Ewa wzywa 07

Ewa wzywa 07 (zapisywane również jako Ewa wzywa 07…) – seria utworów kryminalnych (powieści milicyjnych) ukazująca się w wydawnictwie Iskry w latach 1968–1989. W ramach serii ukazało się 146 pozycji.

Pomysł serii

Genezą serii była chęć przybliżenia pracy funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej czytelnikom, zapoznanie ich z kulisami służby, metodami pracy milicjantów. Na jednej z wewnętrznych narad w Komendzie Głównej MO pod koniec lat 60., stwierdzono, że praca milicji nie jest dostatecznie doceniana przez społeczeństwo. Zadecydowano wtedy, że należy podjąć takie działania, które w interesujący dla odbiorców sposób przekazywać będą pożądaną propagandową treść. Zadanie opracowania szczegółów tej strategii otrzymali pułkownik Zbigniew Gabiński, dyrektor Oddziału Kontroli, Badań i Analiz KG MO i ppłk Władysław Krupka, odpowiedzialny w KG MO za kontakty z filmowcami, literatami i dziennikarzami. W 1967 r. Gabiński i Krupka zaproponowali przełożonym wydawanie serii opowiadań kryminalnych dla dorosłych czytelników oraz serii komiksów dla dzieci i młodzieży. Po zaakceptowaniu tej decyzji, nawiązana została współpraca z wydawnictwami Iskry (seria „Ewa wzywa 07”) oraz Sport i Turystyka (seria komiksów z kapitanem Żbikiem)[1].

Forma i historia

Ukazywały się w jednolitej szacie graficznej:

  • niebieska okładka,
  • na przedniej stronie okładki u góry znajdował się napis „Ewa wzywa 07…” oraz owalne logo z napisem „Powieść co miesiąc” i kolejnym numerem w środku; w górnej części okładki podawano także autora (imię i nazwisko wydrukowane w czarnym kolorze) oraz w drugim wierszu tytuł (zapisywany majuskułą, w białym kolorze); dolną połowę zajmowała ilustracja,
  • na tylnej stronie okładki u góry biegła powtórzona dwa razy nazwa serii; środek okładki zajmował zwykle spis odcinków serii (przypominano tytuły ok. 30 poprzednich odcinków); z lewej strony znajdował się rysunek przodu radiowozu MO (warszawy w pierwszych częściach, a od połowy lat 70. Fiata 125p),
  • w latach 1973–1974 okładkę uzupełniał z przodu pionowy napis „30 lat Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”, a z tyłu zamiast spisu części serii drukowane było kalendarium MO i SB.

Początkowy nakład serii wynosił 100,000, ale wkrótce wzrósł do ok. 150,000[2].

Zeszyty serii miały format B5, liczyły zazwycaj od 32 do 48 stron[a]. Wydawnictwo opisywało te utwory jako „Powieść co miesiąc”. Recenzenci i krytycy pisząć o nich klasyfikują je różnorodnie, jako opowiadania[3][4][5] ale także jako powieści[6][7][8]. Zdarzają się także inne określenia (np. "zeszyty"[9], "minipowieści"[7], "krótkie powieści"[10]). Gatunkowo, seria jest zaliczana do powieści milicyjnych[11].

Nazwa serii to hasło wywoławcze dyspozytorni MO: wezwanie do zameldowania się funkcjonariusza (lub patrolu) o kryptonimie „07”. Dyspozytornia MO otrzymała kryptonim „Ewa” na cześć żony jednego z pomysłodawców serii, Zbigniewa Gabińskiego[12].

Zapowiedź sformułowaną przez logo – „Powieść co miesiąc” – spełniano w miarę regularnie od 1969, pierwszego pełnego roku ukazywania się serii, do 1975 roku. Częstotliwość publikacji spadła od 1976 roku. Żadna premierowa część nie trafiła do czytelników w roku 1984. Ostatnia pozycja ukazała się 1989.

  • 1968 – 2 opowiadania
  • 1969 – 12 opowiadań
  • 1970 – 11 opowiadań
  • 1971–1974 – po 12 opowiadań
  • 1975 – 10 opowiadań
  • 1976 – 8 opowiadań
  • 1977 – 4 opowiadania
  • 1978–1979 – po 8 opowiadań
  • 1980 – 5 opowiadań
  • 1981 – 4 opowiadania
  • 1982 – 2 opowiadania
  • 1983 – 6 opowiadań
  • 1984 – nie wydano żadnego opowiadania
  • 1985 – 3 opowiadania
  • 1986 – 5 opowiadań
  • 1987 – 2 opowiadania
  • 1988 – 5 opowiadań
  • 1989 – 2 opowiadania

Odbiór i analiza

W 2019 Agnieszka Czyżak skrytykowałs serię jako "nafaszerowaną propagandą"[9].

