Butrint

Butrint^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Budowle pod akropolem (u góry): ruiny świątyni Asklepiosa (z lewej) i teatru
Państwo	Albania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III
Numer ref.	570
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1992 na 16. sesji
Dokonane zmiany	1999, 2007 – rozszerzenie strefy ochrony
Obiekt zagrożony	1997-2005
Położenie na mapie Albanii Butrint
39°44′N 20°01′E/39,733333 20,016667
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Butrint (alb. Butrint, Butrinti, gr. Βουθρωτόν Bouthrōtón, łac. Buthrotum) – stanowisko archeologiczne w południowej Albanii przy granicy z Grecją, od 1992 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

W starożytności kolonia grecka założona w VII/VI wieku p.n.e. (według mitu przez uciekinierów z Troi)^[1] na miejscu osady iliryjskiej^[2]. Miasto portowe, które stało się też ważnym ośrodkiem kultu boga Asklepiosa. W II wieku p.n.e. znalazło się pod rządami Rzymian i funkcjonowało jako ważny ośrodek portowy aż do VI w. n.e., kiedy miasto zostało kilkakrotnie spustoszone w okresie wielkiej wędrówki ludów. Od IV wieku było stolicą chrześcijańskiego biskupstwa Buthrotum.

Średniowieczna historia miasta ściśle wiąże się z walkami toczonymi przez Bizancjum z Normanami i Wenecjanami, a następnie z Wenecją i Imperium Osmańskim.

W Butrincie odkryto resztki murów obronnych (m.in. tzw. Lwią Bramę) z IV-V w. p.n.e., starożytny teatr grecki z III wieku p.n.e., ruiny domów, łaźni rzymskich i nimfeum oraz bizantyjskiej bazyliki i baptysterium z VII wieku. Zachowały się tam również pozostałości XIV-wiecznego zamku weneckiego. Na terenie wykopalisk odnaleziono wiele rzeźb z okresu grecko-rzymskiego, zgromadzonych w miejscowym muzeum^[2].

W 1997 roku obiekt został uznany za zagrożony w związku ze splądrowaniem miejscowego muzeum w trakcie niepokojów społecznych w kraju. W 2002 roku na terenie wokół wykopalisk ustanowiono Park Narodowy Butrint. W 2005 roku usunięto Butrint z miejsc zagrożonych na Liście UNESCO.

• 
  Fragment zabudowań agory
• 
  Grecki teatr z III w. p.n.e.
• 
  Bizantyjskie baptysterium

• Buthrotum – Butrint jako siedziba diecezji historycznej i tytularnej
• Donat (biskup Euroei) – święty urodzony w Butrint, patron Albanii i Grecji

• Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 133
• Bałkany. Przewodnik turystyczny. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2005, s. 239-240

• Zdjęcia z Butrintu
• Park Narodowy Butrint: Starożytne dziedzictwo i przyrodniczy skarb Albanii