Czermiówka

Czermiówka
Ilustracja
Homalomena insignis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Podrodzina

Aroideae

Rodzaj

czermiówka

Nazwa systematyczna
Homalomena Schott in Schott et Endl.
Melet. Bot.: 20 (1832)
Typ nomenklatoryczny

Homalomena cordata Schott in Schott et Endl.[3]

Czermiówka[4] (Homalomena Schott) – rodzaj wieloletnich roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 105 gatunków pochodzących z tropikalnych i subtropikalnych regionów Azji, wysp południowo-zachodniego Pacyfiku oraz środkowej i południowej części tropikalnych regionów Ameryki.

Morfologia

Łodyga
Krótka, wzniesiona (rzadziej płożąca), naziemna lub (rzadko) podziemne kłącze.
Liście
Ogonki liściowe, zazwyczaj długie, tworzące krótką pochwę, rzadko pokryte kolcami. Blaszki liściowe proste, lancetowate do strzałkowatych, elipsowatych lub sercowatych, o wymiarach od 3×2 do 12×15 cm, niekiedy nakrapiane. Użyłkowanie blaszek równoległe, drobne żyłki tworzą układ pierzasty.
Kwiaty
Rośliny jednopienne, tworzące od 1 do 6 kwiatostanów typu kolbiastego pseudancjum (u niektórych gatunków z podsadką). Pochwa kwiatostanu zwykle zielona (rzadziej biała lub czerwono-brązowa), łódkokształtna, o zwiniętych brzegach, lekko rozchylających się w okresie kwitnienia. Kolba krótsza lub dłuższa od pochwy. Kwiaty żeńskie położone są u podstawy kolby. Kwiaty męskie leżą bezpośrednio po żeńskich lub oddzielone są od nich wąskim paskiem prątniczek lub nagim. Zalążnie, otoczone od 1 do 3 prątniczek, jajowate, rzadziej podłużne lub niemal kuliste, niepełne, 2-5-komorowe, z hemianatropowymi zalążkami, powstającymi z bazalnie lub ściennie położonych łożysk. Kwiaty męskie 2-4-pręcikowe.
Owoce
Jagody, zawierające eliptyczne nasiona, z grubą i żeberkowaną łupiną.

Biologia i ekologia

Homalomena wallisii
?Homalomena pendula
Rozwój
Wieloletnie, wiecznie zielone hemikryptofity lub chamefity, rzadziej nanofanerofity (np. H. magna), tworzące zwarte kępy.
Siedlisko
Zasiedlają częściowo zacienione obszary pierwotnych lasów deszczowych, a także tereny podmokłe, w tym okresowo zalewane. Homalomena vagans jest reofitycznym pnączem.
Cechy fitochemiczne
Po uszkodzeniu rośliny wydzielają silny zapach anyżu, kamfory lub imbiru.
Genetyka
Liczba chromosomów wynosi 2n = 38, 40, 42, 80.