Autorzy

Na potrzeby serii pisali opowiadania m.in. Janusz Głowacki, Andrzej Szczypiorski, Aleksander Ścibor-Rylski, dziennikarze Wanda Falkowska i Kazimierz Koźniewski, a głównie klasycy polskiej powieści kryminalnej (milicyjnej): Danuta Frey, Barbara Gordon, Helena Sekuła, Jerzy Edigey, Jerzy Siewierski, Zygmunt Zeydler-Zborowski.

Spis pozycji

LP
Autor
Tytuł
 Rok wydania
1 Barbara Nawrocka Tajemnicza katarynka 1968
2 Kazimierz Koźniewski Sztyletem w serce 1968
3 Jerzy Edigey Szkielet bez palców 1969
4 Jacek Wołowski Anastazja lubi reklamę 1969
5 Adrian Czobot Skok śmierci[b][c] 1969
6 Zygmunt Zeydler-Zborowski Złoty centaur 1969
7 Jan Bernard Telefonował morderca 1969
8 Marcin Dor[d] Zabójstwo Thomasa Jonesa[e] 1969
9 Krzysztof Opatowski To nie oryginał, Hieronimie! 1969
10 Władysław Krupiński[f] Złote kółka 1969
11 Zbigniew Safjan Uwaga, komunikat specjalny 1969
12 Janusz Głowacki Dzień słodkiej śmierci 1969
13 Henryk Gaworski Fotografia mówi prawdę 1969
14 Helena Turbacz Świecznik Maurów 1969
15 Artur Morena[g] Umrzesz o północy 1969
16 Barbara Gordon Filiżanka czarnej kawy 1970
17 Stanisław Goszczurny Sylwestrowa noc 1970
18 Remigiusz Szczęsnowicz Zaczęło się w „Sybilli” 1970
19 Adam Hauert Dlaczego pan zabił moją mamę?[c] 1970
20 Ryszard Szczerba Ślad prowadzi w przeszłość 1970
21 Sław Ankwicz Kto zamknął drzwi? 1970
22 Emilia Cassa-Kasicka Krzyk w nocy 1970
23 Barbara Nawrocka Śmierć czarnoksiężnika 1970
24 Maciej Patkowski Polowanie na kozła 1970
25 Andrzej Szypulski Głupi kawał 1970
26 Zygmunt Sztaba Śmierć lichwiarza 1970
27 Krzysztof Opatowski Złoty podział 1971
28 Barbara Gordon Bez atu 1971
29 Andrzej Szczypiorski Wyspa czterech łotrów 1971
30 Wanda Falkowska Kim jesteś? 1971
31 Aleksander Ścibor-Rylski Złote koło 1971
32 Zygmunt Zeydler-Zborowski[h] Prawda rodzi nienawiść 1971
33 Zygmunt Sztaba To nie było samobójstwo 1971
34 Walerian Drohiczyn Feralny wtorek 1971
35 Ewa Szczypiorska Prezent dla Barbary 1971
36 Aleksander Minkowski Kiedy wracają umarli 1971
37 Danuta Frey-Majewska Maska Śmierci 1971
38 Władysław Krupiński Tajemnica gotyckiej komnaty 1971
39 Jerzy Siewierski Zaproszenie do podróży 1972
40 Witold Szymanderski Ekspedycja 1972
41 Jerzy Gierałtowski Grobowiec rodziny von Rausch[c] 1972
42 Artur Morena Arlekin 1972
43 Helena Sekuła Ślad rękawiczki[c] 1972
44 Julita Mikulska Klamka z mosiądzu 1972
45 Maciej Z. Bordowicz Toccata 1972
46 Zygmunt Zeydler-Zborowski Czwartek, godzina 22 1972
47 Jerzy Janicki Amerykańska guma do żucia Pinky[i] 1972
48 Ewa Wielicka Zanim zapadnie wyrok 1972
49 Zenon Borkowski Zemsta kusi nad grobem 1972
50 Marian Butrym Umarłym wstęp wzbroniony 1972
51 Zygmunt Zeydler-Zborowski Dziewczyna w męskiej koszulce 1973
52 Helena Sekuła Kartka z notesu[c] 1973
53 Maciej Z. Bordowicz Fikcja 1973
54 Andrzej Zarzycki Dimanche - znaczy niedziela 1973
55 Jerzy Edigey Gang i dziewczyna 1973
56 Ryszard Szczerba Alibi[c] 1973
57 Zenon Borkowski Śmierć przeszła obok 1973
58 Władysław Krupiński Celny strzał 1973
59 Janusz Osęka Śmierć w żlebie Kirkora 1973
60 Jerzy Łaniewski Prześwietlone zdjęcie 1973
61 Danuta Frey Pensjonat pod „Złotym Lwem” 1973
62 Witold Szymanderski Spokojne uzdrowisko 1973
63 Marian Butrym Horoskop 1974
64 Krystyn Ziemski Rubinowy ślad 1974
65 Kazimierz Sławiński Zbrodnia rodzi zbrodnię 1974
66 Tadeusz Lembowicz Neseser Marii Visconti 1974
67 Helena Sekuła Siedem diabłów dziadka Osiornego 1974
68 Izabela Gierszewska Szatan boi się myszy 1974
69 Waldemar Kurzejewski Turysta z Durbanu 1974
