Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy

Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy
Ilustracja
Urząd Pocztowy w 2017
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Oleśnica

Adres

ul. 3 Maja 50-52

Styl architektoniczny

neorenesans

Ukończenie budowy

1894

Zniszczono

1945

Pierwszy właściciel

Reichspost

Obecny właściciel

Poczta Polska

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Oleśnicy
Mapa konturowa Oleśnicy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy”
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego
Mapa konturowa powiatu oleśnickiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy”
Ziemia51°12′22″N 17°22′45″E/51,206111 17,379167

Budynek Poczty Polskiej w Oleśnicy – budynek użyteczności publicznej z 1894 roku w Oleśnicy przy ul. 3 Maja. Powstał jako siedziba Poczty Cesarskiej (niem. Kaiserliche Postamt). Obecnie mieści się w nim Urząd Pocztowy Poczty Polskiej nr 1[1].

Budynek główny wraz z garażami i ogrodzeniem został wpisany do gminnej ewidencji zabytków, ale znajduje się poza wojewódzkim rejestrem zabytków[2].

Historia

Pierwsze wzmianki dotyczące poczty w Oleśnicy pojawiły się w XVII wieku. Wówczas to w mieście istniał już urząd pocztowy, najprawdopodobniej ze stacją dla dyliżansów, a przez miasto wiodła trasa pocztowa Wrocław–Warszawa. Od 1706 roku przez miasto przebiegał jeden z dwóch szlaków łączących Drezno z Warszawą. Trasa ze stolicy Rzeczpospolitej Obojga Narodów wiodła przez następujące miasta Piotrków–Kępno–Oleśnica–Wrocław–Legnica–Görlitz–Budziszyn. Istnienie poczty w 1707 roku potwierdził również historiograf Johannes Sinapius[3]. W tym okresie budynek poczty znajdował się przy dzisiejszej ul. Jana Matejki, przy wjeździe do miasta od strony Wrocławia[3][4].

23 stycznia 1890 roku dokonano zakupu działki, przy ówczesnej Ohlauerstrasse, pod budowę nowej siedziby poczty w Oleśnicy, współcześnie pomiędzy ulicami 3 Maja, Henryka Sienkiewicza i Pocztową[3][1]. Usytuowanie poczty w tej części miasta wiązało się z niemieckimi planami zabudowy i rozwoju miasta w kierunku południowo-zachodnim[5]. Nowy budynek poczty był gotowy do użytku w 1894 roku[3][4]. Data ta figuruje także na planie sytuacyjnym budynku z tamtego okresu[1].

W trakcie działań wojennych w Oleśnicy podczas II wojny światowej budynek został zniszczony. 24 kwietnia 1945 roku urząd pocztowy rozpoczął swoją działalność z naczelnikiem Edwardem Strupińskim (został oddelegowany z Grodna). Jednak stan budynku, brak jego wyposażenia oraz fakt, iż budynek zajmowali jeńcy włoscy, sprawił, że załoga poczty musiała podjąć prace porządkowe i remontowe. Ostatecznie placówka została otwarta dla petentów w maju. W sierpniu w placówce w Oleśnicy powołano do życia Pocztową Służbę Ochrony, gdyż w okolicy występowało zbyt duże zagrożenie napadami. 5 września uruchomiono centralę telefoniczną pozwalającą na kontakt z urzędami pocztowymi we Wrocławiu, Trzebnicy, Namysłowie, Sycowie, Dobroszycach i Bierutowie. W latach 1964–1966 przeprowadzono remont i modernizację budynku[6].

Architektura

Budynek w stylu neorenesansu północnoniemieckiego, podpiwniczony, murowany, zbudowany jest na planie litery „L” ze ściętym narożnikiem południowo-zachodnim, w którym znajduje się główne wejście do budynku od frontu oraz dodatkowe wejście od tyłu. Zakończenia obu skrzydeł w formie wysuniętych przed bryłę ryzalitów, w których również znajdują się drzwi wejściowe[1].

Dachy skrzydła północnego i południowego nakryte są dwuspadowymi dachami płynnie łączącymi się z prostopadle usytuowanymi dachami ryzalitów na końcach skrzydeł. Ryzality boczne w obu skrzydłach również są nakryte dachami dwuspadowymi. Dach nad narożnikiem z wejściem jest trójspadowy[1].

Przyziemie budynku wraz z I kondygnacją są ceglane. Kondygnacja II oraz szczyty są tynkowane. Narożniki licowane kamieniem[1]. Narożnik południowo-zachodni sąsiaduje po obu stronach z trzykondygnacyjnymi ryzalitami. Na I kondygnacji znajduje się triforium z opaską z piaskowca zwieńczone odcinkowym naczółkiem. Na II kondygnacji prostokątne okna, również w opasce z piaskowca, przedzielone kamiennym słupkiem. Na III kondygnacji znajduje się biforium. Nad nim szczyt wykończony schodkowo ze spływami wolutowymi zakończonymi półkolistym tympanonem. W pozostałych częściach skrzydeł od frontu na I kondygnacji otwory okienne prostokątne z piaskowcowymi opaskami zakończone odcinkowo. Na II kondygnacji okna prostokątne w opaskach z piaskowca. W dolnej części dachu są lukarny, cztery w skrzydle północnym, trzy w południowym. Okna w nich przedzielone są drewnianymi słupkami, zwieńczone ozdobnymi wypukłymi tympanonami[1]. Narożnik południowo-zachodni jest również trzykondygnacyjny. W jego dolnej części znajduje się portal piaskowcowy. Prowadzą do niego schody. Po bokach portalu po jednej kolumnie jońskiej, które osadzono na piedestałach dekorowanych motywami roślinnymi (rozetami). Nad portalem balkon z ażurową kamienną balustradą z obeliskami po bokach. Na II kondygnacji jest prostokątny otwór okienny w opaskach z piaskowca ze słupkiem. Otwór okienny zwieńczony jest belkowaniem zakończonym półkolistą blendą. Wyżej oculus, nad którym umieszczono płaskorzeźbę jaszczurki. Boki szczytu zdobione spływami wolutowymi i łukami odcinkowymi. Dodatkowym zdobieniem są obeliski[1].

Budynek poczty przy ul. Jerzego Skoczylasa we Wrocławiu.

Do początku lat 70. XX wieku elewacja frontowa zdobiona sgraffitem z elementami roślinnymi, ale nie zostało ono zachowane[3][1]. Dodatkowo w arkadzie nad wejściem głównym znajdowała się płaskorzeźba z wizerunkiem orła cesarskiego[1].

Zdzisław Żak podaje, że budynek poczty w Oleśnicy wykazuje podobieństwa architektoniczne i dekoracyjne z budynkiem poczty powstałej w 1894 roku we Wrocławiu przy dzisiejszej ulicy Jerzego Skoczylasa[1].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Żak 2005 ↓.
  2. ↑ Uchwała rady miasta Oleśnicy z dnia 30 października 2007 r., „Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego”, 30 października 2007 [dostęp 2024-09-18].
  3. 1 2 3 4 5 Marek Nienałtowski, Zarys historii budynków poczty oleśnickiej [online], 11 czerwca 2009 [dostęp 2024-09-20].
  4. 1 2 Poczta Główna [online], Fundacja Kachny [dostęp 2024-09-20].
  5. ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 152.
  6. ↑ Marek Nienałtowski, Historia funkcjonowania poczty oleśnickiej w latach 1945 - 1988 r. [online], 13 czerwca 2009 [dostęp 2024-09-21].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.