Kępno

Kępno
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Ratusz
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

kępiński

Gmina

Kępno

Prawa miejskie

przed 1283 oraz 1661

Burmistrz

Piotr Psikus

Powierzchnia

7,79 km²

Populacja (31.12.2021)
• liczba ludności
• gęstość


13 857[1]
1779[1] os./km²

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

63-600

Tablice rejestracyjne

PKE

Położenie na mapie powiatu kępińskiego
Mapa konturowa powiatu kępińskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kępno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kępno”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kępno”
Ziemia51°16′52″N 17°59′13″E/51,281111 17,986944
TERC (TERYT)

3008034

SIMC

0936871

Hasło promocyjne: Dzień Dobry w Kępnie[2]
Urząd miejski
ul. Ratuszowa 1
63-600 Kępno
Strona internetowa

Kępno (niem. Kempen[3]) – miasto w województwie wielkopolskim, w Kaliskiem, na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, nad Niesobem, siedziba powiatu kępińskiego i gminy Kępno.

Kępno uzyskało lokację miejską przed 1283 rokiem, zdegradowane przed 1500 rokiem, ponowne nadanie praw miejskich w 1661 roku[4]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa kaliskiego.

31 grudnia 2021 miasto liczyło 13 857 mieszkańców[1].

Położenie

Kępno leży na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, nad Niesobem, w zachodniej części ziemi wieluńskiej, w województwie wielkopolskim i jest drugim najdalej na południe położonym miastem w województwie. Leży 63 km od Kalisza, 76 km od Wrocławia, 88 km od Opola, 128 km od Łodzi, 145 km od Katowic i 170 km od Poznania.

Historia

Ślady osadnictwa na obecnych terenach Kępna sięgają epoki brązu. Świadczą o tym liczne wykopaliska archeologiczne. Najwięcej dawnych przedmiotów odkryto na terenie pradziejowego cmentarzyska na tzw. Górce Wiatrakowej (obecnie Osiedle 700-lecia). Innym dowodem minionego osadnictwa jest grodzisko, tzw. Kopiec. Znaleziono tu fragmenty naczyń oraz pozostałości drewnianych domów.

W okresie wczesnego średniowiecza Kępno wchodziło w skład Śląska. Śladem jego dawnej historii była jego przynależność do diecezji wrocławskiej, która trwała aż do 1821 roku. W epoce rozbicia dzielnicowego Kępno stało się częścią domeny książąt wielkopolskich. Okresowo wchodziło ono w skład państwa Henryków Śląskich. Następnie dzieliło historię ziemi wieluńskiej, przynależąc do księstwa Władysława Opolczyka, by ostatecznie zostać wcielonym do Korony za panowania Władysława Jagiełły[5].

Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Campno wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Kępnie w 1282 roku sygnowanym przez księcia wielkopolskiego, późniejszego króla Polski Przemysła II[6]. Pierwsza pisana informacja o Kępnie to dokument dotyczący spotkania, jakie miało miejsce 15 lutego tego roku. Doszło wówczas do zjazdu dwóch książąt, w czasie którego książę pomorski Mściwoj II zawarł układ o przeżycie z księciem wielkopolskim Przemysłem II. Na pamiątkę tego wydarzenia w czasach współczesnych u podnóża Kopca ustawiono pamiątkowy głaz.

W 1283 Kępno wymieniane jest już jako miasto. Prawdopodobnie, co typowe dla tamtego okresu, jego lokacja została przeprowadzona za pomocą niemieckich kolonistów. Stąd obok nazwy polskiej Campno równolegle występowała w XIII i XIV wieku nazwa niemiecka Langenfurt. Wskutek procesu polonizacji mieszkańców miasta wyszła ona jednak wkrótce z użytku.

