Ennearthron cornutum

	Ennearthron cornutum
	(Gyllenhal, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	czarnuchy
Rodzina	czerwikowate
Podrodzina	Ciinae
Rodzaj	Ennearthron
Gatunek	Ennearthron cornutum
Synonimy
	Cis cornutum Gyllenhal, 1827; Ptinus concinnum Marsham, 1802;
	Cis cornutum Gyllenhal, 1827; Ptinus concinnum Marsham, 1802;

Ennearthron cornutum – gatunek chrząszcza z rodziny czerwikowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1802 roku przez Thomasa Marshama pod nazwą Ptinus concinnum^[1]. Okazała się ona jednak młodszym homonimem, w związku z czym za ważny uznaje się epitet wprowadzony w 1827 roku przez Leonarda Gyllenhala w kombinacji Cis cornutum. W 1847 roku J. Mellié przeniósł go do nowego rodzaju Ennearthron^[2].

Morfologia

Budowa larwy. **292**: warga dolna, **293**: żuwaczka, **294**: czułek, **295**: oczka, **296**: segment analny odwłoka w widoku grzbietowym, **297**: segment analny w widoku bocznym, **298**: odnóże

Chrząszcz o wydłużonym, walcowatym, lekko błyszczącym ciele długości od 1,4 do 2 mm. Ubarwienie ma rdzawoczerwone do rudożółtego, rzadziej ciemniejsze, zawsze z częściowo żółtawymi czułkami i odnóżami. Wierzch ciała jest wyraźnie i gęsto punktowany. Czułki zbudowane z dziewięciu członów, z których trzy ostatnie formują buławkę. Głowa samca ma dwa szerokie zęby po bokach. Przedplecze pozbawione jest długich rzęsek na krawędziach przedniej i bocznych. U samca jego przednia krawędź przedłużona jest w dwa rogi. Na pokrywach brak jest regularnych rzędów punktów, natomiast w niewyraźne, podłużne szeregi ułożone są złociście brązowo ubarwione, krótkie, chropowate, łuskowate włoski. Długość pokryw jest co najmniej półtorakrotnie większa niż ich wspólna szerokość. Golenie odnóży przedniej pary cechują się kątem zewnętrzno-wierzchołkowym ostrym lub przedłużonym w ząbek^[3].

Ekologia i występowanie

Owad saproksyliczny, mykofagiczny. Przechodzi rozwój w owocnikach ponad 30 gatunków rosnących na drzewach liściastych hub^[3]^[4], w tym w owocnikach pniarka brzozowego, trwałoporki jesionowej, twardoporka wiązowego, błyskoporka szczotkowatego, błyskoporka promienistego, czyrenia ogniowego, żagwiaka łuskowatego i żółciaka siarkowego^[4]. Preferuje owocniki stare i wysuszone^[3]. Ponadto znajdowany jest w zmurszałym drewnie i pod przegrzybiałą korą drzew liściastych^[4].

Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz europejskiej części Rosji (od Karelii na północy po Kaukaz na południu^[4]), w Azji zaś z Gruzji, Azerbejdżanu, chińskiego Jilinu oraz japońskiej wyspy Hokkaido^[2].

Przypisy

↑ T. Marsham: Entomologia Britannica: sistens insecta Britanniae indigena, secundum methodum Linnaenam disposita: Tomus I. Coleoptera. Londini: J. White, 1802, s. 87.
1 2 J. Jelínek: Ciidae. W: Catalogue of Palaearctic Coleoptera Volume 5. Tenebrionoidea. I. Löbl, A. Smetama (red.). Wyd. Apollo Books. Stenstrup: 2008, s. 55–62.
1 2 3 Von Arved Lompe: Gattung: Ennearthron. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-29].
1 2 3 4 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 14. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3.. Warszawa: 1987.

[Marsham-1] T. Marsham: Entomologia Britannica: sistens insecta Britanniae indigena, secundum methodum Linnaenam disposita: Tomus I. Coleoptera. Londini: J. White, 1802, s. 87.

[cpc-2] 1 2 J. Jelínek: Ciidae. W: Catalogue of Palaearctic Coleoptera Volume 5. Tenebrionoidea. I. Löbl, A. Smetama (red.). Wyd. Apollo Books. Stenstrup: 2008, s. 55–62.

[ke1-3] 1 2 3 Von Arved Lompe: Gattung: Ennearthron. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-29].

[Burakowskietal-4] 1 2 3 4 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 14. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3.. Warszawa: 1987.

[1]

[2]

[3]

[4]