Dipsas oreas

	Dipsas oreas
	(Cope, 1868)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Dipsas
Gatunek	Dipsas oreas
Synonimy
	Leptognathus oreas Cope, 1868; Leptognathus mikani Günther, 1872 (częściowo); Leptognathus andrei Sauvage 1884; Sibynomorphus mikanii oreas — Amaral, 1929; Dipsas mikanii oreas — Parker, 1934; Leptognathus andiana — Peters, 1960; Sibynomorphus andianus — Peters, 1960; Dipsas oreas elegans — Orcés & Almendáriz, 1987; Dipsas oreas ellipsifera — Orcés & Almendáriz, 1987;
	Leptognathus oreas Cope, 1868; Leptognathus mikani Günther, 1872 (częściowo); Leptognathus andrei Sauvage 1884; Sibynomorphus mikanii oreas — Amaral, 1929; Dipsas mikanii oreas — Parker, 1934; Leptognathus andiana — Peters, 1960; Sibynomorphus andianus — Peters, 1960; Dipsas oreas elegans — Orcés & Almendáriz, 1987; Dipsas oreas ellipsifera — Orcés & Almendáriz, 1987;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia

Dipsas oreas – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w dolinach po obu stronach Andów w południowym Ekwadorze oraz północno-zachodnim Peru. Prowadzi nocny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1868 roku Edward Drinker Cope na łamach „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. Autor nadał gatunkowi nazwę Leptognathus oreas. Jako miejsce typowe podał wysoko położoną dolinę Quito (w Ekwadorze). Holotyp ma oznaczenie ANSP 10115 (wcześniej USNM 6707)^[a], to samiec o długości 691 mm^[4]^[5]^[6].

Etymologia

Dipsas: gr. ὀλίγος dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”^[7].
oreas: gr. όρεος oreos – góra, wzgórze^[6].

Morfologia

Jest to niewielki wąż o krótkiej brązowej głowie z ciemnymi brązowymi plamkami, spłaszczonym pysku, dosyć dużych wyłupiastych oczach o jasnobrązowych lub brązowych tęczówkach i czarnych źrenicach. Ma szarawe lub jasnobrązowe ubarwienie z charakterystycznymi ciemnymi owalnymi plamami w liczbie od 17 do 30. Plamy te w przedniej części ciała są szersze i tworzą pełne pierścienie, a w tylnej węższe i nie domykające się^[3]^[8]. Gatunek ten jest najbardziej podobny do Dipsas andiana, Dipsas oligozonata i Dipsas jamespetersi^[3]^[4].

Wymiary^[3]^[8]^[9]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	785	827
Długość SVL^[b] (mm)	543	626
Długość TL^[c] (mm)	242	201
Łuski grzbietowe (rzędy)	15/15/15	15/15/15
Tarczki brzuszne	167–184	167–184
Tarczki podogonowe	82–91	70–83
Tarczki zaoczne	2	2

Występowanie

Dipsas oreas jest gatunkiem występującym na zachodnich, centralnych i wschodnich stokach Andów na południu Ekwadoru (w prowincjach Azuay, Chimborazo, Loja, Pichincha, Santa Elena, Santo Domingo de los Tsáchilas i El Oro) i w północno-zachodnim Peru, na wysokościach od 300 do 2700 m n.p.m.^[4]^[6]^[8]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje w górskich zaroślach, tropikalnych lasach górskich i lasach mglistych, ale spotykany jest także na obszarach upraw i pastwiskach z rozproszonymi pojedynczymi drzewami. Prowadzi nocny tryb życia. Żeruje w godzinach nocnych w czasie opadów deszczu i mżawki na poziomie gruntu lub na roślinności na wysokości od 0,15 do 2,3 m nad ziemią. W ciągu dnia znajdowano je zwinięte pod skałami, w ściółce z liści, w szczelinach lub w bromeliowatych. Dieta tego gatunku składa się głównie ze ślimaków. W lęgu samica składa od 3 do 8 jaj w szczelinach na głębokości 5–30 cm pod ziemią^[3].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas oreas jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened). Gatunek ten jest opisywany jako niepospolity. Trend liczebności populacji jest uznawany za spadkowy^[2].

