Byczeń
| wieś | |
 Zespół młyna wodnego w Byczeniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
403[1] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-230[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0852602 |
Położenie na mapie gminy Kamieniec Ząbkowicki _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
 50°31′20″N 16°54′17″E/50,522222 16,904722[3] | |
Byczeń (niem. Baitzen[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Kamieniec Ząbkowicki.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| nie nadano | Duży Byczeń | część wsi |
| nie nadano | Mały Byczeń | część wsi |
Nazwa
Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę Baitzen oraz słowiańską Bycen. Obie nazwy zawiązują do byka – samca krowy. 12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Byczeń[4].
Historia
We wsi istniał średniowieczny gródek, stanowiący centrum posiadłości obejmującej okoliczne wsie, należący do jednej z gałęzi znanej śląskiej rodziny szlacheckiej Pogorzelów. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1183 r. W XIII i XIV w. była posiadłością rycerską. W 1346 wieś stała się własnością cysterską, aż do czasów sekularyzacji w 1810 roku. Kościół we wsi, który był wymieniany już w 1283, został objęty przez zakonników. W 1393 wymienia się pierwszego sołtysa dziedzicznego, w 1397 karczmę. Wieś została zniszczona podczas najazdu husytów w 1427 oraz podczas wojny trzydziestoletniej[6]. W 1765 we wsi mieszkało 13 kmieci, 19 zagrodników, 28 chałupników i 6 rzemieślników[7].
W latach 1954–1968 w granicach osiedla Kamieniec Ząbkowicki[8][9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
W miejscowości był przystanek kolejowy Byczeń.
Demografia
16 czerwca 1933 r. w miejscowości mieszkały 643 osoby, a 17 maja 1939 r. – 581 osób[10]. W 2009 r. było ich 425[11], a w roku 2011 liczba mieszkańców spadła do 403[1].
Zabytki
Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są[12]:
- kościół parafialny pw. św. Marcina z XVIII wieku
- plebania, obecnie dom mieszkalny nr 18
- zespół młyna wodnego (nr 88) z lat 1899–1939:
- młyn
- budynek mieszkalno-administracyjny
- siłownia
- tartak
- obora
- stodoła.
Przypisy
- 1 2 GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 110 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 13929
- 1 2 Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Byczeń – Na Szlaku [online] [dostęp 2023-11-04] (pol.).
- ↑ Jerzy Organiściak, Szlak Cysterski na Ziemi Ząbkowickiej, s. 12-13 (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 317, vide gromada Kamieniec Ząbkowicki
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 21, poz. 133
- ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Frankenstein. 2006. [dostęp 2013-03-11]. (niem.).
- ↑ BDL :: Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny, 2012. [dostęp 2013-03-11]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025.