Kępno było początkowo miastem królewskim. Własnością prywatną stało się w 1365, kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał je w ręce starosty generalnego Wielkopolski – Wierzbięty z Paniewic. Była to nagroda za pomoc udzieloną królowi w tłumieniu buntu Maćka Borkowica. Wraz z kolejnymi zmianami właścicieli Kępno stopniowo podupadało. Wiązało się to z rozwojem pobliskiej osady – Baranowa oraz licznymi walkami toczonymi w okolicy. W wyniku utraty znaczenia, Kępno straciło prawa miejskie.

Kępno rozkwitło ponownie w XVII w. Na przełomie lat 1660/1661 znów otrzymało prawa miejskie. Wraz z nimi nadano także herb. W herbie Kępna na niebieskim tle widnieje biały łabędź stojący na zielonej kępie. W 1661 roku założono tu polski i niemiecki zbór luterański, zamknięty w 1686 roku. Kościół ewangelicki na nowo zbudowany w 1779 roku[7].

Zabory Polski

Do 1793 Kępno leżało w województwie sieradzkim. W wyniku II rozbioru Polski znalazło się na obszarze zaboru pruskiego (od 1795 jako część departamentu kaliskiego Prus Południowych). W 1807 miasto weszło w skład departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego, by po kongresie wiedeńskim w 1815 powrócić w granice Prus.

Panowanie pruskie, a od 1871 niemieckie, przyniosło oprócz zaostrzającej się polityki germanizacyjnej także dynamiczny rozwój gospodarczy, przestrzenny i architektoniczny. W drugiej połowie XIX w. w mieście powstały liczne budynki użyteczności publicznej oraz nowoczesna infrastruktura techniczna. Po I wojnie światowej Kępno wróciło w granice państwa polskiego 17 stycznia 1920 r., na mocy postanowień traktatu wersalskiego.

II wojna światowa

Niemcy wkroczyli do Kępna 1 września 1939. Z relacji świadków wiadomo, że pierwszy samochód zwiadowczy wjechał na rynek około godziny 12:30. Kilka minut później pojawiły się oddziały wojskowe. W czasie II wojny światowej z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich.

Okupanci zrabowali między innymi dzwony kościelne. W styczniu 1945 do Kępna od strony Wieruszowa zbliżyły się wojska radzieckie, wypierając stopniowo oddziały niemieckie. Niemcy stawili niewielki opór w okolicy wsi Olszowa, jednak został on szybko przełamany i 21 stycznia 1945 miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną.

Okres powojenny

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 113 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Kępnie[8].

Od 1945 następuje dalszy rozwój Kępna. Powstają nowe budowle, szkoły i zakłady przemysłowe. Wokół „starego miasta”, stanowiącego centrum, powstają nowe osiedla. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należy do woj. kaliskiego. Powiat kępiński przywrócono 1 stycznia 1999.

Narodowości

O wielonarodowej historii miasta świadczą trzy świątynie: kościół rzymskokatolicki pw. św. Marcina (1911), kościół ewangelicko-augsburski (1863) i neoklasycystyczna synagoga (1815–16). Mieszkańcami byli głównie Polacy, Żydzi i Niemcy. Z biegiem czasu przybywało Polaków i Niemców. Ludność żydowska emigrowała w kierunku zachodnich prowincji niemieckich, Anglii oraz do Ameryki. Jej populacja zmniejszyła się do tego stopnia, że przestała odgrywać rolę w życiu miasta. Obywatele niemieccy to głównie urzędnicy przybywający z głębi Niemiec, kolonizatorzy.

Mieszkańcy Kępna według wyznania w latach 1820–1910
LataKatolicyEwangelicyŻydzi
182011909452578
183315148303384
1837157211083474
1843156111553528
1846164511883760
1855143610713282
1871219413872449
191039621779739

Administracja i samorząd

Urzędy i instytucje

Kępno jest siedzibą władz samorządowych: Gminy Kępno (Urząd Miasta i Gminy w Kępnie) oraz Starostwa Powiatowego.

