Cryptocephalus imperialis

Cryptocephalus imperialis – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Iran i Ałtaj.

Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany w 1781 roku przez Johanna Nepomuka von Laichartinga^[1].

Chrząszcz o krępym, walcowatym ciele długości od 4,5 do 8 mm. Ubarwienie głowy, przedplecza i tarczki jest całkiem czarne. Czułki mają człony od drugiego do piątego ubarwione czerwonawo, pozostałe zaś brunatnie lub czarniawo. Przedplecze ma błyszczący, drobno i skąpo punktowany dysk oraz matowe, gęsto pomarszczone i punktowane obrzeżenia boczne. Tylna połowa krawędzi bocznych przedplecza jest w całości widoczna od góry. Pokrywy mają tło żółte lub pomarańczowe, a wzór czarny, obejmujący rąbek wzdłuż szwu i brzegów tylnych oraz po jednej kropce na guzie barkowym i po dwie w tyle pokrywy, przy czym jedna z tylnych może zanikać lub obie tylne mogą być połączone w krótką i skośną przepaskę. Genitalia samca cechują się prąciem z trzema ząbkami na przedniej krawędzi oraz rozwartymi wyrostkami bocznymi^[2].

Owad ten jest kserotermofilem – zasiedla stanowiska suche i ciepłe^[3]. Owady dorosłe zwykle aktywne są od maja do czerwca^[4] lub lipca, ale istnieje pojedyncze doniesienie o okazie odłowionym we wrześniu^[3]. Spotyka się je na drzewach i krzewach liściastych oraz koniczynach^[4]. Roślinami pokarmowymi larw przypuszczalnie są leszczyny^[2] lub dęby^[3].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch^[1], Polski^[2], Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[1]. Dalej na wschód rozprzestrzeniony jest przez Azję Zachodnią^[1], w tym w Abchazji^[2] po Iran^[3] i Ałtaj^[4]. W środkowej i wschodniej części Europy północna granica jego zasięgu biegnie wzdłuż Sudetów, Karpat oraz przez Podole^[2] i Rodopy^[4].

Owad ten w całym zasięgu jest spotykany rzadko i pojedynczo^[3]. W Polsce gatunek ten znajdowany był w części południowo-zachodniej i pod Tatrami^[4][2], jednak ostatnie jego stwierdzenia pochodzą z początku XX wieku i jego występowanie współczesne w tym kraju jest niepewne^[4]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” gatunek ten umieszczony został ze statusem zagrożonego wymarciem (EN)^[5]. W Niemczech ma status gatunku bliskiego wymarcia^[3].

• Fotografie samca, samicy i genitaliów w Atlasie europejskich stonkowatych Lecha Borowca