Corbières (region winiarski)

Corbières AOC
Ilustracja
Winnica w pobliżu Villeneuve-les-Corbières.
Nazwa urzędowa

Corbières

Kategoria

AOC

Rok klasyfikacji

1985

Państwo

 Francja

Makroregion winiarski

Langwedocja-Roussillon

Okoliczne regiony

Minervois AOC, Côtes du Roussillon-Villages AOC,

Położenie

wzgórza Aude (Corbières)

Klimat

umiarkowany śródziemnomorski z wpływem górskiego

Nasłonecznienie (rocznie)

193 dni w roku

Gleba

zróżnicowana

Powierzchnia uprawiana

13 187 ha (2009)[1]

Struktura winnic

łącznie 1725 winnic w 2005[2]

Dominujące odmiany

grenache (cz.), mourvèdre (cz.), syrah (cz.) i carignan (cz.)

Rodzaje win

95% czerwone, 3,5% różowe i 2% białe

Produkcja roczna

551 773 hl (2009)[1]

Liczba krzewów/ha

min. 4000 krzewów

Średnia wydajność/ha

maks. 50-60 hl/ha

AOC Corbières jest oficjalnie klasyfikowanym regionem winiarskim w Langwedocji we Francji. Jego obszar w większości pokrywa się z górzystym regionem o tej samej nazwie, rozciągającymi się w departamentach Aude i Pireneje Wschodnie (fr. Pyrénées Orientales). Oznaczenie pochodzenia Corbières uzyskało 24 grudnia 1985 status appellation d’origine contrôlée i obejmuje ok. 14 tys. ha upraw. W Corbières zdecydowanie przeważają czerwone wina. Część obszaru pokrywa się z apelacjami Fitou i Corbières-Boutenac.

Apelacja pod względem wielkości produkcji jest pierwszą w Langwedocji i czwartą w całej Francji.

Historia

Starożytność i średniowiecze

Pierwsze ślady kultury winiarskiej w regionie sięgają II wieku p.n.e.; winorośl sprowadzili greccy handlarze, ale winogrodnictwo i produkcja wina nabrały znaczenia dopiero w czasach rzymskich[3].

Mnisi z opactwa w Fontfroide

W średniowieczu pojawiły się winnice klasztorne przy opactwach w Lagrasse, Caunes-Minervois, Fontfroide i Saint-Hilaire. Mnisi ulepszyli metody uprawy i produkcji wina[3]. Uprawy były jednak niszczone w trakcie wojen, m.in. krucjaty przeciw albigensom i wojny stuletniej.

Epoka nowożytna i współczesność

Wybudowany w roku 1681 Kanał Południowy (Canal du Midi) otworzył nowe możliwości winiarzom w Langwedocji, którzy zyskali możliwość łatwego transportu wina do Tuluzy, Bordeaux i Marsylii, a także eksportu. Obszar obsadzony winoroślą poszerzył się, a zyski z handlu pozwoliły rolnikom na inwestycje w lepsze narzędzia, a w konsekwencji zwiększenie plonów[4].

Rozwój winiarstwa został zatrzymany w drugiej połowie XIX wieku, podobnie jak w innych częściach Europy przez kilka gatunków pasożytniczych grzybów, a następnie epidemię filoksery. Po odbudowie upraw doszło do nadprodukcji wina pośledniej jakości. Trudne położenie winiarzy oraz ich pracowników najemnych doprowadziło w 1907 roku do buntu producentów wina[5]. Ruch spółdzielczy w latach trzydziestych ponownie odrodził winiarstwo. Z czasem wytwórcy postawili na jakość, a nie ilość, co zostało dostrzeżone. Wino corbières zostało sklasyfikowane w 1951 jako VDQS (vin de qualité supérieure), a później, od 24 grudnia 1985 jako appellation d’origine contrôlée[3].

Geografia

Położenie

Apelacja jest położona we Francji, w regionie Langwedocja-Roussillon, w południowej części departamentu Aude, między Narbonne i Carcassonne, rzeką Aude i departamentem Pireneje Wschodnie.

