Cesarze bizantyńscy

Cesarze bizantyńscy – chronologiczna lista władców Cesarstwa Wschodniorzymskiego.

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Arkadiusz
Flavius Arcadius
395–408377–408Najstarszy syn Teodozjusza I, brat cesarza zachodniorzymskiego Honoriusza i Gallii Placydii. 16 stycznia 383 przyjął tytuł Augusta.
Teodozjusz II
Flavius Theodosius
408–450401–450Koregent Arkadiusza 402–408
Marcjan
Flavius Marcianus
450–457392–457Syn trackiego żołnierza. 25 sierpnia 450 w obecności senatu, przez wojsko i lud obwołany Augustem.
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Leon I
Flavius Valerius Leo
457–474401–474Urodzony w Tracji. Jako pierwszy panujący został koronowany przez patriarchę Konstantynopola.
Leon II
Flavius Leo
473–474467–474Nieletni wnuk Leona I, syn Zenona.
Zenon
Flavius Zeno
474–475421–491Wcześniej regent za panowania syna – Leona II 473–474
Marcian474469–484Uzurpator
Bazyliskus
Flavius Basiliscus
475–476430–476Przez niektórych uznawany za uzurpatora.
Marcus475–476 ?–476Koregent i syn Bazyliskusa, początkowo jako Cezar, później August
Zenon
Flavius Zeno
476–491421–491ponownie
Leoncjusz I484–488 ?–488Uzurpator
Anastazjusz I
Flavius Anastasius
491–518430–518Wskazany na następcę cesarza przez wdowę po Zenonie, którą pojął za żonę.
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Justyn I
Flavius Iustinus
518–527450–527Urodzony w pobliżu Skopje jako syn chłopa. Krótko przed śmiercią ogłoszony Augustem (1 sierpnia 527).
Justynian I Wielki
Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus
527–565483–565Pochodzenie chłopskie. Zanim objął władzę, był oficerem konnej straży przybocznej cesarza, tzw. Scholae Palatinae. 525 poślubił Teodorę. Koronowany razem z Teodorą w Hagia Sophia. Przyjął tytuł Basileus (autokrata). Przyczynił się do rozwoju kulturalnego i klasyfikacji praw. Wydał „Kodeks Justyniana” (Corpus iuris civilis, 528–534). Budował świątynie w prowincjach, np. Kościół San Vitale w Rawennie.
Justyn II
Flavius Iustinus Iunior
565–578520–578Syn Wigilancji, siostrzeniec cesarza Justyniana I. Jego żoną była Zofia, siostrzenica małżonki cesarza – Teodory.
Tyberiusz II Konstantyn
Flavius Tiberius Constantinus
578–582520–582
Maurycjusz
Flavius Mauricius Tiberius
582–602539–602

Bez dynastii

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Fokas
Flavius Phocas
602–610570–610
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Herakliusz
Flavius Heraclius
Ἡράκλειος
610–641574–641Zastąpił cesarski tytuł caesar imperator augustus greckim terminem basileus
Konstantyn III
Κωνσταντῖνος
Oficjalnie: Heraclius Novus Constantinus
(Herakliusz nowy Konstantyn)
641612–641Koregent i syn Herakliusza 613–641. Od 641 współrządził z bratem Heraklenasem.
Herakleonas
Ἡρακλεωνάς Oficjalnie: Konstantyn Herakliusz
641626–641Koregent i syn Herakliusza 638–641. Od 641 współrządził z bratem Konstantynem III.
Konstans II
Κώνστας Β΄
641–668630–668
Konstantyn IV
Κωνσταντίνος Δ΄ ο νέος
668–685649–685Koregent Konstansa II 654–668
Herakliusz 659–681Koregent Konstansa II
Tyberiusz 659–681Koregent Konstansa II
Justynian II Rhinotmetos
Ιουστινιανός Β΄
685–695669–711Koregent i syn Konstantyna IV od wiosny 685. Samodzielny cesarz od września 685. Usunięty w 695.

Bez dynastii

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Leoncjusz II
Λεόντιος
695–698660–706Usunięty w 698
Tyberiusz III
Τιβέριος Γ
698–705 ?–705
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Justynian II Rhinotmetos
Ιουστινιανός Β
705–711669–711Ponownie
Tyberiusz (IV)706–711Koregent Justyniana II 706–711