70 Zygmunt Zeydler-Zborowski Dżem z czarnych porzeczek 1974
71 Jerzy Romuald Milicz Cena utraconego czasu 1974
72 Jerzy Edigey Diabeł przychodzi nocą 1974
73 Maciej Z. Bordowicz Handlarze jabłek 1974
74 Maria Osiadacz Trop wiedzie w historię 1974
75 Marian Łohutko Czarno na ulicy Błękitnej 1975
76 Wojciech Letki Zbrodnia prawie doskonała 1975
77 Andrzej K. Bogusławski Sprawa, której nie było 1975
78 Aleksander Mag Podwójna gra 1975
79 Zygmunt Zeydler-Zborowski Kukułka bez zegara 1975
80 Marian Butrym Pajęczyna 1975
81 Fryderyka Janis Człowiek z cienia 1975
82 Władysław Krupiński Jak pan przeniósł ten gryps? 1975
83 Helena Sekuła Srebrna moneta 1975
84 Kazimierz Sławiński Romański krzyż 1975
85 Ignacy Seweryn Kryński Szwedka 1976
86 Stefan Kos Śmierć krąży o zmroku 1976
87 Andrzej Krzysztof Barcz Madonna z Piaskowej Góry 1976
88 Jerzy Łaniewski Rekontra 1976
89 Marian Łohutko Odwołać poszukiwania 1976
90 Zygmunt Zeydler-Zborowski Dwie lewe nogi 1976
91 Jerzy Edigey Tajemnica starego kościółka 1976
92 Zygmunt Zeydler-Zborowski Kardynalny błąd 1976
93 Danuta Frey Ostrze noża 1977
94 Janina Martyn Rozłączył was na zawsze 1977
95 Zygmunt Zeydler-Zborowski Eliza nie zgadza się na rozwód 1977
96 Marian Łohutko Pętla bieszczadzka 1977
97 Tadeusz Żołnierowicz Pająk rozpina sieci 1978
98 Andrzej Barcz Rendez-vous w hotelu „Royal” 1978
99 Ryszard Smolaga Ślad prowadzi do „Delty” 1978
100 Zygmunt Zeydler-Zborowski Major Downar zastawia pułapkę 1978
101 Jan Koprowski Maskotka 1978
102 Jerzy Edigey As trefl 1978
103 Maciej Z. Bordowicz Off side 1978
104 Aleksander Gabrusiewicz Pożyczyć narzeczoną i umrzeć 1978
105 Krystyn Ziemski Uśmiech fortuny 1979
106 Danuta Frey Hotel „Kormoran” 1979
107 Jadwiga Kaflińska Magiczny papierek 1979
108 Helena Sekuła Ośmiu gwardzistów w czarnych bermycach 1979
109 Marek Rymuszko Sprawa osobista 1979
110 Tadeusz Żołnierowicz Cios za ciosem 1979
111 Tadeusz Kwiatkowski Turysta 1979
112 Jan Jerzy Koprowski Śmierć w samolocie 1979
113 Jerzy Romuald Milicz Wizyta u zmarłej 1980
114 Barbara Gordon Dolina nocy 1980
115 Tadeusz Lembowicz Śmierć pod Obidową 1980
116 Zygmunt Zeydler-Zborowski Śmierć grabarza 1980
117 Tadeusz Żołnierowicz Od zmroku do zmroku 1980
118 Kazimierz Tkacz Nikt nie żałował ofiary 1981
119 Aleksander Gabrusiewicz Kwadratura trójkąta 1981
120 Maciej Z. Bordowicz Jeździec na ogniu[j] 1981
121 Stanisław Heleński Anonim 1981
122 Jerzy Edigey Siedem papierosów „Maracho” 1982
123 Andrzej Dziurawiec Debiut 1982
124 Marianna Szymusiak Milionerka 1983
125 Jerzy Siewierski Opowieść o duchach i gorejącym sercu 1983
126 Andrzej Dziurawiec Inny czas 1983
127 Zofia Kaczorowska Szmaragd dla Agaty 1983
128 Barbara Gordon Błąd porucznika Kwaśniaka 1983
129 Albert Wojt Pan dyrektor jest zajęty 1983
130 Wojciech Wiktorowski Na skraju niżu 1985
131 Danuta Frey Fiat z placu Teatralnego 1985
132 Zygmunt Janet Dzień szósty 1985
133 Jerzy Kulczyński Labirynt 1986
134 Andrzej Kakiet Silniejszy niż śmierć 1986
135 Zofia Kaczorowska Podróż w żałobie 1986
136 Albert Wojt Wyrok 1986
137 Wojciech Wiktorowski Akcja mleczna 1986
138 Danuta Frey Dama ze strusim piórem 1987
139 Wojciech Piotr Kwiatek[k] Za żadne pieniądze 1987
140 Zofia Krajewska-Szukalska
i Zygmunt Bohdanowicz		 Bezpieczny świadek 1988
141 Andrzej Strzelczyk Skok 1988
142 Anatol Ulman Polujący z brzytwą 1988
143 Danuta Frey Zabawa w chowanego 1988
144 Helena Sekuła Noc bliskiego księżyca 1988
145 Marianna Szymusiak Zemsta 1989
146 Danuta Frey Dom, w którym straszy 1989

