Euepiproctophora
| Euepiproctophora | |
| Bechly, 2003 | |
| Okres istnienia: trias–dziś | |
 Erythmis simplicicollis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd |
Odonatoptera |
| (bez rangi) | Neodonatoptera |
| (bez rangi) | Odonatoclada |
| (bez rangi) | Stigmoptera |
| (bez rangi) | Panodonata |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| (bez rangi) | Euepiproctophora |
Euepiproctophora – takson owadów z rzędu ważek i podrzędu Epiprocta.
Morfologia
Podobnie jak inne Epiprocta ważki te mają stosunkowo silnej budowy tułów i odwłok. Ich tułów cechuje się zanikiem grzbietowego odcinka szwu międzypleuralnego. Odnóża przednie w locie ustawione są prostopadle względem pozostałych par. W przeciwieństwie do ważek równoskrzydłych w trakcie kopulacji samica przytrzymuje odwłok samca odnóżami, nie zaś odwłokiem. Jako cechę pierwotnego planu budowy rozważa się także ubarwienie tułowia i odwłoka w żółte i ciemnobrązowe pasy. Większość autapomorfii tego kladu dotyczy jednak użyłkowania skrzydeł. W podstawowym planie budowy, przynajmniej w skrzydle tylnym widoczny jest wyraźny wzór z naprzemiennych przestrzeni szerokich: między pierwszą i drugą żyłką radialną tylną, drugą żyłką interradialną i żyłką radialną tylną 3/4, między żyłkami medialnymi przednią i tylną oraz między żyłką kubitalną przednią a krawędzią skrzydła, oraz przestrzeni wąskich: między drugą żyłką radialną tylną a drugą żyłką interradialną, między żyłką radialną tylną 3/4 a przednią żyłką medialną oraz między tylną żyłką medialną a żyłką kubitalną przednią. W grupie tej zaznacza się silna tendencja do zamykania się komórki dyskoidalnej przedniego skrzydła od strony nasadowej, choć u Heterophlebioptera bywa ona jeszcze otwarta. Komórka subdyskoidalna tylnego skrzydła przecięta jest przynajmniej przez jedną żyłkę poprzeczną, która w przypadku kladu Pananisoptera stanowi żyłkę pseudoanalną[1].
Cechy charakterystyczne larw obejmują krótki i rozszerzony ku tyłowi odwłok, położony w jego drugim segmencie przedżołądek, silnie skrócone epiprokty i paraprokty formujące z przysadkami odwłokowymi piramidkę analną oraz występowanie złożonych skrzeli rektalnych zamiast trzech skrzelotchawek[1].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 2003 roku przez Güntera Bechly’ego[1], jako obejmujący część wprowadzonego w 1996 roku przez tegoż autora taksonu Euryoptera[2]. Systematyka Euepiproctophora do rangi rodziny z wyłączeniem podziału ważek różnoskrzydłych przedstawia się następująco[3]:
- Epiophlebiidae
- Anisopteromorpha
- †Erichschmidtiidae
- †Heterophlebioptera
- †Myopophlebiidae
- †Heterophlebioidea
- †Liassophlebiidae
- †Heterophlebiidae
- Trigonoptera
- †Stenophlebioptera
- †Gondvanogomphidae
- †Stenophlebiidae
- Pananisoptera
- †Liassogomphidae
- †Juragomphidae
- Neoanisoptera
- †Aeschnidiidae
- ważki różnoskrzydłe
- †Stenophlebioptera
Przypisy
- 1 2 3 Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of "Anisozygopteres", [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.
- ↑ Günter Bechly, Morphologische Untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten Libellen und deren Stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata), unter besonderer Berücksichtigung der Phylogenetischen Systematik und des Grundplanes der *Odonata, „Petalura”, Special Volume 2, 1996, s. 1–402.
- ↑ Günter Bechly, Phylogenetic classification of fossil and extant odonates, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.