Winifikacja może mieć miejsce także w kilku gminach sąsiedniego departamentu Pireneje Wschodnie (fr. Pyrénées-Orientales)[6].

Geologia

Gleby regionu Corbières są zróżnicowane i trudno jest podać wspólne cechy. Krzewy winorośli rosną na łupkach z paleozoiku, kredzie i piaskowcach z epoki mezozoicznej, glebie marglowej z trzeciorzędu i żwirowym podłożu aluwialnym naniesionym w czwartorzędzie[7].

Na mapce wyróżniono kolorem i numerem poszczególne terroir regionu Corbières
Mapa terroir regionu Corbières.

W obrębie regionu winiarskiego wyróżnia się jedenaście podstref, każda o innym terroir:

  1. Vignoble de la Montagne d’Alaric
  2. Saint-Victor
  3. Fontfroide
  4. Quéribus
  5. Boutenac (od niedawna awansowany do rangi samodzielnej apelacji AOC Corbières-Boutenac)
  6. Termenès
  7. Lézignan
  8. Lagrasse
  9. Sigean
  10. Durban
  11. Serviès

Klimat

Corbières leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego, z ciepłym, słonecznym i suchym latem, opadami przypadającymi na trzy pozostałe pory roku oraz wiatrem tramontana.

Najbliżej terenu apelacji jest położona stacja meteorologiczna w Carcassonne. W okresie 1961–1990 notowano tam średnio:

Średnia temperatura i opady dla Carcassonne
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] +9.2 +10.8 +13.3 +16.1 +20.0 +24.4 +27.9 +26.9 +24.1 +19.0 +13.0 +9.8 +17,9
Średnie dobowe temperatury [°C] +5.9 +7.2 +9.1 +11.7 +15.3 +19.1 +22.1 +21.5 +19.0 +14.8 +9.6 +6.7 +13,5
Średnie temperatury w nocy [°C] +2.7 +3.7 +4.9 +7.4 +10.5 +13.8 +16.3 +16.1 +13.9 +10.7 +6.1 +3.2 +9,1
Opady [mm] 67.3 67.7 64.8 71.5 62.3 43.0 29.1 43.2 46.1 74.0 56.7 69.4 695,1
Źródło: www.infoclimat.fr: Carcassonne (1961-1990)[8]

Średnia liczba dni w roku z opadami powyżej 1 milimetra wynosi 92[9], najwięcej wiosną i jesienią. Deszcz w okresie marzec-kwiecień-maj jest korzystny dla winorośli – podnosi lustro wód podziemnych i pobudza wegetację. Jesienne deszcze mają jednak często charakter nawałnic i mogą niszczyć plony. Taka pogoda wymaga stosowania szczepów dobrze dostosowanych do miejscowych warunków i podkładek odpornych na długotrwały niedobór wody latem.

Liczba dni słonecznych w roku to 193 – 88 silnie i 113 słabo[9]. Duża ilość słońca między lipcem a wrześniem sprzyja dobrej dojrzałości winogron.

W regionie Corbières wieje wiatr tramontana. Ten silny i porywisty wiatr wieje z zachodu i północnego zachodu, ochładza i osusza powietrze, przede wszystkim pod koniec zimy i wiosną[10]. O ile tramontana zmniejsza ryzyko chorób roślin, to jej porywy mogą uszkodzić młode i niedostatecznie zabezpieczone pędy.

Winiarstwo jest najważniejszą z nielicznych gałęzi rolnictwa w tym nieurodzajnym regionie, a niektórych gminach wręcz jedyną spotykaną uprawą.

Winnice

Produkcja roczna przekracza 550 tys. hektolitrów wina. Winogrona zbierane są z obszaru około 13 500 hektarów. Na wina czerwone przypada aż 95% produkcji, cechują się wielkim bogactwem kolorów i bukietów.

