Czarnoszyj
_Edwards's_21.1755_(cleaned02).jpg) Czarnoszyj purpurowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
czarnoszyj |
| Nazwa systematyczna | |
| Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr. Verh. Vereins Beförd. Gartenbaues Königl. Preuss. Staaten 10: 152 (1834)[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
R. volubilis Zuccarini ex Otto et Dietrich[4] | |
Czarnoszyj, różan[5] (Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki[3]. Występują one w Ameryce Środkowej – w południowym Meksyku i Gwatemali[3]. Czarnoszyj purpurowy Rhodochiton atrosanguineus jest uprawiany, także w Polsce[5].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o pędach drewniejących u nasady, wspinających się za pomocą ogonków liściowych owijających się na podporach. Rośliny omszone, ogruczolone do nagich[6].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, o blaszce trójkątnej lub sercowatej, na brzegu ząbkowanej, czasem drobno[6].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo w kątach liści na długich, zwisających szypułkach. Działek jest pięć i zrośnięte są w szeroki, dzwonkowaty kielich o równych, całobrzegich łatkach. Płatki korony zrośnięte są u nasady w rurkę walcowatą lub 5-kanciastą, na końcu dwuwargowe. Mają barwę czarnopurpurową do różowo-fioletowej. Pręciki są cztery, w dwóch parach, wystające z rurki korony. Zalążnia górna, podługowatokulista, dwukomorowa, z licznymi zalążkami i szyjką słupka zakończoną główkowatym znamieniem[6].
- Owoce
- Okryte trwałym kielichem[7] torebki zawierające liczne nasiona zaopatrzone w dwa skrzydełka[6].
Systematyka
Rodzaj z rodziny babkowatych Plantaginaceae (dawniej tradycyjnie w szeroko ujmowanej rodzinie trędownikowatych Scrophulariaceae), wchodzący w obrębie plemienia Antirrhineae[8] w skład kladu (zwanego kladem Maurandya) wspólnie ze spokrewnionymi rodzajami: Asarina, Cymbalaria, Maurandella i Maurandya[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Rhodochiton atrosanguineus (Zucc.) Rothm. – czarnoszyj purpurowy
- Rhodochiton hintonii (Elisens) D.A.Sutton
- Rhodochiton nubicola (Elisens) D.A.Sutton
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- 1 2 3 4 Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-10].
- ↑ Rhodochiton Zuccarini ex Otto et Dietrich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-10].
- 1 2 Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 154. ISBN 978-83-925110-5-2.
- 1 2 3 4 Joachim W. Kadereit (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 382, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 792, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Genus Rhodochiton Zucc. ex Otto & A. Dietr., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-10].
- ↑ David C. Tank, Paul M. Beardsley, Scot A. Kelchner, Richard G. Olmstead. Review of the systematics of Scrophulariaceae s.l. and their current disposition. „Australian Systematic Botany”. 19, 4, s. 289-307, 2006. DOI: 10.1071/SB05009.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):