Bez dynastii

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Filipikos Bardanes
Φιλιππικὸς Βαρδάνης
711–713 ?–713
Anastazjusz II
Ἀρτέμιος Ἀναστάσιος Β΄
713–716 ?–719Usunięty
Teodozjusz III 716–717 ?–754Usunięty
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Leon III Izauryjczyk
Λέων Γ' ο Ίσαυρος
717–741680–741
Konstantyn V Kopronim
Κωνσταντίνος Ε΄
741–775718–775Koregent i syn Leona III 720–741
Artabasdes
Ἀρταύασδος
741/742–743 ?–743Przez niektórych uznawany za uzurpatora.
Nicefor 741–743Koregent i syn Artabasdesa
Leon IV Chazar
Λέων Δ΄ ὁ Χάζαρος
775–780750–780Koregent i syn Konstantyna V 751–775
Konstantyn VI
Κωνσταντῖνος Ϛ΄
780–797771–797 lub 802Koregent i syn Leona IV 776–780. Usunięty przez matkę.
Irena
Ειρήνη Σαρανταπήχαινα
797–802752–803Regentka i matka Konstantyna VI 780–797. Usunięta
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Nicefor I Genik
Νικηφορος
802–811ok. 760–811
Staurakios
Σταυράκιος
811 ?–812Koregent i syn Nicefora I 803–811. Zmuszony do abdykacji w 811
Michał I Rangabe
Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ
811–813 ?–844Znany także jako Michał I Rangabeusz. Abdykował w 813 na wieść o buncie wojska.
Teofilakt 812–814Koregent i syn Michała I

Bez dynastii

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Leon V Armeńczyk
Λέων Ε' ο Αρμένιος
813–820775–820Obalony i zamordowany przez następcę
Symbatios (Konstantyn) 814–820Koregent i syn Leona V
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Michał II Amoryjczyk
Μιχαήλ Β΄ ὁ ἐξ Ἀμορίου
820–829770–829
Teofil
Θεόφιλος
829–842813–842Koregent i syn Michała II 821–829
Konstantyn 833–835 ?–835Koregent i syn Teofila
Michał III Metystes
Μιχαήλ Γ΄
842–867833–867
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Bazyli I Macedończyk
Βασίλειος ὁ Μακεδών
867–886811–886Symbatios, współcesarza w latach 869–879 jako Konstanty
Symbatios (Konstantyn) 869–879864/866–879Koregent i syn Bazylego I
Leon VI Filozof
Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός
886–912866–912
Aleksander
Αλέξανδρος
912–913870–913Koregent ojca, później brata 879–912, samodzielny cesarz od 912.
Konstantyn VII Porfirogeneta
Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος
913–959902–959Koregent 908–913. Odsunięty od władzy w latach 919–945 przez Romana I i jego synów
Roman I Lekapen
Ρωμανός Α΄ Λεκαπηνός
919–944870–948Formalnie koregent Konstantyna VII. Usunięty przez synów.
Krzysztof Lekapen 920–931 ?–931koregent Romana I i Konstantyna VII.
Stefan Lekapen 924–945 ?–963koregent Romana I i Konstantyna VII.
Konstantyn Lekapen 925–945 ?–946koregent Romana I i Konstantyna VII.
Roman II Porfirogeneta
Ρωμανός Β΄ ο Πορφυρογέννητος
959–963939–963Koregent i syn Konstantyna VII 945–959
Nicefor II Fokas
Νικηφόρος Β΄ Φωκάς
963–969912–969
Jan I Tzimiskes
Ιωάννης Τσιμισκής
969–976925–976
Bazyli II Bułgarobójca
Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος
976–1025958–1025Koregent kolejnych cesarzy 960–976
Konstantyn VIII
Κωνσταντίνος Η΄ ο Πορφυρογέννητος
1025–1028960–1028Koregent kolejnych cesarzy 961–1025
Zoe
Ζωή Πορφυρογέννητη
1028–1050978–1050W 1042 rządy samodzielne (patrz niżej)
Roman III Argyros
Ρωμανός Γ΄ Αργυρός
1028–1034968–1034Pierwszy mąż Zoe, z którą współrządził.
Michał IV Paflagończyk
Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγών
1034–10411010–1041Drugi mąż Zoe, z którą współrządził.
Michał V Kalafates
Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης
1041–10421015–1042Adoptowany syn Zoe, z którą współrządził
Zoe i Teodora 1042Samodzielne wspólne rządy
Konstantyn IX Monomach
Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος
1042–10551000–1050Trzeci mąż Zoe, z którą współrządził do 1050.
Teodora
Θεοδώρα
1055–1056981–1056Ponownie, rządy samodzielne
Michał VI Stratiotikos
Μιχαήλ ΣΤ΄ ο Στρατιωτικός
1056–1057 ?–1059
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Izaak I Komnen
Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός
1057–10591005–1061Dobrowolnie abdykował
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Konstantyn X Dukas
Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας
1059–10671006–1067
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
1060–10781060–1082Koregent
Eudoksja Makrembolitissa
Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
1067–10681021–1096Rządy samodzielne, koregentka od 1068
Andronik Dukas
Ἀνδρόνικος Δούκας
1068–10701057–po 1081Koregent
Roman IV Diogenes
Ρωμανός Δ΄ Διογένης
1068–10711020–1072Usunięty
Eudoksja Makrembolitissa
Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
10711021–1096Rządy samodzielne
Michał VII Dukas
Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
1071–1078ok. 1050–1090Koregent 1059–1071. Abdykował po wybuchu buntu.
Filaret Brachamios
Φιλάρετος Βραχάμιος
1071–1078 ?–1087Uzurpator
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
1074–10781074–1095Koregent i syn Michała VII
Nicefor III Botaniates
Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης
1078–10811001/1002–1081/1082Usunięty
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Aleksy I Komnen
Αλέξιος Α' Κομνηνός
1081–11181048–1118
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
1081–10871074–1095Ponownie, koregent Aleksego I
Jan II Komnen
Ιωάννης Β' Κομνηνός
1118–11431087–1143Koregent 1092–1118
Aleksy Komnen 1122–11421107–1142Koregent i syn Jana II
Manuel I Komnen
Μανουήλ Α' Κομνηνός
1143–11801118–1180
Aleksy II Komnen
Αλέξιος B' Κομνηνός
1180–11831167–1183
Andronik I Komnen
Ανδρόνικος Α' Κομνηνός
1183–11851123–1185
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Izaak II Angelos
Ισαάκιος Β’ Άγγελος
1185–1195ok. 1156–1204
Konstantyn Angelos Dukas
Κωνσταντίνος Άγγελος Δούκας
11931173–?Uzurpator
Aleksy III Angelos
Αλέξιος Γ' Άγγελος
1195–1203ok. 1153–1211Usunięty przez wojska IV krucjaty.
Izaak II Angelos
Ισαάκιος Β' Άγγελος
1203–12041056–1204Ponownie. Rządził wspólnie z Aleksym IV
Aleksy IV Angelos
Αλέξιος Δ' Άγγελος
1203–12041182–1204Rządził wspólnie z Izaakiem II
Aleksy V Dukas, Murzuflos
Αλέξιος Ε' Δούκας ο Μούρτζουφλος
1204 ?–1205Usunięty przez wojska IV krucjaty.
Konstantyn Laskarys
Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις
12041170–?Wybrany cesarzem podczas oblężenia Konstantynopola.

