Fihauser (herb szlachecki)

Herb Fihauser wedle opisu z dyplomu z 1626 roku w ujęciu plastycznym Tadeusza Gajla[1]

Fihauser (Viehauser) – polski herb szlachecki pochodzenia czeskiego.

Opis herbu

Opis z wykorzystaniem klasycznych zasad blazonowania:

Tarcza dzielona w krzyż, w polach I i IV, czarnych, kuropatwa złota wzlatująca, na pieńku czerwonym, w polach II i III złotych, trzy kule czerwone, dwie i jedna. Klejnot nad hełmem w koronie kuropatwa na pieńku jak w godle, między dwoma rogami bawolimi, prawym czerwono-złotym, lewym czarno-złotym, gdzie na złotej części trzy kule czerwone jak w godle. Labry z prawej czarne, z lewej czerwone, podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki

Dyplom cesarza Ferdynanda II dla Konrada Viehauser z dnia 20 września 1626 roku, potwierdzający herb i szlachectwo. Dyplom wystawiony został w uznaniu zasług przodka, Zygmunta Viehauser i miał zatwierdzać "starożytny herb odziedziczony po przodkach". Konrad Fihauser, przybywszy do Rzeczpospolitej, miał nabyć dobra Mijaczów i jego potomkowie pisali się następnie "z Mijaczowa". Teodor Żychliński podaje informację, że w średniowieczu istniały wywodzące się z jednego gniazda dwie rodziny o nazwiskach "von Viehauser" i "von Engelke", które w herbie używały anioła z mieczem. Ten herb zmieniony został już w XIV wieku na podobny do opisywanego. Wedle legendy herbowej zmiana herbu nastąpiła w wyniku tragicznego wydarzenia, kiedy to rycerz Hart von Engelke w uniesieniu zabił swoją żonę oskarżając ją o zdradę, gdy zauważył na jej palcu brak pierścienia ślubnego. Jego synowie na pamiątkę tego wydarzenia przybrać mieli nowy herb, gdzie tarcza dzielona była w krzyż, w polach I i IV złotych czarny kruk z pierścieniem w dziobie, zaś w drugim i trzecim trzy złote pierścienie w polu niebieskim. Tak też wedle Żychlińskiego herb Engelków i Viehauserów miały opisywać niemieckie herbarze m.in. Ledebura i Kneschkego. Żychliński podaje także informację, że herb został zatwierdzony w Galicji 15 września 1861 roku dla Konrada z Mijaczowa Fiehausera i jego potomków. Niektórzy przedstawiciele rodziny pisali się "de Engelke Fihauser"[2].

Uzupełnienia do herbarza Niesieckiego z przytaczają łaciński tekst dyplomu Ferdynanda II z opisem herbu[3].

W herbarzu Adama Bonieckiego z 1902 roku herb opisany został według przywileju ale także tutaj odwrócono barwy rogu czarno-złotego. Według Bonieckiego, Fihauserowie mieli przybyć do Polski już w XVI wieku, ponieważ z rodziny tej wzmiankowany jest w 1585 roku ławnik krakowski[4].

Juliusz Karol Ostrowski w swojej pracy z lat 1897–1906 zamieścił herb, powołując się na Niesieckiego (uzupełnienia) i Rietstapa. Względem tekstu przywileju cesarskiego odwrócona została kolejność barw w czarno-złotym rogu w klejnocie[5][6].

Zgodnie z przywilejem cesarskim, wizerunek herbu odmalował galicyjski herbarz Siebmachera[7]

Herb opisał Seweryn Uruski w swojej pracy wydanej w 1907 roku, ale pominął barwy trąb w klejnocie oraz fakt, że powinny na nich także widnieć trzy kule[8].

Herbowni

Jedna rodzina herbownych (herb własny):

Fihauser (Viehauser), de Engelke Fihauser, de Mijaczów Fihauser.

Przypisy

  1. ↑ Tadeusz Gajl: Herby szlachty Polski. Od średniowiecza do 1918 roku. Brzezia Łąka: Poligraf, 2023, s. 82. ISBN 978-83-8308-093-2.
  2. ↑ Teodor Żychliński: Złota księga szlachty polskiej. Rocznik II. T. 3. Poznań: Stanisław Leitgeber, 1880, s. 74-79.
  3. ↑ Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nepomucena Bobrowicza. T. 11. s. 127-129.
  4. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski. T. 5: Dowiattowie - Gąsiorkowicz. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1907, s. 26-27.
  5. ↑ Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. Cz. 2: Opisy herbów. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1906, s. 77.
  6. ↑ Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. Cz. 1: Wizerunki herbów. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1904, s. 132.
  7. ↑ Friedrich Heyer von Rosenfeld, Ivan von Bojničić: Der Adel von Galizien, Ladomerien u. der Bukowina. T. 4. Cz. 14. Nürnberg: Bauer & Raspe, 1905, s. 127, tabl. 153, seria: J. Siebmacher's grosses und allgemeines Wappenbuch. (niem.).
  8. ↑ Seweryn Uruski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T. 4: "F-Gro". Warszawa: Gebethner i Wolff, 1907, s. 26-27.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.