Obszar apelacji

Mapka gmin departamentu Aude, region AOC Corbières zaznaczony na żółto
Obszar apelacji AOC Corbières (żółty).
Winnice w pobliżu Cascastel (czerwiec 2010)

Lista gmin na obszarze apelacji AOC Corbières:

Winnice w Villeneuve-les-Corbières

Warto zauważyć, że cała apelacja AOC Fitou może sprzedawać swoje wina również jako AOC Corbières. Ta sama zasada dotyczy nowo powstałego AOC Corbières-Boutenac. W praktyce producent, mając do wyboru więcej niż jedną apelację i spełnia narzucane przez nie warunki, wybiera tę ściślej określoną, o ile uważa ją za wystarczająco rozpoznawalną. Dlatego też wytwórca wina z Fitou w większości przypadków oznaczy swoje wino jako pochodzące z mniejszej i cieszącej się większą renomą apelacji AOC Fitou.

Szczepy winorośli

Wina czerwone

Przepisy apelacji określają następujące szczepy jako podstawowe do produkcji wina czerwonego carignan[12], grenache noir, lledoner pelut, mourvèdre i syrah. Odmiany cinsault, grenache gris, picpoul noir i terret noir mogą uzupełniać mieszankę[6].

Zasady określające dopuszczalne proporcje winogron są skomplikowane. Wino musi składać się z przynajmniej dwóch odmian winogron. Szczepy podstawowe, nie licząc carignan, muszą stanowić minimum połowę moszczu. Udział szczepów uzupełniających i carignan (łącznie) nie może przekroczyć 50%. Cinsault nie może stanowić więcej niż 20% wina, a grenache gris – 10%[6].

Wina różowe

Prawo stanowi, że bazowymi szczepami do produkcji win różowych są: carignan, cinsault, grenache, lledoner pelut, mourvèdre, piquepoul noir i syrah. W skład kupażu mogą wchodzić także, jako szczepy uzupełniające: z odmian czerwonych terret noir, szarych grenache gris, a z białych bourboulenc, clairette, grenache blanc, macabeu, marsanne, muscat blanc à petits grains, piquepoul blanc, roussanne, terret blanc i vermentino[6].

Podobnie jak w przypadku win czerwonych, także wino różowe musi składać się z przynajmniej dwóch odmian winogron. Jeden lub więcej z czerwonych szczepów: grenache, lledoner pelut, mourvèdre, cinsault, picquepoul noir i syrah musi stanowić przynajmniej 25%, przy czym udział cinsault nie może przekroczyć 75%. Carignan, grenache gris i terret noir mogą stanowić najwyżej 50%, grenache gris 10%, a wszystkie białe szczepy uzupełniające łącznie nie więcej niż 10%[6].

Wina białe

Wina białe wytwarza się z winogron bourboulenc, grenache blanc, macabeu, marsanne, roussanne i vermentino (odmiany główne). Dopuszczalne są także clairette, muscat blanc à petits grains, piquepoul blanc i terret blanc[6].

Wino białe powinno w przynajmniej 90% składać się z odmian głównych. Nie ma wymagań co do ilości użytych odmian, tak więc białe wino AOC Corbières może składać się w 100% z winogron jednej tylko z odmian głównych.

Uprawa

Stare krzewy winne w Montbrun-des-Corbières (kwiecień 2010).

Na jednym hektarze winnicy powinny znajdować się przynajmniej 4000 krzewów. To dużo mniej niż np. w winnicach Burgundii, niemniej ilość ta jest ograniczona przez dostępność wody w glebie. Od winogrodników wymaga się takiego utrzymania uprawy, by ilość krzewów obeschłych i nieowocujących nie przekraczała 20%, w przeciwnym razie organy nadzorujące obniżają dozwolny zbiór w danej winnicy.