Ekranizacje

Niektóre opowiadania zostały zekranizowane:

  • Złote Koło jako film pod tym samym tytułem (1971)[13],
  • Wyspa Czterech Łotrów jako film Skarb trzech łotrów (1972)[14],
  • odcinki serialu telewizyjnego 07 zgłoś się[15]:
    • Kartka z notesu – odcinek Wisior,
    • Alibi – odcinek Dziwny wypadek,
    • Baba Jaga gubi trop – odcinek 300 tysięcy w nowych banknotach,
    • Dlaczego pan zabił moją mamę? – odcinek Dlaczego pan zabił moją mamę?,
    • Grobowiec rodziny von Rausch – odcinek Grobowiec rodziny von Rausch,
    • Wagon pocztowy GM 38552 – odcinek Wagon pocztowy,
    • Skok śmierci – odcinek Skok śmierci,
    • Ślad rękawiczki – odcinek Ślad rękawiczki,
  • Amerykańska guma do żucia Pinky jako spektakl Teatru Sensacji "Kobra" pod tym samym tytułem (1972)[16]

Uwagi

  1. ↑ Zazwyczaj, ale dłuższe liczyły nawet 60 stron, np. Bez atu Barbary Gordon (zeszyt nr 28).
  2. ↑ Opowiadanie posłużyło także za podstawę czterozeszytowej mini-serii komiksów o przygodach kapitana Żbika ("Nocna wizyta", "Wąż z rubinowym oczkiem", "Pogoń za lwem", "Salto śmierci" – Artykuł "Ewa wzywa Żbika" o zbieżnościach między opowiadaniem a komiksami) oraz pierwowzór scenariusza do odcinka pt. "Skok śmierci" serialu "07 zgłoś się". Napisy końcowe tego odcinka wyjaśniają, że "Adrian Czobot" to pseudonim duetu Aleksander Minkowski i Władysław Krupka.
  3. 1 2 3 4 5 6 Opowiadanie zekranizowane jako odcinek serialu "07 zgłoś się" pod tym samym tytułem.
  4. ↑ Pseudonim Aleksandra Minkowskiego.
  5. ↑ Elementy fabuły tego opowiadania można odnaleźć w dwóch mini-seriach komiksów o przygodach kapitana Żbika (zestawy "Dwanaście kanistrów", "Zakręt śmierci", "W pułapce" oraz "„St. Marie ” wychodzi w morze", "Nie odebrany telegram", "Ślady w lesie", "Smutny finał"). Szczegóły w artykule "Ewa wzywa Żbika".
  6. ↑ Pseudonim Władysława Krupki.
  7. ↑ Pseudonim Andrzeja Wydrzyńskiego.
  8. ↑ Na okładce błędnie zapisane nazwisko jako "Zedler-Zborowski". Część nakładu miała potem naklejany poprawny zapis.
  9. ↑ Ekranizacja pod tym samym tytułem jako spektakl teatru telewizji - zob. Amerykańska guma do żucia Pinky w bazie filmpolski.pl
  10. ↑ Ekranizacja pod tym samym tytułem jako jeden z odcinków serialu Zdaniem obrony w bazie filmpolski.pl
  11. ↑ Redaktor literacki wydawnictwa Iskry.

