42 mm; masa ciała 41,5–82 g^[6]^[4]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowała w 1907 roku para angielskich zoologów Oldfield Thomas i Robert Charles Wroughton w artykule zatytułowanym Nowe ssaki z jeziora Czad i Kongo, głównie ze zbiorów zebranych podczas wyprawy Alexandra-Goslinga, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) brodzik afrykański (C. goslingi).

Etymologia

Colomys: gr. κωλον kōlon ‘kończyna, członek’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[7]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[7]	Podstawowe wymiary^[4]^[7]^[a]	Status IUCN^[9]
Colomys goslingi	O. Thomas & Wroughton, 1907	brodzik afrykański	3 podgatunki	rozłącznie w południowym Kamerunie i wschodniej Demokratycznej Republice Konga, południowy Sudanie Południowym, Ugandzie, zachodniej Kenii, Rwandzie i Burundi; zakres wysokości: 470–2740 m n.p.m.	DC: 10,9–15,1 cm DO: 14,3–18,2 cm MC: 41–72 g	LC
Colomys eisentrauti	Dieterlen, 1983		gatunek monotypowy	endemit Kamerunu: południowo-zachodnie pasmo górskie Bamenda	DC: 11,6–13,7 cm DO: 16,3–18,9 cm MC: 62–82 g	NE
Colomys lumumbai	Kerbis Peterhans, Giarla & Demos, 2021		gatunek monotypowy	znany z 5 obszarów w Demokratycznej Republice Konga i Angoli; prawdopodobnie szeroko rozpowszechniony; zakres wysokości: do 800 m n.p.m.	DC: 11,2–14,6 cm DO: 14,2–18,2 cm MC: brak danych	NE
Colomys wologizi	Hutterer, Monadjem & Kerbis Peterhans, 2021		gatunek monotypowy	górny bieg rzek Saint Paul i Lofa, w górach Ziama-Wonegizi-Wologizi (Liberia i Gwinea); zakres wysokości: 500–600 m n.p.m.	DC: 11,6–13 cm DO: 13,4–15 cm MC: 47–48 g	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 O. Thomas & R.Ch. Wroughton. New mammals from Lake Chad and the Congo, mostly from the collections made during the Alexander-Gosling expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 19, s. 379, 1907. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 266. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 538. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 801–802. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Colomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-03].
↑ T.C. Giarla, T.C. Demos, A. Monadjem, R. Hutterer, D. Dalton, M.L. Mamba, E.A. Roff, F.M. Mosher, V. Mikeš, C.P. Kofron & J.C. Kerbis Peterhans. Integrative taxonomy and phylogeography of Colomys and Nilopegamys (Rodentia: Murinae), semi-aquatic mice of Africa, with descriptions of two new species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 192 (1), s. 219, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa108. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 347. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
↑ Taxonomy: Colomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-05]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[tho&wro-1] 1 2 3 O. Thomas & R.Ch. Wroughton. New mammals from Lake Chad and the Congo, mostly from the collections made during the Alexander-Gosling expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 19, s. 379, 1907. (ang.).

[miiz-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 266. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 538. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[hmw-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 801–802. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[msw-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Colomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-03].

[gia&inni-6] T.C. Giarla, T.C. Demos, A. Monadjem, R. Hutterer, D. Dalton, M.L. Mamba, E.A. Roff, F.M. Mosher, V. Mikeš, C.P. Kofron & J.C. Kerbis Peterhans. Integrative taxonomy and phylogeography of Colomys and Nilopegamys (Rodentia: Murinae), semi-aquatic mice of Africa, with descriptions of two new species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 192 (1), s. 219, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa108. (ang.).

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 347. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).

[10] Taxonomy: Colomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]