Nawadnianie

Nawadnienie jest zabronione od 1 maja aż do zbiorów. Dekret ustanawiający reguły apelacji Corbières określa możliwe wyjątki od tej reguły. I tak, nawadnianie można przeprowadzać tylko w przypadku skrajnej suszy, między 15 czerwca a 15 sierpnia, kiedy rozrastają się grona i zmieniają kolor (véraison). Zgodę wydaje lokalny organ zależny od INAO, na podstawie danych meteorologicznych i oceny stanu winorośli. Możliwe są kontrole prawidłowości nawadniania.

Zbiór winogron

Winiarz może rozpocząć zbiór od momentu oficjalnego ogłoszenia tzw. ban des vendanges. Dojrzałość jest sprawdzana według poziomu cukru – musi osiągnąć przynajmniej 178 g/l (co odpowiada 11,5% alkoholu) w przypadku winogron białych i 198 g/l dla winogron na wino różowe i czerwone (poziom alkoholu 11,5% w winie różowym i 12,0% w czerwonym)[6].

Winogrona zbierane są zwykle mechanicznie, ze względu na szybkość i redukcję kosztów.

Wina

Winifikacja i dojrzewanie

Winifikacja win białych

Po zbiorze grona są zwykle oddzielane od szypułek, a czasami także udeptywane dla pobudzenia wydzielania się soku. Kolejnym etapem jest mechaniczne wyciskanie moszczu i oddzielenie go od wytłoczyn – produktu ubocznego. Moszcz jest klarowany i filtrowany dla uniknięcia rozwoju niepożądanych aromatów, a następnie fermentowany w zbiornikach, z reguły w kontrolowanej temperaturze. Wino jest stabilizowane zanim rozpocznie się fermentacja jabłkowo-mlekowa.

Winifikacja win różowych

Wino różowe może być wytwarzane na dwa sposoby[2]. Pierwszą z nich jest fermentacja soku wyciśniętego z moszczu z czerwonych winogron wkrótce po rozpoczęciu fermentacji (do kilku godzin). Sok nie zdąża wówczas nabrać jeszcze koloru, a odcień zależy od odmiany winorośli i czasu fermentacji.

Druga metoda opiera się na wyciskaniu zebranych winogron. Pierwszy sok jest bardzo jasny, podobny do białego wina i w miarę procesu wyciskania zabarwia się coraz bardziej, gdyż zdąża nabrać więcej barwników ze skórek. Mieszanie soków pozwala na uzyskanie pożądanej intensywności koloru. Ten sposób szczególnie dobrze nadaje się do odmian o mało intensywnej barwie, np. grenache gris, cinsault i, w mniejszym stopniu, grenache noir.

Uzyskany moszcz przetwarza się dalej podobnie, jak w przypadku wina białego.

Winifikacja win czerwonych

Zebrane grona umieszcza się od razu w zbiornikach, w których będzie przebiegać fermentacja. Część z nich może być pozbawiona szypułek lub udeptana. Usuwanie szypułek jest coraz częściej spotykane[2].

Część zbiorów jest winifikowana z użyciem maceracji węglowej, która polega na „duszeniu” całych gron przy ograniczonym dostępie powietrza bądź w atmosferze dwutlenku węgla. Sok w gronach wchłania wtedy aromaty ze skórek. Na terenie apelacji jest to obowiązkowe dla odmiany carignan. Pozostałe odmiany mogą być macerowane tradycyjnie bądź z użyciem maceracji węglowej[13].

Po zakończeniu fermentacji alkoholowej wino jest zlewane. Wytłoki są tłoczone i oceniane pod względem jakość. Winiarz decyduje, czy wino wolnopłynące zmieszać z częścią, czy też całym wytłoczonym winem[7]. Zmieszane wino jest klarowane i przelewane do zbiorników, w których przejdzie fermentację jabłkowo-mlekową, sprzyjającą zaokrągleniu smaku.

Wino dojrzewa przez kilka miesięcy lub dłużej. W zależności od decyzji wytwórcy i klasy produktu dojrzewanie może przebiegać w zwykłych zbiornikach, w małych dębowych beczkach barrique bądź w klasycznych dużych.

