Dipsas jamespetersi

	Dipsas jamespetersi
	(Orcés & Almendáriz, 1989)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Dipsas
Gatunek	Dipsas jamespetersi
Synonimy
	Sibynomorphus petersi Orcés & Almendáriz, 1989; Dipsas mikanii oreas — Parker, 1934; Dipsas variegata variegata — Peters, 1964; Sibynomorphus vagus — Lehr et al., 2002; Sibynomorphus petersi — Wallach et al., 2014; Dipsas jamespetersi — Arteaga et al., 2018 (nomen novum);
	Sibynomorphus petersi Orcés & Almendáriz, 1989; Dipsas mikanii oreas — Parker, 1934; Dipsas variegata variegata — Peters, 1964; Sibynomorphus vagus — Lehr et al., 2002; Sibynomorphus petersi — Wallach et al., 2014; Dipsas jamespetersi — Arteaga et al., 2018 (nomen novum);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Dipsas jamespetersi – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w zachodniej części Ameryki Południowej. Prowadzi głównie nadrzewny, nocny tryb życia^[2].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1989 roku ekwadorscy herpetolodzy Orcés i Almendáriz na łamach „Revista Politécnica”. Autorzy nadał mu nazwę Sibynomorphus petersi. Jako miejsce typowe wskazali Zhila w prowincji Azuay w Ekwadorze (3°39′45″S 79°17′26″W/-3,662500 -79,290556, wysokość 2250 m n.p.m.). Holotyp ma oznaczenie MEPN 2659 (pierwotnie EPN 2659)^[a]^[2]^[3], to dorosły samiec o długości 763 mm^[3]. Wyznaczono też dwa paratypy – samice^[3]. W 2018 roku A. Arteaga i współpracownicy przenieśli Sibynomorphus petersi do rodzaju Dipsas, jednocześnie zmienili epitet gatunkowy na jamespetersi, by uniknąć homonimii z taksonem Dipsas indica petersi, traktowanym przez niektórych autorów jako osobny gatunek Dipsas petersi^[4].

Etymologia

Dipsas: gr. διψας dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”^[5].
jamespetersi: na cześć Jamesa A. Petersa (1922–1972), amerykańskiego herpetologa^[2].

Morfologia

Jest to niewielki wąż o małej głowie, dosyć dużych oczach o jasnych tęczówkach i czarnych pionowych źrenicach. Górne części ciała są od żółtobrązowych poprzez ciemnobrązowe do szarych, z wyraźnymi, dosyć cienkimi ciemnymi poprzecznymi pręgami w liczbie od 29 do 59, które często mają zygzakowaty kształt, część z nich może być zredukowana do szeregu nieregularnych ciemnych punktów. Brzuch jaśniejszy z ciemnymi cętkami^[6]^[7]. Gatunek ten może być mylony z Dipsas oligozonata i Dipsas oreas. Różni się od tych gatunków tym, że posiada tarczkę przedoczną oraz mniejszymi, przerywanymi plamami, które w przedniej części ciała nie tworzą pełnych pręg^[6].

Wymiary^[6]^[7]^[8]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	763	771
Długość SVL^[b] (mm)	609	506
Łuski grzbietowe (rzędy)	15	15
Tarczki brzuszne	164–183	173–188
Tarczki podogonowe	75–87	65–77