Ponadto w Kępnie funkcjonuje wiele instytucji lokalnych: Sąd Rejonowy, Powiatowy Urząd Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Urząd Skarbowy, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kępnie, Wodociągi Kępińskie.

Organem wykonawczym w Kępnie jest burmistrz miasta[9].

Rada Miasta

Ugrupowanie Kadencja 2002–2006[10] Kadencja 2006–2010[11] Kadencja 2010–2014[12] Kadencja 2014–2018[13]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 5 (SLD-UP) 2 (LiD) 1 1
Porozumienie Samorządowe 11 8 7 7
Kępiński Powiatowy Blok Wyborczy 2002 1 – – –
Forum Społeczno-Gospodarczego 1 4 6 5
Wspólnota Samorządowa Powiatu Kępińskiego 3 5 1 2
Kobiety w Samorządzie – 2 – –
Platforma Obywatelska – – 4 –
Aktywni Bliżej Ciebie – – 1 –
KWW Anieli Kempa – – 1 1
Polskie Stronnictwo Ludowe – – – 4
KWW Andrzeja Jóźwika – – – 1

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Kępna w 2014 roku[14].

Gospodarka

Stan gospodarki na obszarze gminy obrazuje wskaźnik przedsiębiorczości – przedstawiający ilość podmiotów gospodarczych w systemie REGON na 1000 mieszkańców – wskaźnik przedsiębiorczości dla gminy Kępno wynosi 119[15] i jest to wartość najwyższa w odniesieniu do średniej dla kraju, województwa i powiatu, co świadczy o dobrze rozwiniętej przedsiębiorczości. Dominującymi sektorami w gospodarce gminy Kępno są: handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (31%), przetwórstwo przemysłowe (15,2%) oraz budownictwo (12,6%). Te trzy sektory stanowią łącznie niemalże 60% wszystkich przedsiębiorstw na terenie gminy Kępno. Powiat kępiński (więc także Kępno) ma zasadniczo charakter rolniczy z przetwórstwem rolno-spożywczy, z dobrze rozwiniętym rzemiosłem i handlem. Szczególną rolę w tym regionie odgrywa przemysł meblarski. Potocznie mówi się nawet o tzw. kępińskim zagłębiu meblowym. Przedsiębiorstwa z powiatu kępińskiego są promowane wśród partnerów zagranicznych. Szacuje się, że wokół Kępna zlokalizowanych jest ponad 600 firm z branży meblarskiej[16].

Transport

Dworzec kolejowy w Kępnie

Północną obwodnicę miasta stanowi droga ekspresowa S8, która krzyżuje się z jego wschodnią obwodnicą w ciągu drogi ekspresowej S11. Podnadto w samych granicach miasta przebiega droga wojewódzka nr 482.

Kępno to węzeł kolejowy, krzyżują się tu linie kolejowe Poznań – Kępno – Lubliniec – Częstochowa/Katowice, Kępno – Wieluń – Herby Nowe, Kępno – Oleśnica i Kępno – Namysłów (nieczynna).

W mieście znajduje czynny dworzec kolejowy, oraz zamknięty Kępno Zachodnie, leżący przy linii nr 307.

Komunikację autobusową z innymi miastami zapewnia placówka terenowa PKS Ostrów Wielkopolski.

Zabytki

Oświata

  • Przedszkola:
    • Samorządowe nr 2, ul. ks. Piotra Wawrzyniaka 40
    • Samorządowe nr 4, ul. Cicha 13
    • Samorządowe nr 5, os. 700-lecia 9
    • Sióstr Boromeuszek, ul. Kościuszki 17
  • Szkoły podstawowe:
    • nr 1 im. Bohaterów Westerplatte, ul. Sienkiewicza 21
    • nr 2 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, ul. Zamkowa
    • nr 3 im. Przemysła II, os. 1000-lecia 1
  • Szkoły średnie:

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie Kępna działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Kultura i sport

Sport

W Kępnie funkcjonuje hala sportowa KOSiR (Kępiński Ośrodek Sportu i Rekreacji), w której oprócz turniejów sportowych odbywają się koncerty oraz inne imprezy kulturalne. W mieście działają kluby:

W 2008 roku powstało duże, pełnowymiarowe piłkarskie boisko, ze sztuczną nawierzchnią. Znajduje się ono w pobliżu hali sportowej. Istnieją również dwa sztuczne boiska o wymiarach piłki ręcznej – w pobliżu stadionu „Polonii” oraz przy Gimnazjum nr 2[23].

