Długoszpon krasnoczelny

Długoszpon krasnoczelny
	Jacana jacana
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	długoszpony
Rodzaj	Jacana
Gatunek	długoszpon krasnoczelny
Synonimy
	Parra Jacana Linnaeus, 1766; Fulica jacana — Linnaeus, 1776; Parra viridis J.F. Gmelin, 1789; Parra brasiliensis J.F. Gmelin, 1789; Parra jassana — M.H.C. Lichtenstein, 1818; Jacana spinosa Stejneger, 1885;
	Parra Jacana Linnaeus, 1766; Fulica jacana — Linnaeus, 1776; Parra viridis J.F. Gmelin, 1789; Parra brasiliensis J.F. Gmelin, 1789; Parra jassana — M.H.C. Lichtenstein, 1818; Jacana spinosa Stejneger, 1885;
Podgatunki
	6 podgatunków – zobacz opis w tekście
	6 podgatunków – zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Długoszpon krasnoczelny^[5] (Jacana jacana) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny długoszponów (Jacanidae). Obszar jego występowania ciągnie się od zachodniej Panamy i Trynidadu przez całą Amerykę Południową na wschód od Andów.

Morfologia

Wygląd: Ma żółty dziób i czerwoną tarczę na czole. Czarny, opalizujący obszar ma swą granicę na karku i piersi. Brzuch i skrzydła są brązowe, błyszczące. Lotki zielonkawo-żółte. Niebiesko-szare nogi z długimi palcami. Młode mają biało-brązowe upierzenie.

Wymiary

długość ciała: 17–23 cm
rozpiętość skrzydeł: 60–65 cm, samica większa od samca
masa ciała: samiec: ok. 105 g, samica: ok. 150 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Rozlewiska, bagna i inne podmokłe tereny z pływającą roślinnością.

Zachowanie: Spaceruje po pływających liściach roślin wodnych.

Głos: Wydaje różne ostre, terkoczące dźwięki.

Pożywienie: Głównie owady, inne bezkręgowce i nasiona unoszące się na powierzchni wody.

Lęgi: Samica składa 4 czarno-brązowe jaja w pływającym gnieździe. Samiec, jak w przypadku innych gatunków tej rodziny, odpowiada za inkubację jaj. Samice są poliandryczne, bronią nawet do czterech gniazd swoich partnerów.

Podgatunki

Wyróżnia się 6 podgatunków Jacana jacana^[2]^[6]:

Jacana jacana hypomelaena (G.R. Gray, 1846) – długoszpon czarny^[5] – zachodnio-środkowa Panama do północnej Kolumbii
Jacana jacana melanopygia (P.L. Sclater, 1857) – zachodnia Kolumbia do zachodniej Wenezueli
Jacana jacana intermedia (P.L. Sclater, 1857) – północna i środkowa Wenezuela
Jacana jacana jacana (Linnaeus, 1766) – długoszpon krasnoczelny^[5] – Trynidad, południowa Kolumbia i południowa Wenezuela poprzez region Gujana na południe do wschodniej Boliwii, północnej Argentyny i Urugwaju
Jacana jacana scapularis Chapman, 1922 – zachodni Ekwador, północno-zachodnie Peru
Jacana jacana peruviana Zimmer, 1930 – północno-wschodnie Peru, północno-zachodnia Brazylia.

Status

IUCN uznaje długoszpona krasnoczelnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2019 roku, mieści się w przedziale 5–50 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności uznawany jest za stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany^[4].

Przypisy

↑ Jacana jacana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 Jenni, D.A. & Kirwan, G.M.: Wattled Jacana (Jacana jacana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-01-23].
1 2 3 4 5 D.D. Lepage D.D., Wattled Jacana Jacana jacana, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-01-29] (ang.).
1 2 Jacana jacana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 3 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Jacanidae Des Murs, 1854 - długoszpony - Jacanas (wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-29].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

Bibliografia

Hayman: Shorebirds. Marchant and Prater. ISBN 0-395-60237-8.
Steven L.S.L. Hilty Steven L.S.L., Birds of Venezuela, London: Christopher Helm, 2003, ISBN 0-7136-6418-5, OCLC 51031554 .
Ffrench R.: A Guide to the Birds of Trinidad and Tobago. Comstock Publishing. 1991. ISBN 0-8014-9792-2.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Jacana jacana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] 1 2 Jenni, D.A. & Kirwan, G.M.: Wattled Jacana (Jacana jacana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-01-23].

[avibase-3] 1 2 3 4 5 D.D. Lepage D.D., Wattled Jacana Jacana jacana, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-01-29] (ang.).

[iucn-4] 1 2 Jacana jacana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] 1 2 3 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Jacanidae Des Murs, 1854 - długoszpony - Jacanas (wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-29].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]