Miasta w Polsce

Rozmieszczenie miast w Polsce (stan z 1 stycznia 2019)
Budynki Warsaw Spire – Warszawa
Wawel – Kraków
Stary Ratusz – Wrocław
Księży Młyn – Łódź
Archikatedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła – Poznań
Kościół św. Katarzyny – Gdańsk
Rynek Sienny – Szczecin
Panorama Starego Miasta – Lublin
Opera Nova – Bydgoszcz
Pałac Branickich – Białystok
Spodek – Katowice
Kościół garnizonowy – Olsztyn
Kościół św. Jakuba – Opatowiec

Lista miast w Polsce – lista miejscowości podstawowych w Polsce o charakterze miejskim, posiadające prawa miejskie.

Według stanu na 1 stycznia 2025 na terytorium Polski jest 1020 miast[1], w tym:

W polskich miastach organem wykonawczym, będącym jednocześnie organem administracji publicznej jest prezydent miasta lub burmistrz, zaś organem stanowiącym i kontrolnym jest rada miasta lub rada miejska.

Miasta „prezydenckie”, w tym miasta na prawach powiatu, wojewódzkie i będące siedzibami sądu apelacyjnego

107 miast w Polsce jest zarządzanych przez prezydenta miasta. Z mocy prawa prezydenta posiada każda gmina miejska powyżej 100 000 mieszkańców (37 miast) lub stanowiąca miasto na prawach powiatu (66 miast). Istnieje jednak sporo gmin miejskich, będących siedzibą powiatu, które zachowały status „prezydenckiego” ze względu na uwarunkowane politycznie lub historycznie, pomimo niespełniania żadnego z obydwu kryteriów. Spośród 37 miast powyżej 100 000 mieszkańców, 18 jest siedzibą wojewody lub sejmiku wojewódzkiego i nosi nieformalne określenie miasta wojewódzkiego. 11 spośród nich jest siedzibą sądu apelacyjnego i innych ponadregionalnych instytucji, stanowiąc główne ośrodki administracyjno-gospodarcze kraju, wśród nich jego stolicę jako jedyne miasto o ponadmilionowej populacji i jedyne, odnośnie do którego obowiązuje tzw. ustawa warszawska regulująca niektóre szczegółowe zagadnienia nieujęte w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym.

Lista miast „prezydenckich”

Następujące gminy miejskie zarządzane są przez prezydenta miasta (kursywą oznaczono miasta na prawach powiatu, pogrubioną czcionką miasta wojewódzkie, a gwiazdką* miasta będące siedzibami sądu apelacyjnego):

Statystyki miast w Polsce

W 1997 r. w miastach mieszkało 61,89% ludności Polski i był to najwyższy wynik w historii[3], a 30 czerwca 2024 r. – 59,48%.

Polskie miasta należą do następujących przedziałów wielkości pod względem liczby mieszkańców (według danych Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 30 czerwca 2024)[4]:

  • 1 miasto powyżej 1 000 000,
  • 4 miasta od 500 000 do 999 999,
  • 6 miast od 250 000 do 499 999,
  • 25 miast od 100 000 do 249 999,
  • 47 miast od 50 000 do 99 999,
  • 126 miast od 20 000 do 49 999,
  • 176 miast od 10 000 do 19 999,
  • 183 miast od 5000 do 9999,
  • 296 miast od 2000 do 4999,
  • 156 miast poniżej 2 000.

Najludniejsze miasta w Polsce

Największe miasta w Polsce według liczby mieszkańców (stan na 30 czerwca 2024)[5]:

Lp. Miasto Województwo Liczba
mieszkańców		 Gęstość zaludnienia

[osoby/km²]

1. Warszawamazowieckie1 862 4023601
2. Krakówmałopolskie807 6442471
3. Wrocławdolnośląskie673 5312300
4. Łódźłódzkie648 7112212
5. Poznańwielkopolskie536 8182050
6. Gdańskpomorskie487 834714
7. Szczecinzachodniopomorskie387 7001290
8. Lublinlubelskie328 8682230
9. Bydgoszczkujawsko-pomorskie324 9841847
10. Białystokpodlaskie290 9072848

Największe miasta w Polsce pod względem powierzchni

Największe miasta w Polsce według powierzchni (stan na 1 stycznia 2024)[5]:

Lp. Miasto Województwo Powierzchnia [ha]
1. Gdańskpomorskie68 300
2. Warszawamazowieckie51 720
3. Gdyniapomorskie39 151
4. Krakówmałopolskie32 685
5. Szczecinzachodniopomorskie30 062
6. Łódźłódzkie29 325
7. Wrocławdolnośląskie29 280
8. Zielona Góralubuskie27 536
9. Poznańwielkopolskie26 191
10. Świnoujściezachodniopomorskie20 207

Najstarsze miasta w Polsce na prawie niemieckim

W XIII wieku lokowano 230 miast. Na Śląsku 128, w Wielkopolsce 38, w Małopolsce 29, w ziemiach łęczyckiej i sieradzkiej 17, na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej 9, na Pomorzu Gdańskim 5 i na Mazowszu 4[6].