Systematyka

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do plemienia Homalomeneae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych[2][5].
Gatunki
  • Homalomena adiensis A.Hay
  • Homalomena aeneifolia Alderw.
  • Homalomena argentea Ridl.
  • Homalomena aromatica (Spreng.) Schott – czermiówka wonna
  • Homalomena asperifolia Alderw.
  • Homalomena atroviridis Engl. et K.Krause
  • Homalomena batoeensis Engl.
  • Homalomena bellula Schott
  • Homalomena burkilliana Ridl.
  • Homalomena cochinchinensis Engl.
  • Homalomena consobrina (Schott) Engl.
  • Homalomena cordata Schott
  • Homalomena corneri Furtado
  • Homalomena crinipes Engl.
  • Homalomena cristata Alderw.
  • Homalomena curtisii Ridl.
  • Homalomena davidiana A.Hay
  • Homalomena deltoidea Hook.f.
  • Homalomena distans Ridl.
  • Homalomena doctersii Alderw.
  • Homalomena elegans Engl.
  • Homalomena elegantula A.Hay et Hersc.
  • Homalomena elliptica Hook.f.
  • Homalomena erythropus Mart. ex Schott Engl.
  • Homalomena expedita A.Hay et Hersc.
  • Homalomena gadutensis M.Hotta
  • Homalomena gaudichaudii Schott
  • Homalomena gillii Furtado
  • Homalomena grabowskii Engl.
  • Homalomena griffithii (Schott) Hook.f.
  • Homalomena habokoana Alderw.
  • Homalomena hainanensis H.Li
  • Homalomena hammelii Croat et Grayum
  • Homalomena hastata M.Hotta
  • Homalomena havilandii Ridl.
  • Homalomena hendersonii Furtado
  • Homalomena hooglandii A.Hay
  • Homalomena humilis (Jack) Hook.f.
  • Homalomena impudica Hersc. et A.Hay
  • Homalomena insignis N.E.Br.
  • Homalomena jacobsiana A.Hay
  • Homalomena kalkmanii A.Hay
  • Homalomena kelungensis Hayata
  • Homalomena kiahii Furtado
  • Homalomena korthalsii Furtado
  • Homalomena kvistii Croat
  • Homalomena lancea Ridl.
  • Homalomena latifrons Engl.
  • Homalomena lauterbachii Engl.
  • Homalomena lindenii (Rodigas) Ridl.
  • Homalomena longipes Merr.
  • Homalomena magna A.Hay
  • Homalomena megalophylla M.Hotta
  • Homalomena melanesica A.Hay
  • Homalomena metallica (N.E.Br.) Engl.
  • Homalomena minutissima M.Hotta
  • Homalomena moffleriana Croat et Grayum
  • Homalomena monandra M.Hotta
  • Homalomena nigrescens (Schott) Engl.
  • Homalomena nutans Hook.f.
  • Homalomena obovata Ridl.
  • Homalomena obscurifolia Alderw.
  • Homalomena occulta (Lour.) Schott
  • Homalomena ovalifolia (Schott) Ridl.
  • Homalomena ovata Engl.
  • Homalomena padangensis M.Hotta
  • Homalomena palawanensis Engl.
  • Homalomena peekelii Engl.
  • Homalomena peltata Mast.
  • Homalomena pendula (Blume) Bakh.f.
  • Homalomena philippinensis Engl.
  • Homalomena picturata Linden et Andre Regel
  • Homalomena pierreana Engl.
  • Homalomena pineodora Sulaiman et P.C. Boyce
  • Homalomena producta A.Hay
  • Homalomena pulleana Engl. et K.Krause
  • Homalomena punctulata Engl.
  • Homalomena pusilla Alderw.
  • Homalomena pyrospatha Bogner
  • Homalomena repens Ridl.
  • Homalomena robusta Engl.
  • Homalomena roezelii (Mast.) Regel
  • Homalomena rostrata Griff.
  • Homalomena rubescens (Roxb.) Kunth
  • Homalomena rusdii M.Hotta
  • Homalomena sarawakensis Ridl.
  • Homalomena saxorum (Schott) Engl.
  • Homalomena schlechteri Engl.
  • Homalomena scortechinii Hook.f.
  • Homalomena silvatica Alderw.
  • Homalomena singaporensis Regel
  • Homalomena soniae A.Hay
  • Homalomena speariae Bogner et Moffler
  • Homalomena steenisiana A.Hay
  • Homalomena stollei Engl. et K.Krause
  • Homalomena subcordata Engl.
  • Homalomena tenuispadix Engl.
  • Homalomena treubii Engl.
  • Homalomena truncata (Schott) Hook.f.
  • Homalomena undulatifolia Ridl.
  • Homalomena vagans P.C.Boyce
  • Homalomena wallichii Schott
  • Homalomena wallisii Regel
  • Homalomena wendlandii Schott
  • Homalomena zollingeri Schott
Podział rodzaju według Englera (1912)[6]
  • sekcja Chamaecladon – prątniczki otaczające zalążnie są dwukrotnie od nich niższe, zalążki położone przeważnie bazalnie, pochwa kwiatostanu eliptyczna, nie zwężona, zwykle o długości 4 cm (rzadziej 5 cm) (np. H. argentea, H. curtisii, H. nutans)
  • sekcja Euhomalomena – prątniczki otaczające zalążnie są tej samej wielkości, zalążki położone ściennie, łodyga naziemna (np. H. singaporensis, H. peekelii, H. insignis)
  • sekcja Curmeria – prątniczki otaczające zalążnie są tej samej wielkości, zalążki położone ściennie, łodyga podziemna, niekiedy przechodząca w kłącze (np. H. wallisii, H. peltata, H. roezelii).