Kultura

W Kępnie od 1 stycznia 2009[24] roku funkcjonuje Kępiński Ośrodek Kultury (KOK), który prowadzi wszechstronną działalność, aktywizującą różne środowiska i grupy wiekowe, wspomaga rozwój ruchu artystycznego oraz promuje kulturę. Przy KOK działają: modelarnia, Studio Tańca „Retro”, Studio Piosenki, chór mieszany, zespoły muzyczne, Stowarzyszenie Plastyków Amatorów Powiatu Kępińskiego, odbywają się zajęcia plastyczne oraz warsztaty techniki śpiewu. Ośrodek organizuje również imprezy kulturalne i uroczystości, np. przeglądy teatralne, koncerty kolęd, muzyki młodzieżowej itd.

W Kępnie funkcjonuje zmodernizowane Kino „Sokolnia”, wyposażone w nowoczesny projektor 4K wyposażony w układ do projekcji 3D, nowoczesny system rezerwacji, dźwiękochłonne ściany, czy system nagłośnienia pracujący w technologii Dolby Surround 7.1.

Czynne jest Muzeum Ziemi Kępińskiej.

Na terenie Kępna funkcjonują biblioteki:

  • Samorządowa Biblioteka Publiczna im. Marii z Fredrów hr. Szembekowej w Kępnie,
  • Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie,

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

Ludzie związani z Kępnem

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/ (dostęp 2022-11-07).
  2. ↑ https://www.kepno.pl/herb-logo-i-barwy-miasta.html (dostęp 2022-11-07).
  3. ↑ Widokówki z Kępna, Kępno - 1903 rok, stare zdjęcia [online], fotopolska.eu [dostęp 2025-03-23].
  4. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38–39.
  5. ↑ Jerzy Wojciechowski, Kępno: Krótka historia politycznej przynależności miasta [online], Serwis Samorządowy PAP, 10 czerwca 2011 [dostęp 2024-07-08].
  6. ↑ „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, s. 470–471.
  7. ↑ Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 28.
  8. ↑ Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 [dostęp 2018-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-08].
  9. ↑ [Strona główna], [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [online], Gmina Kępno, 13 czerwca 2022 [dostęp 2022-11-08].
  10. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-15].
  11. ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-15].
  12. ↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo wielkopolskie – Powiat kępiński – gm. Kępno [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-15].
  13. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza | Kępno [online], wybory2014.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-15].
  14. ↑ Kępno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  15. ↑ Ilość podmiotów gospodarczych w systemie REGON na 1000 mieszkańców [online], Główny Urząd Statystyczne, Bank Danych Lokalnych.
  16. ↑ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kępno na lata 2017–2026, styczeń 2017.
  17. ↑ Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Marcina. um.kepno.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  18. ↑ Kępno [online], luteranie.pl [dostęp 2023-06-12].
  19. ↑ Dekanat poznański [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2023-06-12].
  20. 1 2 Parafie [online], diecezja.kalisz.pl [dostęp 2023-06-12].
  21. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-13].
  22. ↑ Polonia w 90minut.pl. [dostęp 2022-05-05]. (pol.).
  23. ↑ Boisko sportowe na terenie Gimnazjum nr. 2, ul. Zamkowa w Kępnie. iaw.pl. [dostęp 2015-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  24. ↑ Stanisław Kowalski, Dzieje Kępna. Od początku istnienia do 2015 r., 2018.
  25. 1 2 3 Urząd Miejski Kępna. um.kepno.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-09)].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.