Dzień Obrońców Wolności
.jpg) Obchody święta w 2010 roku | |
| Dzień | |
|---|---|
| Państwa | |
| Typ święta | |
| Upamiętnia | |
Dzień Obrońców Wolności – jeden z litewskich dni pamięci (święto państwowe) obchodzony 13 stycznia na pamiątkę wydarzeń styczniowych.
Historia i status
Święto upamiętnia wydarzenia styczniowe, czyli wydarzenia związane z interwencją Armii Radzieckiej na Litwie w styczniu 1991 roku, po ogłoszeniu Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego przez tę republikę. 13 stycznia radzieccy komandosi dokonali szturmu na wileńską wieżę telewizyjną, z której zwolennicy niepodległości Litwy nadawali swój program. W wyniku tych wydarzeń zmarło czternastu litewskich obrońców[1].
W celu upamiętnienia obrońców w 1991 roku Prezydium Rady Najwyższej Republiki Litewskiej ustanowiło 13 stycznia Dniem Obrońców Wolności[1]. W 1997 roku Dzień Obrońców Wolności znalazł się na liście ustawowych Dni Pamięci[2].
W 2025 roku marszałek Sejmu Litwy Saulius Skvernelis zaproponował ustanowienie Dnia Obrońców Wolności dniem wolnym od pracy (pierwsze inicjatywy w tym kierunku podjęto w 2020 roku)[3].
Obchody i tradycje
Z okazji obchodów Dnia Obrońców Wolności w Sejmie Republiki Litewskiej przyznawane są Nagrody Wolności. W dniu tym odbywa się uroczysta msza święta oraz uroczystości ku czci zmarłych na cmentarzu na Antokolu[1][4]. W ramach obchodów w Wilnie organizowany jest bieg Drogą życia i śmierci[5].
12 i 13 stycznia w celu upamiętnienia Dnia Obrońców Wolności rozpalane są ogniska wolności, zaś 13 stycznia w oknach szkół, urzędów, mieszkań itp. w oknach rankiem zapalane są symboliczne świece pamięci[6].
Symbolem Dnia Obrońców Wolności jest niezapominajka. Mieszkańcy Litwy są zachęcani do wpinania symbolicznych niezapominajek w swoje ubrania – akcja propagująca tę ideę zaczęła funkcjonować od 2014 roku[7][8].
W Polsce obchody święta mają miejsce w zamieszkanym w większości przez Litwinów Puńsku i jego okolicach[9].
Przypisy
- 1 2 3 Laisvės gynėjų atminimo įamžinimas - Laisvės gynėjų atminimo įamžinimas ir pagerbimo tradicijos [online], www.lrs.lt [dostęp 2025-01-19] (lit.).
- ↑ Lietuvos valstybinės šventės ir atmintinos dienos [online], www.vle.lt [dostęp 2025-01-19] (lit.).
- ↑ Proponuje się, by Dzień Obrońców Wolności był dniem wolnym od pracy [online], l24.lt [dostęp 2025-01-19] (pol.).
- ↑ Litwa obchodzi Dzień Obrońców Wolności [online], lrt.lt, 13 stycznia 2023 [dostęp 2025-01-19].
- ↑ Telewizja Polska S.A, Bieg „Drogą życia i śmierci” [online], wilno.tvp.pl [dostęp 2025-01-19].
- ↑ Litwa obchodzi Dzień Obrońców Wolności na pamiątkę tragicznych zdarzeń spod wieży telewizyjnej - Redakcja Polska [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-19] (pol.).
- ↑ Na Dzień Obrońców Wolności - akcja "Niezapominajka" - Wiadomości Radia Znad Wilii [online], zw.lt, 8 stycznia 2016 [dostęp 2025-01-19] (pol.).
- ↑ Symbol 13 stycznia - Niezapominajka [online], lrt.lt, 12 stycznia 2023 [dostęp 2025-01-19].
- ↑ Litwini w Polsce obchodzą Dzień Obrońców Wolności [online], dzieje.pl [dostęp 2025-01-19].