Dreptacz zmienny

Dreptacz zmienny

Badister bullatus
(Schrank, 1798)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	dzierowate
Plemię	Licinini
Podplemię	Licinina
Rodzaj	dreptacz
Podrodzaj	Badister s.str.
Gatunek	dreptacz zmienny
Synonimy Carabus bullatus Schrank, 1798 Badister anchora Ménétriés, 1832 Badister ancora Schaum, 1857 Badister bipustulatus (Fabricius, 1792) Badister crucifer (Geoffroy in Fourcroy, 1785) Badister cruxminor (Olivier, 1795) Badister guttatus Letzner, 1851 Badister longicollis Letzner, 1851 Badister lunulatus Polentz, 1932 Badister marginatus Puel, 1925 Badister microcephalus Stephens, 1835 Badister quadripunctatus Letzner, 1851 Badister striatoquatermaculatus (Goeze, 1777) Buprestis crucifera Geoffroy in Fourcroy, 1785 Carabus striatoquatermaculatus Goeze, 1777 Badister quadrimaculatus Letzner, 1851 Carabus bipustulatus Fabricius, 1792 Carabus cruxminor Olivier, 1795

Dreptacz zmienny^[1], dreptacz wzorzysty^[2] (Badister bullatus) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych. Naturalnie zamieszkuje Europę i palearktyczną Azję, na wschód po Syberię i Iran, a ponadto zawleczony został do Ameryki Północnej.

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1798 roku przez Franza de Paulę von Schranka pod nazwą Carabus bullatus^[3].

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 4,5 do 6 mm, węższym niż u dreptacza barwnego^[4].

Głowa jest czarna, wyraźnie węższa od przedplecza i nie dłuższa niż ono. Warga górna jest na przedniej krawędzi ostro, V-kształtnie wycięta^[4]. Aparat gębowy ma dość mocno przed szczytem zakrzywione żuwaczki, z których prawa ma wykrojenie na krawędzi zewnętrzno-grzbietowej, a lewa jest niezmodyfikowana^[4][5]. Głaszczki są pomarańczowe z częściowo lekko przyciemnionym szczytem ostatniego członu. Ostatni człon głaszczków szczękowych jest spiczasty^[4]. Czułki są pomarańczowe lub czerwonobrązowe z przyciemnionymi członami od drugiego do piątego^[4].

Przedplecze jest żółtoczerwone^[4], czerwone^[5] lub żółtobrązowe^[2], nieznacznie bardziej zwężone ku tyłowi niż ku przodowi, o podstawie niemal równej szerokości przedniej krawędzi. Tarczka jest czarna. Pokrywy są słabiej niż u dreptacza barwnego wysklepione i mają w zarysie boki niemal równoległe^[4]. Na żółtoczerwonym, żółtobrązowym lub czerwonym tle mają czarny wzór^[4][5][2], typowo w formie pary lekko półksiężycowatych plam o zaokrąglonej przedniej wypustce i ukośnie pod ostrym kątem biegnącej ku szwowi krawędzi wewnętrznej^[4][5], jednak plamy te mogą być rozbite na kropkę przednią i tylną lub na kropkę wewnętrzną i zewnętrzną, albo też cała tylna połowa pokryw z wyjątkiem pierwszego międzyrzędu może być czarna, ponadto czasem obecne jest też zaczernienie wokół tarczki. Międzyrzędy są gładkie. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze (punkcie szczecinkowym) przytarczkowym i po dwa (rzadko trzy) chetopory dyskalne. Na wierzchołkowej krawędzi pokryw brak jest włosków. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Odnóża mają żółtoczerwoną kolorystykę^[4]. Episternity śródtułowia są ciemnobrązowe do czarnych^[4][5], a barwa śródpiersia zapiersia i odwłoka jest czarna^[4].

Owad rozmieszczony od nizin po góry^[4]. Zasiedla stanowiska od suchych po wilgotne, od nasłonecznionych po lekko zacienione, w tym: stepy, łąki, widne lasy liściaste, porośnięte roślinnością pobrzeża wód i mokradła^[4][6]. Preferuje gleby próchnicze. Bytuje zwykle pod opadłym listowiem, wśród mchów lub korzeni roślin^[6]. Osobniki dorosłe aktywne są od wczesnej wiosny do jesieni i stanowią stadium zimujące^[2].

Gatunek pierwotnie palearktyczny, cyrkumpolarny^[4], zawleczony jednak do Ameryki Północnej z balastem okrętowym^[6]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Izraela, Gruzji, Kazachstanu, Uzbekistanu, Iraku oraz Iranu^[7][8].