Cerkiew św. Mikołaja w Hrebennem
 nr rej. A/42 z dnia 19.05.1966[1] | |||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||
.jpg) | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska _location_map.png) | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego _location_map.png) | |||||||||
 50°16′52,1″N 23°34′57,1″E/50,281139 23,582528 | |||||||||
Cerkiew św. Mikołaja w Hrebennem – drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Hrebennem.
Historia obiektu
Pierwsza wzmianka o istnieniu cerkwi, a w zasadzie popa z Hrebennego, pochodzi z roku 1472. Do II połowy XVII na terenie Hrebennego bylo dwie cerkwie. Obecna cerkiew wedlug badania P. Sygowskiego powstala w na poczatku XVIII wieku i zostala przebudowana w 1882. Wczesniej podawano rozne daty poczynajac od roku 1600[2]. Parafia należała do dekanatu potelickiego, po I wojnie światowej do rawskiego. Do parafii należały cerkwie filialne w Małych Mostach i Siedliskach. Po 1947 cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W latach 1965–1984 były jednak odprawiane nieregularnie msze w rycie greckim, po 1984 regularnie. Obecnie znajduje się tutaj siedziba parafii greckokatolickiej dekanatu przemyskiego.
.jpg)
Widok ogólny.jpg)
Dzwonnica.jpg)
Widok od strony północnej
Architektura i wyposażenie
Cerkiew ma konstrukcję zrębową, jest trójdzielna, wszystkie trzy części są trójkondygnacyjne, zbudowane na planach kwadratów, nakryte ośmiobocznymi kopułami z latarniami. Poszczególne kondygnacje oddzielają szerokie okapy. Dawne pokrycie gontowe zmienione zostało na blaszane.
Wewnątrz zachowały się fragmenty ikonostasu z XVII-XVIII w. z ikonami, malowanymi na deskach.
Obiekty towarzyszące
Obok cerkwi stoi drewniana, dwukondygnacyjna dzwonnica z XVII w.
Położenie geomorfologiczne
Cerkiew położona jest na niewielkim spłaszczeniu w dolnej części stoku izolowanego płata lessowego, wyścielającego prawobrzeżne zbocze (opoki margliste, górna kreda) doliny Prutnika[3]. W literaturze geomorfologicznej tego typu forma rzeźby eolicznej określana jest mianem "wyspy", a nawet "czapki" lessowej[4]. Jest to strefa przykrawędziowa, poniżej której znajduje się naturalna skarpa (około 12 m wysokości) opadająca do dna doliny Prutnika, a właściwie do opaski wzmacniającej pas drogi krajowej nr 19. Cerkiew położona jest na wysokości około 260 m n.p.m., zaś dno doliny rzecznej - 239 m n.p.m.
.jpg)
Brama ogrodzenia.jpg)
Elewacja południowa.jpg)
Elewacja wschodnia
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2016-01-03].
- ↑ Z. Pizun, R. Gawryś, Z dziejów wsi Hrebenne do 1918 r., „Rocznik Tomaszowski” 2019, t. 8, s. 85-87.
- ↑ Rzechowski J., 2001: Profil lessów Goraj koło Hrebennego na Roztoczu. [w:] Maruszczak H. (red.), Podstawowe profile lessów II, Wyd. UMCS, Lublin; 83-85.
- ↑ Solarska A., Hose T.A., Vasiljević D.A., Mroczek P., Jary Z., Marković S.B., Widawski K., 2013: Geodiversity of the loess regions in Poland: Inventory, geoconservation issues, and geotourism potential. Quaternary International, 296; 68–81.
Bibliografia
- Dmytro Błażejowśkyj - "Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939)", Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
|
.jpg){kind=small}