Nazewnictwo

Toponimia nazwy naukowej
Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów ομαλός (homalos – płaski) i μηνη (mene – księżyc), będących bezpośrednim tłumaczeniem malajskiej nazwy zwyczajowej tych roślin (bolelutan).
Synonimy taksonomiczne
  • Homalonema Endl.
  • Spirospatha Raf.
  • Cyrtocladon Griff.
  • Chamaecladon Miq.
  • Adelonema Schott
  • Curmeria Linden et André
  • Diandriella Engl.
Homonimy
  • Homalomena (Engl.) Croat & Mansell (1999)
  • Homalomena Endl. (Genera Plantarum 238. 1837)

Zastosowanie

Rośliny lecznicze
W tradycyjnej medycynie chińskiej sproszkowane kłącze Homalomena occulta (Rhizoma Homalomenae) stosowane jest w razie uczucia zimna lub bólu w dolnej części pleców i kolanach, przy drętwieniu kończyn dolnych, a także do wzmacniania ścięgien i kości. Lek stosowany jest również w mieszance z kośćmi tygrysa, korzeniem szarłatowatych i owocami kolcowoja[7]. W Papui-Nowej Gwinei kłącze jednego z gatunków tego rodzaju jest mieszane z olejem kokosowym i używane jako maść o nazwie iva iva[8].
Rośliny ozdobne
Niektóre gatunki, np. Homalomena wallisii, określana w języku angielskim jako King of Hearts (król serc), Homalomena pendula [=H. rubra], określana jako Emerald Gem (szmaragd) i Homalomena rubescens uprawiane są z uwagi na atrakcyjne liście jako rośliny pokojowe lub ogrodowe[9][10].

Uprawa

Wymagania
Wymagają miejsca o umiarkowanym nasłonecznieniu (muszą być chronione przed bezpośrednim słońcem), ale tolerują całkowite zacienienie. Nie tolerują przeciągów. Podłoże musi być żyzne, bogate w próchnicę, dobrze przepuszczalne i stale wilgotne. Optymalna temperatura uprawy od 15 do 32 °C.
Pielęgnacja
Rośliny wymagają obfitego podlewania. Obumarłe liście i kwiatostany muszą być na bieżąco usuwane. Rośliny należy nawozić raz na miesiąc. Rośliny można odmłodzić poprzez ścięcie wierzchołka pędu i posadzenie go w nowym pojemniku. Nowe ulistnienie powstanie wówczas również na pozostałości po ściętej łodydze.
Rozmnażanie
Przez sadzonki przygotowane z ukorzenionej łodygi. Kilkucentymetrowe odcinki pędu należy do połowy posadzić poziomo w podłożu.
Choroby i szkodniki
Rośliny z rodzaju Homalomena są odporne na choroby i tolerancyjne na błędy w uprawie. Rośliny mogą być zaatakowane przez wełnowce i wciornastki, które łatwo zwalczyć diazinonem lub malationem.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-25] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
  4. ↑ Nazwa polska według: (1) Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. Warszawa. 1894. (2) Ignacy Rafał Czerwiakowski: Opisanie roślin jednolistniowych lekarskich i przemysłowych. Kraków. 1852.
  5. ↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.).
  6. ↑ A. Engler. Homalomeninae und Schismatoglottidinae. „Das Pflanzenreich”. 55, 1912. A. Engler. Leipzig: W. Engelmann Verlag. (łac.).
  7. ↑ Traditional Chinese Medicine Basics. [dostęp 2010-06-10].
  8. ↑ Von Reis, Siri, Frank J. Lipp: New plant sources for drugs and foods from the New York Botanical Garden Herbarium. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1982. ISBN 978-0-674-61765-0.
  9. ↑ Garden Flower and Plant Care Tips. Care of Assorted Foliage Potted Plants. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
  10. ↑ P.T. Barnes: House Plants. Doubleday, Page & Co., 1914. (ang.).

Bibliografia

  • R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. (ang.).
  • T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer. ISBN 3-540-64061-4. (ang.).
  • C. R. Metcalfe, Richard C. Keating: Anatomy of the monocotyledons. Oxford: Clarendon Press, 2002. ISBN 0-19-854535-5. (ang.).
  • A. Engler. Homalomeninae und Schismatoglottidinae. „Das Pflanzenreich”. 55, 1912. A. Engler. Leipzig: W. Engelmann Verlag. (łac.). 
  • D.S. Edwards, W.E. Booth, S.C. Choy: Tropical Rainforest Research – Current Issues. Berlin: Springer Netherland, 1996. ISBN 0-7923-4038-8. (ang.).
  • The European garden flora: a manual for the identification of plants cultivated in Europe, both out-of-doors and under glas. Cambridge: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-25864-2. (ang.).
  • Horace F. Clay, James P. Hubbard: The Hawaii garden: tropical exotics. Honolulu: University of Hawaii Press, 1987. ISBN 0-8248-1127-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.