Bujanka śmigłówka

Bujanka śmigłówka^[1] (Systoechus ctenopterus) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego i Maroka po wschodnią Syberię i zachodnie Chiny.

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1796 roku przez Johanna Christiana Mikana pod nazwą Bombylius ctenopterus. Lokalizacja typowa znajduje się w Czechach^[2].

Muchówka ta osiąga od 6 do 9 mm długości ciała^[3] o zwartej budowie. Oskórek ma opalizująco czarny, opylony i porośnięty długim^[4], gęstym, u samca złotożółtym, a u samicy żółtym i białym owłosieniem^[3].

Głowa jest wyraźnie węższa od tułowia, w widoku bocznym prawie trójkątna^[4], wskutek wystającej twarzy^[3]. Oczy złożone są półkuliste, o całobrzegich tylnych krawędziach^[4]; u samców leżą bliżej siebie niż u samic^[4][3], będąc rozstawionymi na odległość równą tej między tylnymi przyoczkami. Trzy przyoczka umieszczone są na małym wzgórku przyoczkowym; przednie z nich jest znacznie szersze od tylnych. Czułki są krótsze od głowy, drugi człon mają koralikowaty^[4], trzeci zaś tak długi jak dwa poprzednie razem wzięte, wyposażony w dwuczłonową aristę oraz dołek czuciowy^[3]. Policzki są bardzo wąskie^[4]. Aparat gębowy ma sterczący ku przodowi ryjek^[3].

Tułów jest krótki, szeroki, na przedzie wysklepiony. Skrzydła są duże^[4], u nasady czerwonobrunatne, gdzie indziej przezroczyste. Komórki podstawowe radialna i medialna są takiej samej długości. Przezmianki są jasne^[3]. Odnóża są długie i smukłe^[4], ubarwione czarno z jasnymi kolanami^[3]. Stopy wieńczą smukłe przylgi oraz długie i ostre pazurki^[4].

Odwłok jest podługowato-owalny^[4].

Owad ten zasiedla nasłonecznione skraje lasów, polany leśne, murawy kserotermiczne, skąpo porośnięte wydmy śródlądowe i piaskownie, przydroża, przytorza, parki i ogrody. Owady dorosłe latają od maja do sierpnia. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze^[1]. Larwy żerują w złożach jaj owadów prostoskrzydłych^[4].

Gatunek palearktyczny^[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko, Algierię i Egipt. Ponadto podawany jest z Syberii, Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Izraela, Kazachstanu, Iranu oraz Sinciangu w Chinach^[2]. W Polsce jest owadem pospolitym^[1].