Dynastia Laskarysów panowała tylko w Cesarstwie Nicejskim

WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Teodor I Laskarys
Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις
1204–12221174–1222
Jan III Dukas Watatzes
Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης
1222–12541192–1254
Teodor II Laskarys
Θεόδωρος Β' Λάσκαρις
1254–12581221–1258
Jan IV Laskarys
Ιωάννης Δ' Λάσκαρις
1258–12611250–1305Usunięty przez Michała VIII
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Michał VIII Paleolog
Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος
1259–12821224/1225–1282Początkowo współrządził formalnie z Janem IV. 25 lipca 1261 odzyskał Konstantynopol.
Andronik II Paleolog
Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος
1282–13281259–1328Koregent i syn Michała VIII 1272–1282
Michał (IX) Paleolog 1294–13201277–1320Koregent i syn Andronika II
Andronik III Paleolog
Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος
1328–13411296–1341Koregent 1325–1328
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
1341–13471332–1391Usunięty
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Jan VI Kantakuzen
Ἰωάννης ΣΤʹ Καντακουζηνός
1347–13541294/1295–1383Usunięty
Mateusz Kantakuzen
Ματθαίος Ασάνης Καντακουζηνός
1353–13571325–1383 lub 1391Początkowo koregent Jana VI. Zrzekł się władzy i podporządkował Janowi V.
WładcaWizerunekCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
1355–13761332–1391Ponownie, usunięty.
Andronik IV Paleolog
Ανδρόνικος Δ' Παλαιολόγος
1376–13791348–1395Koregent 1350–1376. Usunięty.
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
1379–13901332–1391Ponownie
Jan VII Paleolog
Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος,
13901370–1408
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
1390–13911332–1391Ponownie
Manuel II Paleolog
Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος
1391–14251350–1425Koregent 1373–1391
Jan VII Paleolog
Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος,
1399–14021370–1408Ponownie. Koregent Manuela II.
Andronik V Paleolog
Ανδρόνικος Ε' Παλαιολόγος)
1403–14071400–1407Koregent Manuela II.
Jan VIII Paleolog
Ίωάννης Η' Παλαιολόγος
1425–14481392–1448Koregent i syn Manuela II 1411–1425
Konstantyn XI Dragazes, Paleolog
Κωνσταντῖνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος
1449–14531405–1453

Lista pretendentów do tronu cesarskiego po 1453

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciKomentarze
Dynastia Paleologów
Demetriusz 1453–14601407–1470
Tomasz Paleolog 1453–14651408–1465
Andrzej Paleolog 1465–15021453–150216 września 1494 zawarł układ z królem Francji Karolem VIII przekazując mu prawa do tronów Konstantynopola, Trapezuntu i Serbii (zatrzymał sobie prawa do despotatu Morei) w zamian za 1200 złotych dukatów rocznej pensji. W 1502 przekazał swoje prawa Ferdynandowi Katolickiemu i Izabeli Kastylijskiej, ale nie otrzymał od nich pieniędzy.

Genealogia

Uproszczona genealogia ostatnich dynastii bizantyńskich i związków między nimi:

Ostatni władcy Bizancjum
Ostatni władcy Bizancjum

Zobacz też

Linki zewnętrzne