Elek
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Komitat | |||||
| Powiat | |||||
| Zarządzający |
György Szelezsán↗ | ||||
| Powierzchnia |
54,91 km² | ||||
| Populacja (I 2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
66 | ||||
| Kod pocztowy |
5742 | ||||
Położenie na mapie Węgier  | |||||
 46°32′N 21°15′E/46,533333 21,250000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Elek (rum. Aletea, niem. Renndorf) – miasto na Węgrzech, w komitacie Békés. W styczniu 2011 r. populacja miasta wynosiła 4899 osób. Do 1946 r. była w nim wielka społeczność niemieckojęzyczna.
Historia
Węgierscy historycy zakładają, że nazwa „Elek” wywodzi się od węgierskiego dowódcy o imieniu Velek, który żył w czasach podboju Basenu Karpackiego przez Węgrów. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1232 r., kiedy to użyto nazwy „Elec”[1].
Dzięki bitwie pod Mohaczem z 1526 r. Imperium Osmańskie zapewniło sobie władzę i przewagę na całym obszarze Panonii. W tureckim rejestrze z 1558 r. Elek został opisany jako węgierska wieś z 22 gospodarstwami. W 1561 r. Elek składał się z 25 gospodarstw i płacił podatki do twierdzy Gyula[1].
Wraz z upadkiem twierdzy Gyula w 1566 r. najprawdopodobniej doszło do zniszczenia miejscowości Elek, jednak już z pewnością całkowicie ją zniszczono najpóźniej w czasie III wojny austriacko-tureckiej. Całe okolice zostały zdewastowane i wyludnione. Po wyzwoleniu spod rządów tureckich w 1696 r. w całym powiecie pozostało zaledwie 50 gospodarstw[1].
I tak od 1724 r. do miejscowości sprowadzono niemieckich rolników z Frankonii. W 1739 r. w Elek wybuchła epidemia dżumy, która zabiła 148 osób. Dzięki wywierceniu studni artezyjskiej o głębokości 270 m w 1894 r. zapewniono dostęp do czystej wody pitnej i opanowano cholerę[2].
W 1881 r. miejscowość zamieszkiwało 5,607 ludzi, spośród których było 3,136 Niemców, 1,305 Rumunów, 829 Węgrów, 66 Słowaków i 271 pozostałych[3].
Po I wojnie światowej miasto przez krótki czas było administrowane przez Rumunię, jednak stało się częścią niepodległych Węgier. W 1946 r. z miasta wysiedlono niemieckich mieszkańców, którzy stanowili około połowy populacji[2].
Rozwój populacji
|
Miasta partnerskie
Bibliografia
Przypisy
- 1 2 3 Aus der Geschichte von Elek [online], Kulturkreis Elek, 8 kwietnia 2012 [dostęp 2025-02-16] (niem.).
- 1 2 Johann Stöckl, Franz Brandt, Die Geschichte der Gemeinde Elek in Ungarn, Beltz, 1977 (niem.).
- ↑ Az 1881. év elején végrehajtott népszámlálás főbb eredményei megyék és községek szerint rendezve, II. kötet (1882) [online], library.hungaricana.hu [dostęp 2025-02-16] (węg.).