Normy jakościowe

Kieliszek czerwonego wina corbières
Uprawa w Villeneuve-les-Corbières

Obowiązkowa jest maceracja węglowa odmiany carignan, głównej odmiany dla win czerwonych. Po zakończeniu fermentacji alkoholowej łączny poziom cukru resztkowego, czyli niesfermentowanej glukozy i fruktozy nie może przekroczyć trzech gramów na litr, a w przypadku win o poziomie alkoholu powyżej 14% – czterech gramów[6].

Wino czerwone musi obowiązkowo przejść fermentację jabłkowo-mlekową, aby zostało dopuszczone do sprzedaży. Poziom kwasu jabłkowego musi być nie większy niż 0,4 g/l. Minimalny poziom alkoholu powinien wynosić 11,5%.

Wino białe i różowe nie może zawierać więcej niż 4 g/l cukru resztkowego. Ten gram więcej, w porównaniu do wina czerwonego, jest niezauważalny pod względem słodkości wina, ale zmienia inne odczucia smakowe – smak jest bardziej zaokrąglony i pełniejszy[6]. Minimalny poziom alkoholu to 11,0%.

Kulinaria

AOC Corbières Château Haut-Gléon
Cassoulet serwowany przez członka Światowego Bractwa Cassoulet

Wino corbières jest tradycyjnie łączone z szerokim wachlarzem potraw[14]:

przystawki
wędliny, szynka, kaszanka, andouille,
ptactwo łowne
bażant, gołąb, bekas, przepiórka, kaczka,
mięsa
duszona dziczyzna (jeleń, dzik, zając, królik), coq au vin (tradycyjna potrawa francuska – kogut duszony w winie), jagnięcina, cielęcina i wołowina, przyrządzana na różne sposoby,
potrawy regionalne
cassoulet, aligot,
sery
beaufort, edam, owczy ser (bryndza).


Produkcja i handel

Wśród 1725 winiarzy w 2005 było 1684 winogrodników i 302 wytwórców wina (261 samodzielnych, 34 spółdzielni i 7 négociants – wytwórców i handlarzy)[2]

Największym producentem jest firma Les Caves Rochère – udział w produkcji całej apelacji przekracza 10%. Największy udział w zbycie ma grupa Val d’Orbieu.

Przypisy

  1. 1 2 Le Guide Hachette des vins 2011, éditions Hachette, Paris, 2010, ISBN 978-2-01-237681-6
  2. 1 2 3 4 INAO: Corbières. Strona inao.gouv.fr, luty 2011. [dostęp 2011-02-17].
  3. 1 2 3 Histoire du vin dans l'Aude
  4. ↑ Michel Cotte, Canal du Midi, merveille de l’Europe, str. 80-81
  5. ↑ Corbières, Minervois, terres de liens (franc.). [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)].
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 INAO: Décret n° 2009-1339 du 29 octobre 2009 relatif aux appellations d’origine contrôlées «Corbières», «Corbières-Boutenac», «Crémant de Bordeaux», «Faugères», «Languedoc», «Minervois», «Minervois-La Livinière » et «Rivesaltes». Site légifrance.gouv.fr, 2009. [dostęp 2011-02-17].
  7. 1 2 André Dominé Wino (wyd. drugie), Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2009, ISBN 978-83-7626-712-8
  8. ↑ Archives climatologiques mensuelles de Carcassonne de 1961 à 1990, sur le site www.infoclimat.fr.
  9. 1 2 Climat en France/Normales de la station météorologique de Carcassonne. climat.meteofrance.com. [dostęp 2011-02-17].
  10. ↑ Tramontane. site meteofrance.com. [dostęp 2011-02-17].
  11. ↑ Décret INAO. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-03)].
  12. ↑ Code d'identification des cépages préconisé par le World Information and Early Warning System. [dostęp 2012-02-17].
  13. ↑ Cépages des Corbières. Site corbièresweb.com. [dostęp 2011-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 lipca 2010)].
  14. ↑ Zestawienie potraw do win Corbières AOC (fr.)

Zobacz też

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.