Długoszpon żółtoczelny

Długoszpon żółtoczelny
	Jacana spinosa
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	długoszpony
Rodzaj	Jacana
Gatunek	długoszpon żółtoczelny
Synonimy
	Fulica spinosa Linnaeus, 1758
	Fulica spinosa Linnaeus, 1758
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Długoszpon żółtoczelny^[4] (Jacana spinosa) – gatunek średniego, długopalczastego ptaka z rodziny długoszponów (Jacanidae). Występuje w Meksyku i Ameryce Środkowej, w tym na Kubie i innych karaibskich wyspach; sporadycznie także na południowych krańcach USA. Nie jest zagrożony.

Systematyka, zasięg występowania

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) i serwis Birds of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[5]^[6]. Autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają 3 podgatunki^[2]^[7]:

J. s. gymnostoma (Wagler, 1831) – Meksyk od południowo-środkowego stanu Sinaloa i środkowego Tamaulipas na południe po Chiapas, Jukatan i wyspę Cozumel; rzadko południowo-wschodnie USA (dawniej odbywał lęgi w południowo-wschodnim Teksasie).
J. s. spinosa (Linnaeus, 1758) – Belize i Gwatemala na południe po zachodnią Panamę.
J. s. violacea (Cory, 1881) – Kuba, Isla de la Juventud (prawdopodobnie tamtejsza populacja wymarła), Jamajka i Hispaniola.

Morfologia

Wygląd: Ma żółty dziób i płytkę kostną na czole. Czarny, opalizujący obszar ma swą granicę na karku i piersi. Brzuch i skrzydła są brązowe, błyszczące. Szare nogi z długimi palcami. Ogon czarny.

Wymiary

długość ciała: 17–23 cm^[2]
rozpiętość skrzydeł: 60–65 cm
masa ciała: 85–170 g – samica większa od samca do 77%, w okresie lęgowym cięższa

Ekologia i zachowanie

Biotop: Rozlewiska, bagna i inne podmokłe tereny z pływającą roślinnością.

Zachowanie: Spaceruje po liliach oraz innych roślinach o pływających liściach.

Głos: Wydaje różne, ostre i wysokie dźwięki; jest hałaśliwy. Czasami bardziej złożone głosy.

Pożywienie: Czasami zjada nasiona lilii, ale głównie owady.

Lęgi: Wyprowadza wiele lęgów. Na cały czas podmokłych obszarach może się rozmnażać cały rok. Gniazdo na pływających liściach, zbudowane z materiału roślinnego. W porze deszczowej składa 4 płowe jaja z czarnymi plamkami, wysiaduje 22–24 dni.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje długoszpona żółtoczelnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji lęgowej mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. BirdLife International uznaje globalny trend liczebności populacji za trudny do określenia ze względu na niepewność co do wpływu modyfikacji siedlisk na wielkość populacji^[3].

Przypisy

↑ Jacana spinosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 Handbook of the Birds of the World. J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.). T. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 291. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
1 2 Jacana spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Jacanidae Des Murs, 1854 - długoszpony - Jacanas (wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-29].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-01-29]. (ang.).
↑ D.A. Jenni, T.R. Mace: Northern Jacana (Jacana spinosa), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. A.F. Poole, F.B. Gill & M.G. Smith) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2024. [dostęp 2025-01-29]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-29] .

Bibliografia

D. Chandler, D. Couzens, E. Dunn, J. Elphic, R. Hume i inni: Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. Multico, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Jacana spinosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[HBW-2] 1 2 3 Handbook of the Birds of the World. J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.). T. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 291. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[iucn-3] 1 2 Jacana spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Jacanidae Des Murs, 1854 - długoszpony - Jacanas (wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-29].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-01-29]. (ang.).

[botw-6] D.A. Jenni, T.R. Mace: Northern Jacana (Jacana spinosa), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. A.F. Poole, F.B. Gill & M.G. Smith) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2024. [dostęp 2025-01-29]. (ang.).

[hbwcheck-7] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-29] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]