Najnowsze miasta w Polsce

Prawa miejskie regularnie nadawane są kolejnym miejscowościom. Po 1990 roku nowe miasta nie zostały utworzone jedynie w latach 1995, 1999, 2002, 2012 i 2013[7]. Najnowszymi miastami w kraju są:

Liczba miast według województw i lat[20]

Województwo 2000 2005 2010 2015 2020 2025 Zmiana 2000–2025
dolnośląskie 90 91 91 91 91 93 +3,23%
kujawsko-pomorskie 52 52 52 52 52 56 +7,14%
lubelskie 41 41 42 43 48 57 +24,56%
lubuskie 42 42 42 42 43 44 +4,55%
łódzkie 42 42 43 44 46 60 +30,00%
małopolskie 53 54 60 61 62 64 +17,19%
mazowieckie 84 85 85 86 89 111 +24,32%
opolskie 34 35 35 35 36 37 +8,11%
podkarpackie 46 46 49 51 51 54 +14,81%
podlaskie 36 36 39 40 40 40 +10,00%
pomorskie 42 42 42 42 42 43 +2,33%
śląskie 70 71 71 71 71 74 +5,41%
świętokrzyskie 29 30 31 32 44 51 +43,14%
warmińsko-mazurskie 49 49 49 49 50 50 +2,00%
wielkopolskie 109 109 109 111 113 120 +9,17%
zachodniopomorskie 61 62 63 65 66 66 +7,58%
RAZEM 880 887 903 915 944 1020 +13,73%

Lista miast w Polsce w porządku alfabetycznym

Poniższa lista zawiera miasta w Polsce w porządku alfabetycznym. W nawiasach kod województwa według ISO 3166-2:PL (z użyciem polskich znaków).

Skróty nazw województw:

Indeks

A – B – C – Ć – D – E – F – G – H – I – J – K – L – Ł – M – N – O – P – R – S – Ś – T – U – W – Z – Ż

A

Plac Tadeusza Kościuszki – Aleksandrów Łódzki

   (wróć do indeksu)

B

Bardo
Jezioro – Barlinek
Rynek – Bielsko-Biała
Bircza

   (wróć do indeksu)

C

Rynek – Cieszyn
Jasna Góra – Częstochowa

   (wróć do indeksu)

Ć

Ruiny zamku – Ćmielów

   (wróć do indeksu)

D

Dobczyce
Dubiecko

   (wróć do indeksu)

E

Stare Miasto – Elbląg

   (wróć do indeksu)

F

   (wróć do indeksu)

G

Główny dworzec kolejowy – Gdynia
Pomnik ku czci Jana III Sobieskiego – Głogów Małopolski
Estakada kolejowa – Gorzów Wielkopolski

   (wróć do indeksu)

H

Mierzeja Helska – Hel

   (wróć do indeksu)

Iwonicz-Zdrój

I

   (wróć do indeksu)

J

Ratusz – Jarocin
Kamienica Orsettich – Jarosław

   (wróć do indeksu)

Rynek – Kańczuga

K

Kazimierz Dolny
Pałac Biskupów Krakowskich – Kielce
Rynek – Korfantów
Rynek – Krasnystaw
Rynek – Krosno

   (wróć do indeksu)

Rynek – Lubaczów

L

Rynek – Lubawa

   (wróć do indeksu)

Zamek – Łańcut

Ł

Plac Wolności – Łódź

   (wróć do indeksu)

M

Rynek – Miasteczko Śląskie
Mikołajki
Rynek – Mrocza

   (wróć do indeksu)

Pałac – Narol

N

Bazylika – Nysa

   (wróć do indeksu)

Ratusz – Oleszyce

O

Ratusz – Opole

   (wróć do indeksu)

P

Stary Rynek – Poznań
Rynek – Pruchnik
Rynek – Prudnik
Schron sowiecki – Przemyśl
Rynek – Pułtusk

   (wróć do indeksu)

R

Pałac Sandomierski – Radom
Dworzec Kolejowy – Radymno
Ratusz – Rzeszów

   (wróć do indeksu)

Pałac – Sieniawa

S

Ratusz – Słupsk
Zamek Sielecki – Sosnowiec
Zamek – Sucha Beskidzka
Park – Syców
Ratusz – Szczebrzeszyn

   (wróć do indeksu)

Ś

Rynek – Świecie

   (wróć do indeksu)

Tarnogród

T

Archikatedra śś. Janów – Toruń

   (wróć do indeksu)

U

Sanktuarium – Ustrzyki Dolne

   (wróć do indeksu)

W

Pałac – Wleń
Rynek – Włodawa

   (wróć do indeksu)

Z

Plac Dworcowy – Zabrze
Ratusz – Zielona Góra

   (wróć do indeksu)

Ż

   (wróć do indeksu)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku.
  3. ↑ Nowe miasta Polski w XXI w.
  4. ↑ GUS: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku. stat.gov.pl, 2023-07-20. [dostęp 2023-07-27]. (pol.).
  5. 1 2 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
  6. ↑ Maria Bogucka, Henryk Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław [etc.]: Ossolineum, 1986, s. 84–88, ISBN 83-04-01701-6, OCLC 835853938.
  7. ↑ Nadania praw miejskich w Polsce po 1900.
  8. ↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 1152
  9. ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
  10. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1597.
  11. ↑ Dz.U. z 2021 r. poz. 1395.
  12. ↑ Dz.U. z 2020 r. poz. 1332.
  13. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2019 r. poz. 1416).
  14. ↑ Nowe miasta w Polsce. [dostęp 2019-01-01].
  15. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427).
  16. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy Dz.U. z 2016 r. poz. 1134.
  17. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2015 r. w sprawie ustalenia granic niektórych miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin Dz.U. z 2015 r. poz. 1083.
  18. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy Dz.U. z 2014 r. poz. 1023.
  19. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy Dz.U. z 2013 r. poz. 869.
  20. ↑ GUS (2020-2024) Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.