Występowanie

Dipsas jamespetersi występuje w południowo-zachodnim Ekwadorze i północnym Peru. W Ekwadorze odnotowano go w prowincjach Azuay, Loja i Zamora-Chinchipe. Występuje na wysokościach 1250–3120 m n.p.m.^[7]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje w zaroślach górskich pierwotnych i wtórnych, tropikalnych wilgotnych lasach górskich, ale spotykano go także na pastwiskach, gruntach rolnych i w pozostałościach lasów^[7]. Prowadzą głównie nocny tryb życia. Największą aktywność wykazują o zmierzchu i w pierwszych godzinach nocnych w okresach wilgotnych, w trakcie opadów deszczu czy mżawki. Zjadają głównie ślimaki. Żerują najczęściej na powierzchni gruntu, ale także na gałęziach drzew i krzaków na wysokościach do 3 m nad poziomem gruntu. W ciągu dnia odpoczywa w bromeliowatych, w dolnych częściach agaw lub pod skałami czy kłodami drzew^[6]. Jest gatunkiem jajorodnym. Nie ma wielu informacji o rozrodzie tego gatunku, ale w dwóch odłowionych samicach stwierdzono po 5 jaj^[6]^[8].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas jamespetersi jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Gatunek ten opisywany jest jako rzadki w Ekwadorze. Liczebność ani trend populacji nie zostały oszacowane^[1].

Uwagi

↑ MEPN – Museo de Historia Natural “Gustavo Orcés V.”, Instituto de Ciencias Biológicas, Escuela Politécnica Nacional, Quito^[9].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

1 2 Dipsas jamespetersi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-28] (ang.).
1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas jamespetersi (ORCÉS & ALMENDÁRIZ, 1989), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-27] (ang.).
1 2 3 G. OrcesG.O. V. G. OrcesG.O., A.A. Almendariz A.A., Presencia en el Ecuador de los Colubridos del Genero Sibynomorphus, „Revista Politécnica, Biología”, XIV (2), 1989, s. 51–57 (hiszp.).
↑ A.A. Arteaga A.A. i inni, Systematics of South American snail-eating snakes (Serpentes, Dipsadini), with the description of five new species from Ecuador and Peru, „ZooKeys”, 766, 2018, s. 79–147 (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
1 2 3 4 5 A.A. Arteaga A.A., Shrubland Snail-eating Snake (Dipsas jamespetersi), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/v (ang.).
1 2 3 4 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Dipsas jamespetersi Caracoleras de James Peters, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).
1 2 J.E.J.E. Cadle J.E.J.E., The snake genus Sibynomorphus (Colubridae: Dipsadinae: Dipsadini) in Peru and Ecuador, with comments on the systematics of Dipsadini, „Bull. Mus. Comp. Zool. Harvard”, 158 (5), 2007, s. 183–284 (ang.).
Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-3] MEPN – Museo de Historia Natural “Gustavo Orcés V.”, Instituto de Ciencias Biológicas, Escuela Politécnica Nacional, Quito^[9].

[uwaga_1-10] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[iucn-1] 1 2 Dipsas jamespetersi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-28] (ang.).

[rd-2] 1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas jamespetersi (ORCÉS & ALMENDÁRIZ, 1989), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-27] (ang.).

[Pierwszy-4] 1 2 3 G. OrcesG.O. V. G. OrcesG.O., A.A. Almendariz A.A., Presencia en el Ecuador de los Colubridos del Genero Sibynomorphus, „Revista Politécnica, Biología”, XIV (2), 1989, s. 51–57 (hiszp.).

[Arteaga2018-5] A.A. Arteaga A.A. i inni, Systematics of South American snail-eating snakes (Serpentes, Dipsadini), with the description of five new species from Ecuador and Peru, „ZooKeys”, 766, 2018, s. 79–147 (ang.).

[6] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-7] 1 2 3 4 5 A.A. Arteaga A.A., Shrubland Snail-eating Snake (Dipsas jamespetersi), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/v (ang.).

[Reptiles_Ecuador-8] 1 2 3 4 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Dipsas jamespetersi Caracoleras de James Peters, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).

[Cadle2007-9] 1 2 J.E.J.E. Cadle J.E.J.E., The snake genus Sibynomorphus (Colubridae: Dipsadinae: Dipsadini) in Peru and Ecuador, with comments on the systematics of Dipsadini, „Bull. Mus. Comp. Zool. Harvard”, 158 (5), 2007, s. 183–284 (ang.).

[KodyMuzeum-11] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]