Przypisy

  1. ↑ Alex Kłoś, Akuszer Żbika, Tygodnik „Przekrój”, 12 maja 2002, nr 19/2968.
  2. ↑ Katarzyna Wodniak, „Tymczasem kryminały mają również swoje zalety” – polska proza kryminalna w „Przyjaciółce” w latach 1948-1989: od negacji do akceptacji, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 66 (1), 2023, s. 123–148, DOI: 10.18778/1505-9057.66.06, ISSN 2353-1908 [dostęp 2024-12-26].
  3. ↑ „Ewa wzywa 07...”. „07 zgłoś się” – wokół fenomenu kulturowego [online], biuletynpolonistyczny.pl [dostęp 2024-12-26].
  4. ↑ Tomasz Kuźmicz, Superbohater PRL-u na przykładzie filmu Andrzeja Kondratiuka „Hydrozagadka”, „Załącznik Kulturoznawczy” (3), 2016, s. 98–113, DOI: 10.21697/zk.2016.3.06, ISSN 2392-2338 [dostęp 2024-12-26].
  5. ↑ Anna Siekierska, Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Milicja Obywatelska w oczach dziecka” jako przykład propagandy PRL w okresie po stanie wojennym, „Argumenta Historica” (10), 2023, ISSN 2353-0839 [dostęp 2024-12-26].
  6. ↑ Sebastian Chosiński, Esensja: ‹PRL w kryminale: Zbrodnia na „gruzach” III Rzeszy› [online], Esensja.pl, 29 października 2021 [dostęp 2024-12-26] (pol.).
  7. 1 2 Wolfgang J. Brylla, Powieść milicyjna - reaktywacja = Militia crime stories: a revival, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego: Seria Scripta Humana, tom 9”, 2017 [dostęp 2024-12-26].
  8. ↑ Robert Dudziński, Między literaturą a filmem, między władzą a widzem. Miejsce ideologii w serialu 07 zgłoś się i jego literackich pierwowzorach, Stowarzyszenie Badaczy Popkultury i Edukacji Popkulturowej "Trickster", 2014, ISBN 978-83-64863-00-4 [dostęp 2024-12-26].
  9. 1 2 Agnieszka Czyżak, Powieść post‑, neo‑ czy antymilicyjna. O twórczości Ryszarda Ćwirleja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 192–203 [dostęp 2024-12-26] (pol.).
  10. ↑ Urszula Kowalewska, Irena Łabiszewska, „Iskry” (1952–1992) – oficyna wydawnicza kreująca upodobania czytelnicze młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 277-287, DOI: 10.18778/7969-914-8.19, ISBN 978-83-7969-914-8.
  11. ↑ Magdalena Roszczynialska, Sztuka fantasy Andrzeja Sapkowskiego: problemy poetyki, Wydawn. Nauk. Uniwersytetu Pedagogicznego, 2009, s. 34, ISBN 978-83-7271-537-1 [dostęp 2024-12-26].
  12. ↑ Adamu Rusek (pod pseud. „Pułkownik Czeladka”), Drodzy Przyjaciele! [w:] Pięć błękitnych goździków, Wyd. Kultura Kolekcjonera, Warszawa 2001.
  13. ↑ Kryptonim MORD, czyli zbrodnia po peerelowsku (w dziesięciu odsłonach) [online], Onet } data = 2015=09-03 [dostęp 2020-09-17].
  14. ↑ Skarb trzech łotrów w bazie filmpolski.pl
  15. ↑ 07 zgłoś się [online], TVP.
  16. ↑ Amerykańska guma do żucia Pinky w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.