Ciernie (Świebodzice)
| część miasta Świebodzic | |
 Ciernie, widok od południa (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto |
Świebodzice |
| W granicach Świebodzic |
1 stycznia 1973[1] |
| SIMC |
0984670 |
Położenie na mapie Świebodzic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego _location_map.png) | |
 50°52′23″N 16°20′44″E/50,873056 16,345556 | |
Ciernie (niem. Zirlau) – część (dzielnica) Świebodzice (Freiburg in Schlesien, Freiburg in Niederschlesien)[2], włączona w granice miasta 1 stycznia 1973 roku, wcześniej wieś.
W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ciernie, po przeniesieniu siedziby gromady i zmianie jej nazwy, w gromadzie Świebodzice.
Nazwa (wywód etymologiczny)
Nazwa Ciernie nie jest jednoznaczna. Niektórzy wywodzą je od róży, które niegdyś bardzo bujnie rosły na ich terenie. Stąd też wielu bogatych mieszkańców Świebodzic, jak i dynastie panujące w zamku Książ posiadało tam ogrody i letnie domki.
Nazwa może również pochodzić od określenia koloru – czerni[3]. Jako osobna miejscowość Ciernie zostały wymienione pod nazwą Cyrna[4] w 1300 roku w średniowiecznym łacińskim utworze opisującym Żywot Świętej Jadwigi (Vita Sanctae Hedwigis). Dawniej zwane również Zirlau (nazwa w tej postaci ukształtowała się na przełomie XVII i XVIII w.) oraz Czarna Świdnicka (przystanek kolejowy o tej nazwie istniał w latach 1945–1947). Bezpośrednio tuż po II wojnie światowej w użytku lokalnym funkcjonowało również nadanie (spolszczenie) Cyrla (1945-1946). Oficjalną nazwę urzędową w brzmieniu polskim wieś otrzymała z dniem 12 listopada 1946 r. na mocy Rozporządzenia Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (Monitor Polski z 1946 r., nr 142, poz. 262 – strona 8)[5].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- kościół pomocniczy pw. św. Franciszka z Asyżu, wzniesiony w pierwszej poł. XIII w., w XV w. przebudowany na gotycki, wyposażenie pochodzi z różnych epok, fresk z XV wieku przedstawiający św. Krzysztofa, 1891 r.
inne zabytki:
- stare kamienne monolitowe krzyże nieznanego wieku i przyczyny fundacji:
- wolno stojący zlepieniec pobielony
- złamany teutoński (krzyżacki)
- wmurowany z żółtego piaskowca
Krzyże te określane są często jako tzw. krzyże pokutne co nie ma podstaw w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, są krzyżami pokutnymi[7], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów[8].
Przypisy
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
- ↑ S. Nowotny, Ciernie – historia wsi do 1945 roku (Świdnicki Portal Historyczny), 17 kwietnia 2021.
- ↑ „Monumenta Poloniae Historica”, Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, „Vita Sanctae Hedwigis”, s. 617.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i [[Ministerstwo Ziem Odzyskanych|Ziem Odzyskanych]] z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (Monitor Polski z 1946 r., nr 142, poz. 262 – strona 8), 12 listopada 1946.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 172. [dostęp 2012-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].
- ↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej – historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11–12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32–37, 2010.
- ↑ Wojtucki Daniel. Zobniów Stanisław.: Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej. Wrocław: Atut, 2017, s. 390–391.
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Masyw Ślęży, Równina Świdnicka, Kotlina Dzierżoniowska, pod red. M. Staffy, tom. 20, Wrocław 2005, s. 128–135.