Uwagi

↑ ANSP – The Academy of Natural Sciences of Philadelphia, Filadelfia^[10].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.
↑ TL – ang. Tail length – długość ogona od odbytu do końca ogona.

Przypisy

↑ Dipsas oreas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 Dipsas oreas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-01-12] (ang.).
1 2 3 4 5 A.A. Arteaga A.A., Mountain Snail-eating Snake (Dipsas oreas), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/OMHJ8000 (ang.).
1 2 3 E.D.E.D. Cope E.D.E.D., An examination of the Reptilia and Batrachia obtained by the Orton Expedition to Equador and the Upper Amazon, with notes on other species, „Proc. Acad. Nat. Sci. Philadelphia”, 20, 1868, s. 96–140 (ang.).
↑ J.E.J.E. Cadle J.E.J.E., Systematics of snakes of the Dipsas oreas complex (Colubridae: Dipsadinae) in western Ecuador and Peru, with revalidation of D. elegans (Boulenger) and D. ellipsifera (Boulenger), „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”, 158 (3), 2005, s. 67–136 (ang.).
1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas oreas PETERS, 1960, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-01-12] (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
1 2 3 G. Pazmiño-Otamendi & A.G.P.O.& A. Rodríguez-Guerra G. Pazmiño-Otamendi & A.G.P.O.& A., Dipsas oreas, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
↑ A. Arteaga & A.A.A.& A. Batista A. Arteaga & A.A.A.& A., A consolidated phylogeny of snail-eating snakes (Serpentes, Dipsadini), with the description of five new species from Colombia, Ecuador, and Panama, „ZooKeys”, 1143, 2023, s. 1–49, DOI: 10.3897/zookeys.1143.93601 (ang.).
Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_3-4] ANSP – The Academy of Natural Sciences of Philadelphia, Filadelfia^[10].

[uwaga_1-11] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[uwaga_2-12] TL – ang. Tail length – długość ogona od odbytu do końca ogona.

[itis-1] Dipsas oreas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] 1 2 Dipsas oreas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-01-12] (ang.).

[R_Ecuador-3] 1 2 3 4 5 A.A. Arteaga A.A., Mountain Snail-eating Snake (Dipsas oreas), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/OMHJ8000 (ang.).

[Pierwszy-5] 1 2 3 E.D.E.D. Cope E.D.E.D., An examination of the Reptilia and Batrachia obtained by the Orton Expedition to Equador and the Upper Amazon, with notes on other species, „Proc. Acad. Nat. Sci. Philadelphia”, 20, 1868, s. 96–140 (ang.).

[Cadle2005-6] J.E.J.E. Cadle J.E.J.E., Systematics of snakes of the Dipsas oreas complex (Colubridae: Dipsadinae) in western Ecuador and Peru, with revalidation of D. elegans (Boulenger) and D. ellipsifera (Boulenger), „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”, 158 (3), 2005, s. 67–136 (ang.).

[rd-7] 1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas oreas PETERS, 1960, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-01-12] (ang.).

[8] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).

[Reptiles_Ecuador-9] 1 2 3 G. Pazmiño-Otamendi & A.G.P.O.& A. Rodríguez-Guerra G. Pazmiño-Otamendi & A.G.P.O.& A., Dipsas oreas, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).

[Arteaga2023-10] A. Arteaga & A.A.A.& A. Batista A. Arteaga & A.A.A.& A., A consolidated phylogeny of snail-eating snakes (Serpentes, Dipsadini), with the description of five new species from Colombia, Ecuador, and Panama, „ZooKeys”, 1143, 2023, s. 1–49, DOI: 10.3897/zookeys.1143.93601 (ang.).

[KodyMuzeum-13] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[c]

[10]