Bronisław Mansperl
 | |
 porucznik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia |
13 marca 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 października 1915 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1915 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
komendant kompanii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
.png){kind=small}
Bronisław Mansperl ps. Chaber (ur. 13 marca 1891 w Warszawie, zm. 26 października 1915 pod Kuklami na Wołyniu) – porucznik Legionów Polskich, działacz niepodległościowy żydowskiego pochodzenia, kawaler Orderu Virtuti Militari, student medycyny, .
Życiorys
Urodził się 13 marca 1891 w Warszawie jako syn Władysława i Rozalii z Majerczaków[1]. W 1905 uczestniczył w strajku szkolnym. W 1908 złożył egzamin dojrzałości w warszawskiej prywatnej szkole Wróblewskiego i wkrótce wyjechał na studia medyczne na paryską Sorbonę. Przez pewien czas dowodził oddziałem Związku Strzeleckiego w Paryżu. W 1910 r. współzakładał Stowarzyszenie Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej „Filarecja”. Był zwolennikiem niepodległościowego charakteru „Filarecji” i przeciwstawiał się dążeniom zbliżenia tej organizacji do ruchu narodowego, a także do Związku Polskiej Młodzieży Postępowej, który był pod wpływem SDKPiL. W lipcu i sierpniu 1913 r. odbył kurs wojskowy Letniej Szkoły Instruktorskiej Związku Strzeleckiego w Stróży w plutonie Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza[2].
Od sierpnia 1914 służył w 2 plutonie 1 Kompanii Kadrowej. Następnie dowodził III plutonem 1 kompanii III batalionu 1 pułku piechoty Legionów, a od 22 maja 1915 (po śmierci pod Kozinkiem porucznika Mieczysława Brodowskiego) dowodził 1 kompanią III batalionu. Był uczestnikiem kilku bitew, poległ 26 października jako porucznik I Brygady Legionów, w bitwie pod Kuklami na Wołyniu, walcząc przeciwko wojskom rosyjskim.
14 lutego 1916 został pochowany w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 31)[3][4][5]. Wspomnienie o nim pt. Chaber napisał Juliusz Kaden-Bandrowski[6][7], a jego miniaturę namalował Artur Szyk.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7175 – pośmiertnie 17 maja 1922[8]
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 19 grudnia 1930 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[9]
- Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej” – pośmiertnie[10]
Przypisy
- ↑ Mansperl Bronisław, ps. „Chaber”, [w:] Żołnierze Niepodległości [online], Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [dostęp 2021-10-24].
- ↑ Mansperl Bronisław, [w:] Marek Gałęzowski, My idziemy w zórz świtanie... Sylwetki oficerów Legionów Polskich poległych i zmarłych w walce o niepodległość w latach 1914–1916, Warszawa: IPN, 2019, s. 175-176, ISBN 978-83-8098-685-5.
- ↑ Pogrzeby legionistów w Warszawie, „Czas”, 93, Kraków, 21 lutego 1916, s. 2.
- ↑ Grób Bronisława Mansperla w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
- ↑ Henryk Wereszycki „przewraca się w grobie”… [online], Niezależna Gazeta Obywatelska, 30 stycznia 2018 [dostęp 2023-03-01].
- ↑ Marek Gałęzowski, Żydzi w Legionach [online], Uważam Rze Historia, 10 lipca 2018 [dostęp 2023-03-01], aktualizacja 22.02.2023.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 6.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423.
- ↑ 6 sierpień: 1914 - 1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legionistów Polskich, 1934, s. 20.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych [online] [dostęp 2021-01-07].
- Henryk Kroszczor, Cmentarz Żydowski w Warszawie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 18, ISBN 83-01-04304-0.
- Wiktor Krzysztof Cygan, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich. T. 1, Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza "Gryf", 1992, ISBN 978-83-85209-08-9, tu rocznik urodzenia: 1890 lub 1891, data śmierci: 22 października 1915, pseudonim: "Haber".
- Jan Jagielski, Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej, Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 42, ISBN 83-90-66296-5.